32. ilk canlının necə yarandığını yox ama yarandıqdan sonra təkamülləşərək növlərə ayrılmasını çeşitlənməsini açıqlayan nəzəriyyə. sözlükdə yazanlar var ki, gələcəyə gedə bilmədiyimiz üçün heç vaxt sübut oluna bilməyəcək. əlbəttə nəzəriyyənin keçmişdə olan canlı növlərinə və onların fosillərinə(qalıq) görə araşdırılıb sübut edildiyini bilməyən yazarlardır. təkamül nəzəriyyəsi, təbii seçilmə, süni seçilmə, cinsi seçilmə kimi mexanizmalarla canlılığı çox gözəl açıqlayır. təbiətin zəif genetik kodlara sahib olan canlıları aradan qaldırdığı bilinən bir gerçəkdir. azərbaycanda bu nəzəriyyənin anlaşılmadığını nəzərə alaraq özümə görə açıqlamağa çalışacam. əvvəlcə təbii seçilmədən başlayaq. sibirdə yaşayan boz ayıları düşünək. qarda hər yerin ağ olduğu təbiətdə. bu boz ayılardan biri təsadüfən mutasiya keçirir və ayının balalarından biri ağ olaraq dünyaya gəlir. indi yaşam mücadələlərinə fikir verək. boz ayı hər yerin qar ağ olduğu mühitdə şikarını avlaya bilməyəcək yada daha az avlayacaq çünki ağ mühitdə boz olduğu üçün şikarı tərəfindən tez görüləcək. ağ ayı isə ağ qar olan mühitdə görülmədən fərq edilmədən şikarını avlayacaq. yəni ağ ayı boz ayıya görə daha çox yemək gətirəcək balalarına və daha çox törəyəcək. boz ayı isə əksinə getdikcə daha az şikarı olacaq və balalarına yemək gətirə bilmədiyinə görə yavaş yavaş azalacaq nəsli. və bu proses min illərlə davam edəcək. nəticədə ağ ayı təbiətə daha uyğun olduğu üçün yaşamını davam etdirəcək. yəni təbii seçilmə qısaca təbiətə daha uyğun olan canlıların yaşayaraq, təbiətə uyğunlaşa bilməyən canlıların ortadan qaldırılmasıdır. indi süni seçilməyə baxaq. süni seçilmə, yəni təbiətə müdaxilə edərək insanların digər canlıları vəya bitkiləri özünə uyğunlaşdırmasıdır. məsələn, itlər. min il əvvəl qurdların arasından ən itaətlisi seçilir yemək verilir və insana biraz uyğunlaşır. insana hücum etmir. heyvanın genetiyində belə birşey olurki, insanlara hücum etməyim onların zibilini qarışdırmağıma icazə verəcəklər. bu proses də min illər davam edir. həmin qurddan olan nəsillər boyu insana uyğunlaşır və insana sərfəli olacaq şəkildə təkamülləşir. bunu bitkilər üçün də demək olar. məsələn bitkilərin arasından digərlərinə nisbətən ən dadlı olanı seçilir və sadəcə onlar əkib becərilir. və bu milyon illər davam edir ki, insan ancaq ona uyğunlaşan xoşuna gələn bitkininin törəməsinin davam etməsini təmin edir. və nəticədə indiki bitki, meyvə tərəvəz növləri yaranır. birdə cinsi seçilmə var ən güclü erkək növ ən gözəl dişiylə cütləşir və bu minillər davam etdiyi üçün daha gözəl dişilər və daha güclü oğlanlar törəyir. təkamülün qəbul etməməyin səbəblərindən biri də onun çox yavaş baş verdiyini anlamamaqdır. hələki insanlar üçün təkamül daha yavaş olub indi. çünki təbiətin təzyiqindən uzaqlaşmışıq. açıqlayıcı olduğunu ümid edirəm hörmətlə