16. hay amına qoyum, bu başlığa daha əvvəl yazmışam. olsun yenə yazacam. mən film və ya serialların bir çoxunu izləməyə səbri çatmayan bir insanam. uşaq vaxtı populyar olan, izlənilən filmlərin bir çoxunu yaxın bir neçə ildə güc-bəla ilə izləmişəm. çünki yəni, uşaq vaxtı heç səbrim çatmayıb. indi də səbrim çatmır. breaking bad-i 6 aya, how i met your mother-i 3 ilə bitirmiş biriyəm. prison break, house of cards, nə bilim nə sikim seriallar varsa (səhv anlaşılmasın, hamısını izləmək istəyərəm), uzaqbaşı 2 bölümünü izləmişəm. ya da məsələn, son olaraq izlədiklərimdən the sopranos. serialın ilk bölümü mənim üçün əfsanə bir şeyin gəldiyinin xəbərçisidir. amma sikdiyimin səbri bunda da çatmadı. 4 bölüm izlədim, daha ardı gəlmədi. vay amk. nədən danışırdım mən. hə, kitablardan. amma kitablar elə deyil. əlimə alıram kitabı, əgər marağımı çəkirsə, bitti. o kitab mənim hər şeyim olur. həyatım, yaşam tərzim.

ah muhsin ünlünün bir şeiri varıydı. təxminən beləydi ki, gecələr yata bilmədiyimdə kitablarda heç tanımadığım analara hörmət etdim. hə, bax mənimki də elə bir şeydir. başqalarının həyatına daxil olmaq, onların qonağına çevrilmək, bu həyatdan bir az da olsun, qopmaq izah edilə bilməyəcək bir duyğudur. məsələn, hal-hazırda ursula k. leguinin mülksüzlərini oxuyuram. ulan metroda oxuyuram kitabı, sonra başımı qaldırıb ətrafımdakı kapitalist pisliklərə baxıram, sonra kitabdakı qazla "yaxşı olub sizlərə" deyə qışqırmaq gəlir içimdən. ulan kitabda "nifrət bizə niyə öyrədilir, onun ki bizə heç bir faydası yoxdur" deyə bir cümlə keçir. bu cümləni 5-ci sinif dərsliklərin ilk səhifəsinə 72 şriftlə yaz, bir nəsil sonra marsa roket səyahətləri edərik.

hadi məni keç. mən cahil bir populistəm. populyar bilim adlandırdığının atalarından biri olan freud. tanıdın hə? bu psixologiya filan. adamın məşhur bir sözü var, bildin? hani o "insan psixologiyasına aid hər şeyi dostoyevskidən öyrəndim" sözü.

ədəbiyyat belə bir şeydir. mən karamazov qardaşları oxuduqda ailə münasibətlərinin digər insan münasibətlərinə necə təsir etdiyini anlayaram, qasim dinlər arasında o qədər də çox fərq olmadığını anlayar, başqa birisi ata karamazovda öz atasını, əmisi, dayısını görər. başqa biri eşqin saf halının insana nə etdirdiyini anlayar, freud da insan psixologiyası üzrə aydınlanma yaşayar.

bədii ədəbiyyat oxumaq, yazar yoldaşımızın da dediyi kimi, siqaret çəkmək, çay içmək, tum çırtlamaq kimi bir vərdişdir. vərdişlərin ən gözəlidir. ən çox fayda verənidir. məsələn, mən bədii ədəbiyyat oxuyub da qaradərililərə lağ edən, "bunların açıq-saçıq geyinməsinin səbəbi yanmalarıdır", "bütün dünya bizdən qorxur", "əsas puldu, qalan hər şeyin götünə qoy getsin" deyən eşitməmişəm, görməmişəm.

tanım: yaxşı insandır. gəlsin, 2 söhbətin belini qıraq. ya da qırmayaq, oxalıyaq. qırmaq-dağıtmaq oxuyan adamın işi deyil.

edit: ayrıca, bədii ədəbiyyat üzərinə çəkilən filmlər və seriallar da bok kimi olur. harda the lord of the rings-dəki o əfsanəvi hava, hobbitdəki nağıl ruhu, harda peter jacksonun çəkdiyi bok. ya da, otostopçunun galaksi rehberinin o 6-7 kitablıq kültü harda, bir də 2005-də çəkilən 1 saatlıq çöp harda. bədii kitab əladır. dedektivi, dramı, komediyası, fantaziyası, bilim-kurgusu. hamısının ayrı yeri var. hamısını ayrı-ayrılıqda sevirəm.