157. azərbaycan elə bir yerdi ki, girdin çıxanmırsan. bir bataqlıqdı. oturub deyinməklə olmur. bezib getmək də olmur. çünki bezib deyinənlərin çoxu gedib digər yerlərdə də tutana bilmirlər və yaxud başqa dil, millət, düşüncə anlayışları da onları qorxudur.

hər hansı bir yerə işə girirsən. görürsən ki, çoxu bisavad insanlardı. sadəcə onun-bunun tapşırığı ilə oturub orda. sən isə həmin dəryada kiçik bir üfüqsən. çabalamalısan, daha çox işləməlisən. işlədikcə özünü inkişaf etdirməlisən. çünki azərbaycan üçün sən kiçik bir figursan. əgər dünya səviyyəli sertifikatların yoxdusa və işlədiyin iş gündəlik baş qatdığın işlərdisə birdə görəcəksən ki, gəlmisən 40 yaşına və səni işə götürməyəcəklər ki, yaşın keçib. halbuki pensiya yaşı 60-dan yuxarıdı. sən belə bir ölkə vətəndaşısan. ona görə bunları diqqətə almalısan hələ cavan olarkən.

dövlət işləri düşünürsənsə mütləq əsgər getməlisən. vaxtılə təhsil nazirliyinin müavini indi nüfuzlu universitetin rektoru olmuş şəxs deyirdi ki, sən kişisən çünki əsgər gedibsən. bu anlayış ön plandadır və universitet diplomu boş bir kağızdı.dövlət işi üçün əgər tanışın, pulun yoxdusa. mütləq dövlət imtahanına hazırlaşmalısan, digər əsas faktor sənin hərbi biletin olmalıdır, digər faktor isə sənin təhsilini göstərən diplomdu. yəni bu meyarda sənin diplomun çox əhəmiyyət kəsb etmir.

digər işlərdə isə sənin necə ixtisaslı biri olduğuna diqqət etmirlər. əsas sənin dil bilmək qabiliyyətindir. çoxu iş description-da qeyd edir ki, azərbaycan dili mütləqdir. boş söhbətdi. işə dəvət edən kimi receptionda oturan qız ilk olaraq sənə zdrasti deyir. daha sonra isə verdiyin cavaba diqqət edir və danışığı onunla dəvam etdirir. türk dilindən kitablar, seriallar, kinolar tərcümə edilir amma sənin türk dili biliyin əhəmiyyətsizdir. heç bir zaman cv-nə türk dili bildiyini qeyd etmə.

əgər nüfuzlu xarici şirkətlərdə çalışmırsansa ilkin maaş kimi 400 manata razı olmalısan. hətta 250 manat təklif edən banklar da var. müştərilər bank işçilərindən bir xeyli etiraz edirlər. kobubdurlar nə bilim gülərüz deyillər. yəqin problemi başa düşdünüz.

özünü polisdən qorumalısan hər an. gülmə. çünki güldüyün sənin hekayəndir. əgər kimsə səni narahat edirsə və polisə şikayət edirsənsə artıq əvvəlcədən qəbul etməlisən ki, polis səndən pul alacaq. ümumiyyətlə polis hər iki tərəfdən də pul alacaq. həm şikayətçi verir həm də günahkar şəxs. bu ölkədə qanunlar belə işləyir. haqqını tələb edə bilərsən. əgər əsəblərin, vaxtın varsa. amma bu yolda məğlub da ola bilərsən. əvvəlcədən bunları düşünməlisən.

gördüyünüz kimi xidmət sektoru bərbat vəziyyətdədir. indi keçək təhsilsiz gündəlik işlərə. bunlara daxildir, ev təmizləyənlər, taksi şoferləri. bu insanlar aşağı maaş qazanırlar və heç kəs bu şəxslərin yediyini-içdiyini, xəstələnəndə dava-dərmanını görmək istəmir.

adicə xəstəxanaya gedirsən və həmin xəstəxana özəl və yaxud dövlətin nüfuzlu xəstəxanası kateqoriyasına aiddirsə qeydiyyat üçün 150-250 manat ilkin ödəni olunur. daha sonra isə analizlər üçün pullar verməlisən. hər həkim başqa diaqnoz qoyur və böyrəyin ağrayırsa ürək analizindən belə keçməli olursan. beləliklə xərcin çox çıxır. sən axı 1 bəzən 2-3 aylıq xərcini bu sistemə qoya bilməzsən.

başa düşürəm ki, sizin də imkanınız yaxşı deyil. amma ən azından internet pulunu ödəməyə pulunuz çatır. bizim məhlədə oğlan var saat 8-də işə gedir 6-da çıxır işdən. 7 üçün də başlayır 12-yə qədər taksi sürməyə. başa düşdüyünüz kimi asan deyil özü də heç asan deyil.

şirkətdə mühasib 1500 manat maaş alanda həmin şirkətdə işləyən siğorta mütəxəssisi 250 manat maaş alırsa ilk öncə bunun həll olması üçün çabalamaq lazımdır. çünki developed ölkələrdə işçilər bunun etirazını edir. etiraza mühasib də qoşulur. bizdə isə bu baş verə bilməz. çünki 1.5k maaş alan mühasib qorxuya düşər ki, işdən çıxar olmaz yerə pulsuz qalar. nəyə lazımdır. xarici ölkələrə görə azərbaycan kasıb ölkə deyil. onda nə üçün insanlar kasıb vəziyyətdə yaşayır?