31. azərbaycanda fəthullah gülənin hizmet hərəkatı ilə eyniləşdirilən qrup. bu qədər xəbər çıxır, bu qədər danışılır, insan heç maraqlanmazmı ki görən bu nədir, nə deyildir?! ay yoldaş, nurçu demək fətullahçılıq demək deyildir. səid nursi ilə də fəthullah gülənin fərdi olaraq heç bir əlaqəsi yoxdur. ümumiyyətlə bu iki adı yan-yana gətirmək cəhalətdən başqa bir şey deyildir. bir zamanlar nurçuluqdan fətullah gülən hərəkatına transferlər olmuşdur. fətullah gülən də səid nursini kifayət qədər mütaliə edib, ilk dövrlərində onun hərəkatından təsirlənib. moizələrində ondan danışar, sitatlar gətirər. hizmet evlərində və ya yurdlarında əsas qaynaqlardan biridir. üstad deyilir səid nursiyə. fəqət bu iki hərəkatı bir-biri ilə qarışdırmamaq lazımdır. belə deyim, fəthullah gülən nur camaatının modelini alıb fəqət onu başqa formaya salaraq öz camaatını yaradıb. sonra nə olub orasını artıq bilirsiz. nurçuların türkiyədə bir neçə qolu var ki, onlardan ən geniş yayılmışı okuyuculardır. bunların işi-gücü ancaq və ancaq səid nursinin əsasən osmanlı dilində yazılmış kitablarını oxumaqdır. siyasətlə zadla da həqiqətən heç bir əlaqələri yoxdur. öz dünyalarında yaşayan insanlardır. onu da deyim ki, əksəriyyəti bunların həqiqətən əxlaqlı və səmimi olurlar.
indi keçim əsas məsələyə yəni səid nursi ilə fətullah gülənə. səid nursi hər şeydən əvvəl osmanlının son dönəmində yetişən islam alimlərindən biridir. `insanların imanını qurtarmaq` kimi qayə ilə yaşayıb, ilk dövrlərində siyasətə qarışsa da sonradan siyasətə birdəfəlik tövbə edib. dövlət dairələrindən nə qədər vəzifə, şan-şöhrət təklif edilsə də, nə qədər represiyalara məruz qalsa da əqidəsindən dönməyib. heç nədən könülləri qazanmayıb, yazdığı kitabları ilə, keçdiyi ömür yolu ilə tərafdarlarının rəğbətini qazanıb.

fətullah gülən-bu adam islam alimi deyildir. yanlış anlaşılmasın, təhqir falan etmirəm qətiyyən, amma həqiqətən bu adam islam alimi, mütəfəkkir falan deyil bildiyin məsciddə moizə verən vaizdir. heç kim durub bu adamın islam alimi, mücəddid olduğunu söyləyə bilməz. zira bunu deyən adamın dəlili yoxdur. səid nursi bir konsepsiya gelişdirib. öz-özlüyündə çox orijinal bir yanaşmadır dinə. səhvdir, düzdür o ayrı. fəthullah gülənin isə heç bir orijinal fikri yoxdur. adına çıxan kitablarında bir sürü başqa alimlerden aldığı fikirler var ki, adam qaynaq belə göstərmir ki kimdən götürüb. halbuki baxırsan ki, başqa alimlərin fikirləridir. bəs yaxşı sual oluna bilər ki, bu fətullah güləni fətullah gülən edən şey nədir?! hər şeydən əvvəl fətullah gülənin pratik zəkası ortalama bir türkün zəkasından on qat daha çoxdur. yəni çox diribaş, zirək adamdır. kütlələrlə işləyə bilir. moizə vermək özü asand məsələ deyil. adam peyğəmbər deyən kimi ağlaya bilir, xitabəti çox güclüdür. bu isə inanclı insanları inandırmaq üçün ən effektiv vasitələrdən biridir. təşkilati bacarığı, liderlik xüsusiyyəti, iş adamları və dövlət(lərin) bürokratları ilə əlaqələr qura bilir. məsələn səid nursiyə edilən təkliflərin onda biri fətullah gülənə edilsəydi , fətullah gülən türkiyənin xomeynisi olmuşdu şüphəsiz ki. xomeyni demişkən fətullah gülənin içində xomeyni olmaq arzusu ta səksəninci illərə dayanır. iran inqilabı ələlxüsus türkiyədəki islamçılar arasında o dövrlərdə dəhşət çox rəğbət görmüşdü. bir ara türkiyədə xomeyni islamçlar arasında ən çox rəğbət görən simalardan biri idir. fətullah gülənin o dövrlərdən xomeyniyə bir özəntisi var. çünki islamçıların çoxu ona yox xomeyniyə rəğbət edirdi. fətullah gülənin xomeyniyə həsədi o dövrlərdən başlayır. adamın arzusu xomeyni kimi türkiyəyə gəlməkdir. təbii ki, adı üstündədir özənti. fətullah gülən səid nursi olmadığı kim xomeyni də deyil. zira xomeyni də özünə məxsus bir konsepsiya yaratmış ruhanidir. islam dövləti, vəlayəti fəqih nəzəriyyəsi, islam inqilabı nəzəriyyələrinin banilərindən biridir. adam zatən şiələr arasında titul olan və elmi fəaliyyətin ən üst səviyyəsi olan ayətullahdır. fətullah kimi sadəcə vaiz deyil yəni. əlqərəz, nurçuluqla fətullahçılıq, fətullah gülənlə səid nursi qarışdırılmamalıdır.
səid nursi islam alimidir, fətullah gülən isə hərəkat lideri.