17. işığın belə tərk edə bilməyəcəyi intensiv cəzbetmə sahəsinə malik ağır səma cisimlərinin varlığı barədə ilk olaraq 1784-cü ildə con mişel yazmışdı. albert eynşteynin ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin önəmli təxminlərindən biri olmasına baxmayaraq, hələ ötən əsrin ikinci yarısınadək varlığı şübhə altında idi. bilinən heç bir şeyin onun qravitasiyasından çıxmadığına görə birbaşa müşahidə etmək mümkün deyil. lakin, alimlər, həmin qravitasiya sahəsinin ətrafda göstərəcəyi təsirlərə görə dolayı yollarla qara dəliklərin varlığını müşahidə etmişlər. hal-hazırda qara dəlik olduğu güman edilən minlərlə səma cismi qeydə alınıb. süd yolu qalaktikasının mərkəzində yerləşən superkütləli qara dəlik bizdən 26000 işıq ili uzaqlıqdadır.
təbii ki, reallıqda qara dəliklər ən qarışıq şəkildə qarşımıza çıxır. nəzəriyyədə isə sadələşdirilmiş modellərdən istifadə olunur. sadələşdirilmiş olmasına baxmayaraq, real müşahidə olunan fiziki prosesləri izah etmək mümkündür. 4 belə sadələşdirilmiş qara dəlik modeli var:
1. statik və yüksüz qara dəliklər ( şvarzçild qara dəliyi)
2. statik, yüklü qara dəliklər (reisner-nordstrom qara dəliyi)
3. fırlanan yüksüz qara dəliklər (kerr qara dəliyi)
4. fırlanan və yüklü qara dəliklər (kerr-newman qara dəliyi).