25. bu entry #86762 nömrəli entry`yə cavab olaraq yazılmış entrydir:

yazarımızın robert nozickin müdafiə etdiyi minimal dövlət anlayışını qəbul etdiyi aydın görülür. lakin yazarın üstün gördüyü dövlətin qurulması risklidir, çünki heç kim qarantiya verə bilməz ki, gecə növbətçisi bir dövlət (night watchman state) despotik bir quruma çevrilməyəcək. buna görə də mən bütün dövlətlərə və dövlətçilərə qarşı önyarğılıyam. heç bir dövlətin varlığına tolerant qalmaq olmaz.

mülkiyyət hüququna gəldikdə, bu birbaşa individual anarxizmin cəmiyyət konsepti ilə bağlıdır. bu suala cavab verməzdən öncə individual anarxiya şəraitində insanlar kommunadamı, dövlətdəmi, kənddəmi yaşayacaq, bunu aydınlaşdırmaq lazımdır. mən maks ştirnerin "eqoistlər birliyi" ideyasını dəstəkləyirəm. yəni, bir qrup uşaq məhlədə futbol oynayırlarsa və sən də onlara qoşulub oynayırsansa, onlar isə söz birliyi ilə səni qapıçı qoyurlarsa, sən də bunu istəmirsənsə və oyundan çıxırsansa bu bir növ individual anarxizmə bənzəyir. individual anarxizm buna görə də demokratiyaya qarşıdır. yəni bizə görə demokratiya çoxluğun diktaturasıdır. eqoistlər birliyi müəyyən fərdlərin öz istəyi ilə birlikdə qurduğu qurumdur. kommunadan fərqi "bir nəfər hamı, hamı bir nəfər üçün" fikri yoxdur, "hamı özü üçün" fikri var.

elə sevgililik özü, bir eqoistlər birliyidir. hər ikisi bir-birindən zövq alır. biri digərinə qarşı marağı itəndən sonra ayrılırlar. əgər məsələn zorla bir artıq səni sevməyən köhnə sevgilini səninlə qalmağa məcbur etsən dövlətdən fərqin qalmır. (məsələn, - sən getsən sənə hamı qəhbə deyəcək, mənə də peysər, bu hamı üçün yaxşıdı. həm sən evdə qal mən işləyib ikimizə də pul verərəm. bəs deyil sənçün?) <- bax bu dövlətdir.

eqoistlər birliyi istənilən vaxt imtina edilə bilən bir qurumdur. heç kim bu qrupun içində məcburi saxlanıla bilməz. heç kim bir vəzifəni görməyə məcbur edilə bilməz. mən qəbul edirəm ki, maksimal azadlığı əldə etmək lazımdır. mütləq maksimal azadlıq bir qartal kimi azad yaşamaq, ovlanmaq, hara istəsə uçmaqdır. (bayaq yazar heyvanlarda sürülərin olduğunu demişdi) amma insanlarda bu kimi vəziyyətə çatıla bilməz. amma "eqoistlər birliyi"ndə maksimal azadlığa çata bilər.

eqoistlər birliyini izah etdikdən sonra mülkiyyət hüququna gələk. mülkiyyət bizim indiki despotumuzdur. biz telefonlarımızın, kompüterlərimizin quluyuq. onlar bizim sahibimizdir, biz onların yox. biz nə vaxt onların sahibinə çevrilsək, onda mülkiyyətimiz olacaqlar. mən bu baxımdan mülkiyyət hüququnu dəstəkləyirəm. mülk oğurluqdur demirəm. amma qazanıla biləcək şeylərin mülk olmasının tərəfdarıyam. yəni torpaq sənin mülkün ola bilməz. sən bunu qazanmısan? sən doğulmadan öncə milyon il boyunca vardı, sən öləndən sonra da olacaq. amma tutalım sən bir bitkiyə qulluq göstərmisən, əziyyət çəkmisən, sulamısan, gübrələmisənsə, o bitkinin məhsulu sənin mülkündür. çünki sən istehsalçısan. buna görə qazanmadığın şey mülkün ola bilməz.

minimal dövlətə gəldikdə. suallar yaranır: qanunsuzluqları kim cəzalandıracaq? onlara bu haqqı kim verəcək? əgər dövlət başqa bir dövlət tərəfindən hücuma uğrasa dövlətin bütün üzvləri əsgərliyə məcbur ediləcəkmi? bu məcburiyyət onların şəxsi azadlıqlara təcavüz olmazmı? dövləti idarə edənlər birdən despot olmağa qərar versə necə? və s.

mən individual anarxiya və dövlət haqda görüşüm bu qədərdir. mən demokratiyaya, onun işləyiş prinsipinə, dövlətə və onun işləyiş prinsipinə diktatura və despotizmin fərqli versiyaları kimi baxıram. dövlətlər həmişə anarxiyanı xaos olaraq təqdim edib, guya anarxiya olsa kimin siki kimin götündədir bilinməyəcək. halbuki tam əksi olacaq, hər şey apaçıq ortada olacaq. eqoistlər birliyində cinayətkarlar yoxdur, çünki öz şəxsi istəyi ilə bu birliyə girmək barədə qərar verməlidir və s. belə.
düstur belədir:
sol = dövlət
sağ = dövlət
dövlət = düşmən