33. amerikan konstitusiyasını 3 şəkildə yaşamaq olar. 1) olduğu kimi - qaydalar bir neçə əsr əvvəl necə yazılıbsa, hərfilə, yerinə gətirilməlidir. 2) niyyətə görə - bəzi qanunlar yazıldığı vaxt, məcazi mənalar istifadə edilmiş ola bilər və bunlar dərk edilib ona əsasən hərəkət edilməlidir. 3) zamana görə - qaydalar zamanla yaşadığımız dövrə görə bir sözlə update edilir və dövrün fikirlərinə uymayanlar dəyişdirilir.

dini də eyni şəkildə - ağ eləmədən - yaşamaq olar məncə. buna ən uyğun olanlar isə 2ci və 3cü hallardır. insanlar hər dövrə görə fərqli qaydalarla yaşayıblar. hər dövrün haqqsız hegemonluq elədiyi qaydaları alt üst edən dinlər olub. məsəlçün musa peyğəmbərin (a.s) gəldiyi dövrdə firona qarşı elədiyi qiyam. islam özündən əvvəl gələn dinlərin up to date olmuş versiyasıdır. və mən əminəm ki, əgər bu dövrdə gəlmiş olsaydı bu dövrə uyğun qaydaları olardı. modern islam deyə ağını çıxartmadan qaydalar ağlımız kəsdiyi qədər tolerant ola bilər. 7ci əsrin qaydaları ilə gələn islam, 7ci əsrin haqqsızlığından, ədəbsizliyindən qurtulmağa çalışırdı. islamın o zaman verilən qaydalarından, günümüzün ateistlərinin dilindən düşürmədiyi bir neçə nüans haqqında danışmaq istəyirəm.
- köləlik: islam gəldiyi zaman köləlik dövrün ən yaygın biznes növü kimi bir şey idi. islam gəldikdən sonra alınan kölələr əslində kölə kimi rəftar edilmirdi. indi evində ən az 10-15 işçi saxlayıb cüzi maaş verib, özlərindən it kimi qorxudan, və işdən qovmaqla hədə qorxu gələn oliqarxlara səs çıxartmayanlar gəlib "o vaxtlar köləlik var imiş .s" deyəndə insan bilmir nə desin. modernliyi haqqında övündüyünüz amerika köləliyi qaldıranda 19cu yüzillikdəydik.

- qadın haqqları: insanlar o vaxta qədər qadın haqqı deyilən şeyin nə olduğunu bilməzkən, qız uşağını diri diri basdırarkən, buna da əngəl qoyan bir dindən söz edirik. bu ərəblərin xiyarlığından qaynaqlanan bir şey deyil sadəcə, bir neçə millət daha var idi eyni şeyi edən. qadınlara gətirilən tək şey isə hicabdır. hədə qorxu, zorbalıqla elənən ailələr təbii ki var və bəli çox ola bilər amma bu insanlar onsuz elə həmin 'dində zorluq olmaz' sözünü çiynəyərək edir bunu. ama hicab inancdan gələn bir şeydi. buna sənin inanmamağın onun düz olmaması demək deyil. yenə avropada və amerikada həmin qadın haqqları üçün savaşan qadınlar öz haqqlarını qazanmaq üçün bir neçə əsr mübarizə göstərdilər.

bunun bir fərqli hissəsi də qadınların həddi büluğa çatar çatmaz evləndirilməsidir. (dəstəkləmirəm bunu) dövrlə əlaqəli bir şeydir bu. sənin ölkənin həddi büluğ yaşı indi qoyulan qaydaya görə 18 yaşdır. bəlkə irəlidə ölkələrdə elə bir qayda qoyulacaq ki 21 yaşın altında bir qızla evlənmək vəya cinsi əlaqəyə girmək pozğunluq əlaməti sayılacaq? o zaman indiki dövrdəki insanlar da pozğun damğasını yeyəcək. ölkənin qoyduğu yaş həddi, doğru demək deyil. 13 yaşında həddi büluğa çatan kimi, əmisi tərəfindən bazlığa aparılan kişilər (!) haqqında eyni sərtlikdə danışılmır nədənsə. uşaq istismarında və uşaq pornosunda 1 nömrəli olan modern (!) ölkələr də həmçinin.

- elmə əngəl: deyil. müsəlman insanların önünün əngəllənməsidi əslində islamı cahil kimi göstərən. yoxsa nəsrəddin tusi - bugün riyazziyatın bu səviyəyə gəlməsində ən böyük əməyi, astronomiya və başqa elmlərdə bugünün sözü ilə master olan insan - bunun ən böyük isbatından biridir. dünyanın ən zəngin kitabxanalarından biri olan qahirə kitabxanasının çox insan tərəfindən tanınmaması və 2011ci ildə yandırılması bunun ən böyük nümunələrindən biridir. islam cahillik deyil mənim əzizlərim. peyğəmbərinə 'oxu!' (iqra) deyə əmr edən bir din insanları cahilliyə sürükləyə bilməz.