91. "Semavi dinlerin tanrılarıda kendileri gibi sersem ve budala. intihar edenleri cehenneme alıyorlarmış, adamlar mayakovskiyi , hemingway`i , jack londonu cehenneme alacak kadar iddalılar, merak ettiğim şey se acep o çakma kitapta “intihar edenleri cennete alıyoruz” yazılsaydı nolurdu?Şu anda tüm teistler ölmüşmü olurdu yoksa her şey olduğu gibi devam eder miydi? Bu soru hep kafamı karıştırır.her neyse
intihar çok garip bir eylemdir aslında, gidipte birine neden intihar etmezsin? Desen vereceği cevap aile bağlarıdır şudur budur dosttur arkadaşdır yok annem arkamdan gelirden öte olmaz,fakat verimlesi gereken tek cevap beklentilerdir. Eğer ki beklentiler olmasaydı şimdi dünyanın yarıdan fazlası intihar etmiş olurdu,belkide daha çok, müebbet cezası verilmiş tutuklunun, altmış sene hücre cezası verilmiş yetmiş yaşlı adamın,kanserden ölümüne acı çeken ve dört ayının kaldığını bilen hastanın, anası babası ölmüş sokak dilencisi küçük çocukların ve diğer tüm hayatın arka perdesindeki kaybedenlerin hepsi hayata bağlayan tek şey beklentilerdir.Onlara göre olası,gerçekteyse asla olmayacak beklentilerdir belkide..Bir gün ülkede devrim olur ve hapishanedeki tutsaklarda kaçıp kurtulur diye düşünen müebbet cezalı,yada adalet yerini bulur diye bekleyen günahsız tutuklu,mucize olurda kanseri atlatır diye düşünen kanser hastası,yada Tanrı bukadar acımasız olamaz diye düşünen sokak dilencisi yetim çocukların gözlerindeki o umuttur intihar etmeme nedenleri.
Acı çektiğini idda eden ve bu hayattan bıktığından şikayetlenen kaç kişiye sorduysam içinde zerre kadar kendileri olmayan cevaplar aldım,biri günah dedi biri müslümanım dedi,biri aileme bunu yapamam dedi,hepsi sikindirik cevaplar,gerçekte tanrıyı siklemezler bile, dindar biri gibi yaşamazlar gerçekte ama intihar sorusu gelince tanrıbaz olurlar,hadi ordan.hayattan bir beklentileri vardır,bir umut vardır,ama çoğu insan bunu söylemeye çekinir,belkide utanır,gülerler alay ederler diye düşünür insanlar çoğu.Yarını görme arzusu.
Bide sikindirik beyinliler vardırya,intihari kolaya kaçmak diye nitelendirirler,zayıflık olarak belirtenler,intihar bi cesarettir aslında.Kendini öldürmekten dolayı söylemiyorum bunu,burdakı tüm hayatını , tüm olanları bırakabilme becerisi,ve seni neyin beklediğini belkide hiç beklemediği bir karanlığa yol almak bir cesarettir.Mayakovskide intihar eden dostu sergey yesenin`e ölümünden sonra bi sürü şiirler yazdı,bukarad zayıf olmamalıydın diye,ölümü ve hayata teslim olucak kadar zayıf olamazdın,kolaya kaçmamalıydın gibisinden bi sürü şey dedi.fakat dostunun ölümünden iki sene sonra mayakovski evinde intihar etmiş olarak bulundu. Bazen intihari en çok dileyen insanlardır onu inkar eden,bu yalan söylemiş bir çocuğun psikolojisi gibi bi şeydir.
Belki irelide bir gün,hayatını adayacağın birini bulma ihtimalidir intihar etmeme nedenlerimizden en başlıcası,belki iyi bir ahpabım bide güzelinden bir kadınım olur,iyi dostlarım olur,onlar için değerli olduğum dostlarım.Fakat bunlar asla olmayacaktır belkide.yine de beklersin.Şimdiye kadarda intihar etmişlerin çoğu beklemekten bıkmış ve hayatlarında çoğu şey gerçektnede boktan olmuştur.Her seferinde Tanrı bu kadar acımasız olamaz,merhamet diler insanlar ama sonuç aynıdır. tanrıdan bişeyler bekleyerek bi yerlere varamayız"
-timidus, 3 şubat 2012. ölümümden bir kaç sene önce geceyarısı. https://www.facebook.com/notes/timidus/suicide/323226831054001
125. bir insanın könüllü şəkildə öz həyatına son verməsidir.
neçə vaxtdı mənə yük olmuş mövzudu, gecələr də ağlımdan çıxmır. artıq yazıb qurtulmaq istəyirəm bundan.
ilk olaraq, intiharın cəsarət yaxud zəiflik olduğunu müzakirə eləmək düşüncəsizlikdir. intihar həyatdan bezəndə, çıxış yolu olmayanda, insanlardan uzaqlaşıb özünə qapananda özündən bezərkən son çarədir. Bəli, son çarə. intihar edən birinin arxasınca "kaş biraz da yaşayardı, yaxşı olacaqdı hər şey" demək düşüncəsizlikdir. Bir insan intihar edibsə, demək həyatındakı bütün ümid işıqları sönüb. Yaxşı olacaq şey indiyə qədər olardı.
Həyatınızda intihara cəhd etməmisizsə yaxud o həddə gəlməmisizsə, həyatına son vermiş birini qınamayın. 2018-də mən də intihara cəhd etmişdim, adamın nə ailə, nə dostlar, nə də başqa bir şey vecinə olmur. içdiyim dərmanlar 16 saat yuxu yatırtmışdı mənə, amma ölə bilmədim. Burdan bir yazarla danışanda "niyə yenə cəhd eləmədin? Demək sadəcə diqqət istəyirdin." Demişdi mənə. Məsələ diqqət deyil, zatən heç kim bilmədi mənim cəhdimi, sadəcə insanın yenə o həddə çatması vaxt aparır. Asan bir şey deyil intihar həddinə gəlmək. Gərək səni həyata bağlayan bütün bağlar qırılsın.
intihar nöqtəsinə gəlmiş insan bütün yolları araşdırır, amma yenə də, ən acısız ölümü axtarır. Dərman? Ya özünü asmaq? Bəlkə də, atasan özünü hündür bir binanın başından. Bu həddə gələndə artıq həyatda heç nə sənə maraqlı olmur.
Ölmək üçün səbəblərim çox olsa da, yaşamaq üçün bəhanələrlə ört-basdır edirəm həmişə. Özümü hər şeyin yaxşı olduğuna inandırmışdım demək olar. Amma 4 gün bundan əvvəl ölümünə içib sərxoş olanda, sanki üzləşmək istəmədiyim çox şey sifətimə çırpıldı. "*rehber* - sorgu" dinləməyə başlayanda hönkür-hönkür ağladım. Ən son 2019 yanvarda belə ağlamışdım imtahandan kəsildiyim üçün. Amma bu dəfə "mən ölmək istəyirəm" deyə ağladım. içtən, ağrıyla ağlayırdım. Həm də ölmək istəyi pik həddə idi. Neçə vaxtdı beynimdə gizlətdiyim intihar düşüncəsi içkiylə üzə çıxdı. içkili olsam da, ölüm istəyimin yaşamaq istəyimdən çox olduğunu gördüm. Həyatda olmayan hər kəsə qibtə etdiyimin fərqinə vardım.
Son günlər hər gecə intihar düşüncəsi ilə yuxuya gedirdim. Bu gün isə daha fərqi hiss edirəm, yaşamaq həvəsi var içimdə. Və hər şeyin yaxşı olacağına inanıram.
Sadəcə beynimdəki qatmaqarışıq düşüncələrə aydınlıq gətirmək istədim özümlə, sözlüyə yazmaq tamam başqadır. Bəlkə sona qədər oxuyan olarsa, çalışın ətrafınızda heç kəsi həyatdan bezəcək həddə gətirməyin.
Di sağolun, hamınız sevilirsiz...
146. ingilis dilində "suicide" olaraq 1662-ci ildə bu söz ortaya çıxmışdır.
Fransız filosof Emile Littré "intahar -özünü öldürən insanın etdiyi bir davranışdır. " Demişdir və bu cümləyə əsasən qəza nəticəsində ölmüş bir şəxs də intihar etmiş olduğu mənasına gəlir. Ancaq fransız sosioloq Émile Durkhem isə bu fikrə qarşı çıxmış və belə demişdir: "intihar- bir insanın nəticəsinin nə ola biləcəyini anladığı özünü birbaşa və ya dolayı yolla öldürməsidir. " Belə bir halda qəza nəticəsində, məsələn, bilmədən zəhərlənərək ölən biri intihar etməmiş olur. Ancaq kamikaze (Hərbi Təyyarənin düşəcəyini anlayan pilot bu vəziyyətdən yararlanmaq üçün təyyarəni düşmən gəmisini üstünə salır) edən biri məqsədli şəkildə özünü öldürdüyündən buna intihar deyilir. Eyni zamanda ağlı yerində olmayan insanın özünü öldürməsi də intihar deyil. Maurice Halbaws isə Durkhemin bu sözə olan tərifində insanın intihara yönümlü fikirlərindən və intihar edənin qətiyyətli qərarından bəhs etmədiyindən tərifi tam olaraq görməyib və düzəldib: "Özünü öldürmək niyyəti ilə qurban tərəfindən həyata keçirilən, sonu ölümlə nəticələn davranış intihardır." Nevroloq olan Sigmund Freud isə insanlarda ölüm güdüsü(meyilliliyi) olduğunu vurğulamış və bu güdü insanı əsir alaraq onu intihara yönləndirdiyini demişdir.
Bu fikirlərin hamısından ortaq olaraq anlaya bilərik ki, intihar-insanın özünə qarşı etdiyi qəsdli ölümdür.Ancaq Hindistanın bəzi yerlərində "sudde" deyilən bir mərasim var ki, orada əri ölən qadın əri ilə birgə yandırılmalı olduğu deyilir. Bəs bu hadisə,yəni qadının ərinin vəfatı üçün özünü öldürməsi intihardır mı? Bu məsələyə 2 tərəfli baxaq:
>Bəli,intihardır. Çünki intihar "baş qaldırma" fəlsəfəsinə əsaslanır. Yəni, intihar həyatın hər hansı bir sahəsinə(kasıbçılıq, aşağı həyat standartları (tükənmişlik), ölkədə olmayan ədalət və s) qaydalarına, gedişatına yönəlmiş bir qarşıdurmadır. Bu halda da qadın ərinin yoxluğunu qəbullana bilməyib və baş qaldırış həyata keçir və bununla barışmayan ürək yolu ölümdə görür.
>Xeyr, intihar deyil. Çünki qadın orada cəmiyyətin ənənəsinə qarşı gəlmək istəmir. Ölmək istəməsə belə cəmiyyətin yaradacağı təzyiqdən qorxur və özünü ərinin yanındakı alovlara atır.
Əslində günümüz insanlarının niyə belə intahara meyilli olduğunu anlaya bilərik. Cəmiyyətin bəxş etdiyi ideologiya.. Tez-tez xəbərlərdə "imtahandan az bal yığdı və intahar etdi.", "ac qalan ailəsinə bir tikə çörək axtarışı ilə gedən Nazim iş tapa bilmədi və özünü körpüdən atdı", "618 balla tələbə adına layiq görüldü, üniversitetdə əlaçı idi,axşam online dərsə qoşuldu və sonra özünü pəncərədən atdı"(dərslərdən tükəndiyinə əsasən,ona görə işə meyilli oğlaq bürclərinin intihar yönümlü olduğu deyilir) , "Borcu olduğuna görə özünü kanala atdı", "Sevdiyini nişanladılar deyə canına qəsd etdi", "Adına böhtan atıldı deyə otağında ölü tapıldı.", " həyat məni sıxır", "Atası onu sıxışdırırdı, bu təzyiqlərə dözməyən qız özünü çoxmərtəbəli binanın damından atdı,nişanı xonçalarla dolacaqkən o xonçalar məzarına düzüldü. " Deyən neçə-neçə hadisənin şahidi oluruq.Çoxu efirə verilmir. Dünyada hər 2 saniyədən bir insan ölür və hər 40 saniyədə bir insan intahar edir. Yəni, ölən hər 20 nəfərdən biri intihar etmiş olur. Bu ildə 800.000 nəfər deməkdir. Bu şəxslər əsasən 15-29 yaş arasındadırlar.intihar dünyada yol qəzaları ilə ölümdən sonra gəlməklə ən böyük ikinci ölüm səbəbidir.
Bəzən islam ölkələrində dinin qadağası olduğuna görə intiharın digər ölkələrə nisbətdə az olacağı vurğulanır. Bu məsələyə statiska ilə baxaq.
Ən çox intihar edənlərin olduğu ölkə Şri-Lanka dır.10-cu Cənubi Koreya, 11-ci Afrika,17-ci Rusiya,48-ci ABŞ, 112-ci Türkiyə, 123-cü Böyük Britaniya,152-ci Ermənistan, 167-ci Azərbaycandır.
Ətraflı: https://tr.wikipedia.org/wiki/intihar_oranına_göre_ülkeler_listesi
Dinin tələbinə əsasən intihardan boyun qaçıran bəzi ölkə vətəndaşları olduğu kimi aşağı həyat standartlarına görə intihara meyilli olanları da var. Əslində dövlət xalqın rifahını yaxşı tutmalı və insanlara iş yeri verərək onların yaxşı dolanışığı üçün şərait yaratmalıdır.Siz fikirli-fikirli yatan atanın düşüncəsini və ya keçirdiyi hissi bilirsiniz? O özü intihar etməsə də, ruhu edir. Bəzi səbəblər onu həyatda saxlayır və bədəninin də yaşamaqdan vaz keçəcəyi anı gözləyir. O bu streslə neçə illər keçirmişdir.
Əslində "intihar" sözü yaranmamışdan qabaq da ilk dövrlərdə də intihar anlayışı var idi. Bu davranışlar qəhrəmanlıq etməklə əlaqədar idi.
Ən köhnə yazı Eodipus mifologiyasına əsasən Epikastinin intiharıdır.
Keçmişdə intihar qəbullanılmış , bəzən məcburi olaraq edilən bir davranış növü idi.
Əvvəl iskandinavlar bioloji ölümü utancverici olaraq qəbul etmiş və qocaldıqlarında özlərini bir uçurumdan atarmışlar.
Köhnə Yunanıstanda intihara mənfi yanaşıblar. Pifaqor ruhun ölümsüz olduğunu deyib və cana qəsd etməməli olduğumuzu vurğulamışdır. Platon da qarşıdır, ancaq o əgər bir xəstəlikdən (ötenazi*-sağalmaz xəstəliklə vuruşanlar üçün bəzi ölkələrdə həkimlər tərəfindən xəstənin istəyi və 2 şahidlə həyata keçirilən intihar), qanundan, həddindən çox dərdinin olmasından və ya dözülməz utancverici bir vəziyyətdən yaxa qurtarmaq üçün edilməsində yanlış görmədiyini demişdir. Aristotel isə müharibədə şərəf üçün edilməsini dəstəkləyər. Eşq və bənzəri məsələlər üçün intiharın "cılız" insanlara xas olduğunu ifadə etmişdir.
insan niyə intihar edər?
Bu məsələyə fərdi bir yanaşmadan törəmir. Az əvvəl dediyim kimi, Xəbərlərdə gördüklərimizin baxış bucağımıza təsiri böyükdür. Orada olan hadisələrə əsasən biz şüuraltımıza yeridilinlərə görə ən balaca problemdə həll yolunu ölümdə tapır və ya ölümün gəlməyini arzulamış ola bilərik. Məsələn:
imtahan mövzularını çatdırmayan biri də intiharı düşünə bilər ya da hər hansı şirkətlə olan görüşündə istədiklərinə bais olmayan biri də. Çünki onlar özünə "problemdən necə yaxa qurtarım?" sualını verərkən ağıllarına intiharı gətirirlər və zamanla beyinlərində bu fikir daim döngüdə olan bir mahnı kimi çalır və şüuraltı təsirlənir, nəticədə qurbanımız özünü bir damda ya da bir kəndiri boğazına salınmış halda tapır.
Bəs necə yardım edək özümüzə və ya belə insanlara?
Məsələnin kökünə enin. Əgər siz çuxurdasınızsa, dırmaşmağa cəhd edin ya da bacarmırsınızsa kömək istəyin.(dəstək alın.) O çuxurdan çıxdıqdan sonra çöldəki (gələcəyinizdə) aydınlığı görəcəksiniz.
Əgər biri həyatdan gileylənir və tez-tez ölüm haqqında danışırsa intihara meyilli ola bilər.Ona gələcəklə bağlı ümid verin və daima söyləyin ki, "hər şey yaxşı olacaq", məsələni araşdırın, kömək üçün alternativ variantlar irəli sürün. Çalışın, bu zamanlarda onu çox da tək qoymayın. Jestlər edərək onu həyata bağlayın. Çünki insan həyatda məna görmədikdə və dəyərsiz olaraq göründüyündə intihara meyilli olur. Onlar dünyanı depressiv şəxs kimi qaranlıq görərkən ətrafındakılar həyatın necə də rəngarəng olduğundan danışar. Özünü ora aid etməz və ölümü seçər. Şən mahnılara yönləndirərək bədən frekansını dəyişin. Əyləncəli yerlərə gedin və pis televiziya xəbərlərindən uzaq durun. Qısaca həyatın qaranlıq üzünü vəziyyətin o kritik yerində görməməyə çalışın.
Əgər sizə məcburi nəsə etdirilirsə aidiyyəti orqanlara xəbər verin, sizə polis yönləndirəcək və lazım olsa evinizdən ayrılıb uşaq evinə və ya böyüklər üçün yataqxanaya yerləşdiriləcəksiniz. (Nömrələr internet saytında var.Məsələn:Ailə,uşaq,qadın evi nömrəsi)
intihar problemlər üçün qaçış deyil, arxanızdan eşidələcək fəryad səslərini ağlınıza gətirin. Heç iç açıcı mənzərə deyil.
Sevdiklərinizi qucaqlayın, özünüzün əlinizini, çiyninizi öpün və "nə yaxşı ki yaşayıram" deyin.Onsuz da hər kəsin dərdi var və yaxşılı-pisli hər kəs yaşayır. Gözəl günlər qabaqdadır, gözəl insan.Sən hər bir dərddən yaxa qurtara biləcək zəkaya və qüdrətə sahibsən.Allaha sığın və Özünə yaxşı bax,muahhh.
66. hər gecə düşünüb, fikrimi dəyişdirdiyim şey. bilirsiniz necədi? ədəbi cümlələr filan girmir artıq. insan özünü arındırmaq istəyir, içindəki vəhşəti qusmağa çalışır. lakin ətrafına baxırsan və görürsən ki, cəmiyyət səni gülməyə məhkum edib. onsuz da diblərdə itib batmısan, kiminsə üzünə gülməsən, düşüy bir zarafat eləməsən, olan qalan dostun da gedəcək. məcbur oyunu qaydalarına görə oynayırsan, gülürsən, partylərdə poza verirsən, bəxtinə düşsə bir qız səni evə atır amma ən nəhayətində necə olursa bu intihar düşüncəsi gəlib yatmazdan əvvəl səni tapır.
insan içindəki vəhşəti fərqli yollarla arındıra bilər. bunlardan biri kütləvi qırğın törətmək, digəri intihar, o biriləri isə ailə qurmaq, dinə inanmaq, rəsm, şeir və s. ola bilər. və mən görünür yollar barədə korluq çəkirəm.
137. Paradoks kimi bir şeydi. həm o qədər cəsarətli, "güclü" olursan ki, intihar və ya intihara təşəbbüs edə bilirsən, həm də bir o qədər aciz, çarəsiz, "gücsüz" olursan ki, intihara təşəbbüs göstərirsən.
1. öz canına qəsd etmə, həyatına son vermə.
bir zamanlar ingilterede qadağan olan hereket, intihar edenler edam cezasıyla öldürülürdü.
(bax: umbaylama)
6. məni normal ölümdən daha çox üzən ölüm növüdür. intihar edənə ciddi mənada hayıfım gəlir. bir növ filmi bəyənmədin deyə ortasında saxlamağa bənzəyir. bəlkə sonu çox gözəl bitəcəkdi amma öldü getdi
71. sonunun ölüm olduğunu bilə- bilə özümüzə vurduğumuz fiziki- bioloji zərərə intihar deyə bilərik.
cəmiyyətin köklü problemlərindən biri olaraq qalan intiharın təhlili də özü kimi mürəkkəbdir. çünki, özünəqəsdin səbəbi yazarkən klaviaturamıza sığdıra bilməyəcək qədər çoxdur.
intihar o qədər aktualdır ki, statistikalarda konkret ədəd əldə etmək olmur.
bir statistikaya görə hər 40 saniyədə bir intihar hadisəsi baş verir. bundan daha bədbin statistika isə, bunun hər 20 saniyədən bir baş verdiyini qeyd edir. təssüf ki, bu yazdığımız statistik göstəricilərdə intihara uğursuz cəhdləri saymadıq və istər 40 saniyə olsun, istər 20, rahatca deyə bilərik ki, hər dəqiqə azı bir insan özünə qəsd edir.
intiharın səbəbləri haqqında uzatmağımıza ehtiyac yoxdur. elə bu cümlə kifayətdir ki, ən yayılmış səbəblər sosial vəziyyət, ailədaxili münaqişələr (valideyn- övlad münasibətlərindəki pozuntular da buraya daxildir. ) və bu kimi "klassik" səbəblərdir. bir ayrı statistika göstərir ki, iqtisadi böhran dövründə özünəqəsd faktı artmaqdansa, azalır. deməli intiharı yaradan heç də həmişə maddi sıxıntı və kasıblıq olmur. (yəni yoxsulluğu intihar ehtimalını artıran amillərdən biri kimi konkret göstərə bilmirik. )
hətta, rifahı yüksək olan isveçrə, finlandiya, danimarka kimi ölkələr bir çox kasıb afrika ölkəsini qabaqlayır. bunun izahı isə, sadədir.
söhbət "ən böyük problem elə problemsizlikdir" paradoksundan gedir. düşünün ki, ailəsində, işində, yaşayışında, maaşında problemi olmayan insan ən xırda problemə nə qədər həssas olur. məsələn orta statistik bir skandinav ölkəsi vətəndaşına "sən çox köksən." desən sakitcə gedib intihar edəcək.
genlərimiz də bizə qabaqkı nəslimizdən cürbəcür problemləri gətirdiyi kimi intihar meylimizə də müəyyən qədər təsir edir. əvvəlki nəslində intiharı çox olanların intihar etmə ehtimalı yüksək olur. çünki, əcdadımızın psixologiyasındakı və sinir sistemindəki axsaqlıqları hüceyrələrimiz bizə daşıyır. həmçinin, ətrafımızda intihar edən qohumlarımız varsa, bu bizə də mənfi təsir edə bilir. bizimlə eyni dövrdə yaşayan qohumumuzun intiharı bizi də tətikləyə bilər. burda isə, genetikdən çox ictimai faktor rol oynayır.
islam məmləkətlərində hər yüz min adama təxminən 1-2 intihar düşdüyü halda buddist ölkələrdə bu ədəd onlarca və yüzlərcə dəfə çoxdur. (uzaq şərq insanının da müsəlmanlar kimi dindar olduğunu nəzərə almalıyıq) deməli intiharda din amili də tam rol oynamır. lakin, əminliklə demək mümkündür ki, əhalisində kifayət qədər ateist olan ölkələr intihardan daha çox payını alır.
intiharların bəziləri "sönük intihar" dır. bu cür özünə qəsd etmədə mərhum intihar planını qətiyyən dilə gətirmir və əksər hallarda not yazıb səbəb bildirmir. lakin, səbəbin tapmaqda çətinlik çəkdiyimiz ən qatı intiharların belə əvvəlcədən əlamətləri çox vaxt olur. mərhum əşyalarını qəfildən başqalarına paylayır, təxminən 40 gün ünsiyyətdən yan qaçır. özünü öldürəcəyin dilə gətirməsə də halında müşahidə olunur.
təbii ki, bu cür şübhəmizi çəkən adamla hətta, çox yaxın tanışlığımız olmasa da, aparacağımız yarım saatlıq psixoloji söhbət onda mübarizə əzmini geri qaytara bilər.
intiharı araşdırarkən məlum olub ki, intihar edən insanın beyni daha az serotonin hormonu istehsal edir. deyək ki, bizim yaşamaq istəyiiz və alovdan, boğulmaqdan, ağrıdan qorxumuz instinktivdir. əgər insan bu qorxuları itiribsə, onda psixoloji olaraq "nə isə, yolunda getmir. " deməkdir. təsadüfi deyil ki, şizofreniya xəstələrinin, əsəb xəstələrinin, tez-tez affekt halına düşüb nə etdiyini bilməyənlərin təxminən 20-30%-i özünəqəsdi gerçəkləşdirir. bu cür problemi olmayanlar da intihar vaxtı ani də olsa, bu böhranı yaşayırlar. bu bir daha intiharın cəsarət yox, problem və ya zəiflik olduğunu sübut edir.
belə bir fakt var ki, intihara cəhd edən qadınların sayı kişilərdən çox olsa da, intiharda ölən kişi sayı qadın sayından çoxdur. çünki, kişi ilə qadının intihar üsulu ümumi götürəndə fərqlidir. kişilər silahdan, yanmaqdan, özünü asmaqdan daha çox "istifadə edirlər". qadınlar isə həbə və dərmana üstünlük verirlər. təbii ki, həb içən kişilər və ya özünü asan qadınlar da kifayət qədər olsa belə, bu statistikanı dəyişdirəcək qədər deyillər.
son olaraq: biz insanlardan əlavə əqrəvlərin də çətinliyə düşərkən intihar etməsi müşahidə edilir. bu fakt üstündə çox ziddiyyətlər olduğundan və sizin də gözləriniz yorulduğundan -* yazını bitirir, güclü olun, intihar çıxış yolunuz deyil deyirəm.
136. çox zaman gücsüzlüklə əlaqələndirilsə də, gənc verterin iztirabları adlı əsərdəki nöqteyi-nəzərdən baxsaq,
burada problem şəxsin zəif ya da güclü olmağı deyil, istər psixoloji, istər fiziki olsun, onun hiss etdiyi kədərə dözə bilməyi ya da bilməməyindən asılıdır.
31. eqonun bitdiyi nöqtədir mənə görə, ama iş bu bəsit cümləylə bitmir. intiharı daha da qəlizləşdirən, intihar etmək istəyən insanı fikrindən döndürməyə cəhd edən insanların hərəkətləridir. niyə? çünki, yaxşı insanlar intihar etmək insanı fikrindən döndürməyə çalışırlar daima, bir digər tərəfdən isə, yaxşı insanlar eqonu sevmirlər. ama intihar etmək istəyən eqosu sıfırlanmış insanı fikrindən yayındırmağa çalışarkən bir növ " eqonu topla, və həyata geri dön" deyirlər. onlar özləri də xəbərləri olmadan özləri ilə ziddiyətə girirlər.
bir digər tərəfdən, intihar, eqosunu sıfırlamış insanın hərəkəti olaraq anlaşılmamalıdır, məncə intiharlar daha çox eqosu uduzmuş insanlarda baş göstərir. yəni bütün intihar edən insanlar eqosuna qalib gəlmiş insanlar deyil, daha çoxu eqosu uduzmuş insanlardır. onun eqosu artıq həyatda heçnədən zövq almayacağını anlayıb, və ya zövq alacağı şeylərə əli çatmayacağını anlayıb. əslində insanlar başqalarının intiharını istəmirlərsə, onda onların eqolarına da qarışmamalıdırlar. bunlar tamamilə nisbi fikirlərdir. bu fikirlərimi tamamilə zidd fikirlərlə çürüdə də bilərəm. ama daha ağır basan tərəfim intiharın eqonun bitməsi, uduzmasından irəli gəldiyini deyir. bir dəqiqəliyinə düşünün, dünyadaki hərşeyə əlvida deyib kül olub gedirsiniz. düşünə bilmədiniz hə? eqonuz sizə yarım qalmış işləriniz/xəyallarınızı xatırlatdı. hələ onları bitirməlisiniz. hələ tibetə getməlisiniz. sırada görüləcək çox işiniz var. unutmadan, bu fikirlər inancsız, öldükdən sonra yox olacağına inanan insanlar üçün keçərlidir. inanclı insanların intiharı daha qəliz ola bilər və bu intihar-eqo dilemmasından ayrı ola bilər. çünki, intihardan sonra başqa bir dünyada oyanacağına inanan insan psixologiyası ilə intihardan sonra kül olacağına inanan insan psixologiyasını eyni tərəzidə ölçəm doğru olmazdı mənə görə.
əl qərəz, bir gün eqomu doyuzdura bilməyəcəyimi anladığımda, onu təmin edə bilmədiyimi anlayanda, eqom uduzduğunda, intihar edəcəyəm yəqin ki. ama o gün çətin ki gələ, çünki insan istər istəməz ayağını yorğanına görə uzatmaqa alışır vaxt keçdikcə, bəzi şeylərə alışır. necə ki mən alışmışam, necə ki sən alışmısan. eqo o qədər kompleks mövhumdur ki, bəsit bir telefon oyunu ilə belə günlük normasını doyura bilərsiniz. görün nə qədər yazıqıq. acizik. zamanla mutasiya keçirir eqo. yoxsa doya bilmədiyi üçün fərdin sonunu, yəni bilavasitə öz sonunu hazırlayar. buna görə də alışır düşdüyü şəraitə. çirkinlərin gözəllər tərəfindən görünməz olduqlarına alışdıqları kimi (mənə görə ən böyük dərdlər arasındadır), buna belə alışır eqo. yəni eqo əslində dövlətlər kimidir, heç vaxt iflas etmir, sürünsə belə ayaqda qala bilir. nadir hallarda iflas edir, onlar da həyatlarını sonlandırır. durub pəncərədən tullanacam indi içini sikim.
Hamımızın yaxşı tanıdığı asala terror təşkilatının "böyük Ermənistan" xəyalları səbəbilə öldürdüyü onlarla, yüzlərlə türk diplomat, siyasətçi, yüzlərlə hətta minlərlə sivil vətəndaşlara dünyanın gözünü çevirmək, asalaya bir üsyan, bir "dur" demək üçün özünü istanbulun taksim meydanında yandırmış, nəticədə aldığı yanıqlardan, yaralardan xəstəxanada dünyasını dəyişmişdi. Ölümündən öncə son verdiyi reportajda terroru lənətləyir, asalaya dur çağırışı edir, dünyanı susmamağa dəvət edir.
(youtube: )
bu da həmin reportaj.
sevil atakişiyeva#271514 yazdığı bu entridən və intiharından öncə yayılan mesajlaşmalarda, ailəsindən, ailə basqısından, dolayısıyla ailəsinin onu canından bezdirdiyindən intihar etdi.
Adını çəkdiyim şəxslərin hər ikisinin ölümü, müəyyən bir sensasiya yaratdı. Artin penik sayəsində insanlığın daha da gözü açıldı, hər nə qədər asala haqqında "uğurlu olan yeganə terror təşkilatı" ifadəsi işlənsə də, #334228 sevil beynəlxalq festivalından sonra da Azərbaycanda, o cümlədən dünyada, qızların- o cümlədən uşaqların öz valideynləri tərəfindən zorbalığa məruz qalsa da, bunlar müəyyən bir sensasiya yaratdı.
Birinci intihar bir məqsədə xidmət edirdi, hansı ki, yuxarıda yazdım, asalaya qarşı birləşmək. Öz verdiyi reportajda da bu əksini tapır. Digərində isə, reportaj yoxdur. Sadəcə haqqında nəticə çıxarılmasını gözləyən bir eylem vardır.
Mən hər iki intiharı eyniləşdirmirəm, amma hər ikisi də bir insan idi nəticədə. "insanın öz canına qıyması mütləq bir amala xidmət etməlidir" də demirəm. Əslinə qalsa, şərəflə ölmək deyə bir şey var, məsələn yapon samurayları arasında geniş yayılan harakiri, ya da vikinqlərdəki, qartal qanadı(adı qaranlıq yadımda qalıb) ölümü və s.
Başlığı dünəndən bəri görürəm, hər gördükcə də yazmaq istəyirdim. Həmçinin hər gördükcə, bir az duruxurdum, həyatım gözümün önündən keçirdi, həm pis olurdum, həm də utanırdım. Axı mən də bir neçə ay öncəsindən, bir neçə gün öncəsinə qədər intihar etmək istəyirdim. istəyim hələ də tam sönmüş deyil, amma bir söz var ki, "hər çətinlikdə gərək intihar edəsən?".
Bunu mənə qrup yoldaşım demişdi, həmçinin çox yaxın bir dostumdur. Bəlkə də ortaya söz olsun deyə atmışdı, lakin bu məni intihar etməkdən çəkindirən səbəblərdən biridir. Digər bir tərəfdən yuxarıda yazdıqlarım. Bir məqsədə xidmət etmək.
Bilmirəm, intiharı bir məqsəd uğruna etmək nə dərəcədə axmaqlıq, ya da ideolojistdir, ki, ideologiyalara həddən artıq bağlanmaq axmaqlıqdır, bu ayrı məsələ. Sadəcə başlıqda bunu belirtmək istərdim, hələ ki, ölmək istəmirəm. Çünki maraqlıdır. Sabah universitetə gedəndə avtobusda yenə kimin kartında pul olmayacaq, kartı uzadacağam və o keçəcək. Metroda yenə hansı qaqaş, "pfff, adam kimi minin də, nə itələyirsiz?!" Deyəcək, dərsdə hansı müəllimə "işlərim olur hazırlaşa bilmirəm, siz 34 17 edin" deyə soruşduğu dərsi fırladacam, kimdən 0 alacam, kollekvumlarda necə köçürəcəm, türk lirəsinin sonu necə olacaq, 2023-də nə olacaq, rusiya-ukrayna münaqişəsi necə nəticələnəcək, pandemiya və müharibə görmüş əfsanəvi nəsildən, pandemiya, bir lokal və bir dünya müharibəsi görmüş əfsanəvi nəsilə çevrilə biləcəyik mi? Və s.
Bunlar maraqlıdır, amma bunların olmama ehtimalı da var və həyatdan soyudur. Həmçinin çəkdiyim mənəvi yorğunluq, stress, çətinliklər, səy-səy insanlar, həmçinin yeniliklər, köhnədən qalma vərdişlər, siqaret, içki, havaların soyuması, sağlam olmayan qidalanma...bunların sonumu gətirdiyini hiss edirəm.
Bu gün özümü metronun altına atmaq istədim bir anlıq. Hər dəfə olurdu, amma bu gün platformadan aşağı addım atmaq istədim. Məni sadəcə və sadəcə metro işçisinin "xətdən kənara" komandası oldu.
Yüksəklikdən aşağı dəqiqələrlə baxıram, lezva görəndə hamamda biləkləri kəsilmiş halda özümü görürəm, yuxu dərmanı görəndə, səhər tezdən yatağında oyanmayan, axşama yaxın kimlərinsə yoxa çıxdığımın fərqinə varıb, evə gəlib məni oyatmaq üçün silkələməsini görürəm, xəbəri ilk eşidəndə, arxamca söyən, sonra isə məzarımda başını aşağı salıb, üzülən atamı, bütün dünyası başına yıxılan anamı görürəm, qardaşımın indi olmasa da gələcəkdə məni xatırlayıb ağlamasını eşidirəm, bacımın qışqırıqlarını eşidirəm, dostlarımın gözlərinin dolmasını, məndən nifrət edən köhnə sevgilimin "anam qoymadığı üçün məzarına gələ bilmirəm" deyə gecələr başını yastığa sıxıb ağlamasını, qohumların arxamca danışmasını, ailəmin buna görə "biabırçılıq" yaşamasını görürəm. Bu məmləkətdə intihar belə sənin seçimin deyil sözlük, sən buna məcbur edilirsən. Qorxunc tərəfi isə, artıq sən olmasan belə günahkar kimlərsə olmur, kimsə cəza almır, günahkar elə sənsən, "sənin kimi sadəcə özünü düşünənlər"dir...
90. "intihar edənlər", fərdiləşmədən qaynaqlanan günahkarlıq duyğusuna tutulmuş kəslər olaraq, özlərini inkişaf etdirib mükəmməlləşdirməyi həyatlarının bir məqsədi saymayan, tərsinə öz - özlərini çözərək anaya dönməyi, tanrıya dönməyi, kainata dönməyi məqsəd hesab edən varlıqlar olaraq qarşımıza çıxarlar. bu kəslərdən çoxu həqiqətən canına qıyacaq gücdən dümdüz məhrumdur, çünki belə bir hərəkətdə gizli günahı bütün dərinliyiylə qavramışlar. amma bizim üçün yenə də "canına qıyan" kəslərdir hamısı, çünki həyatın deyil, ölümün onları sağlamlığa qovuşduracağına inanarlar həmişə; özlərindən əl çəkməyə, özlərini qaldırıb atmağa, özlərini gözdən çıxarıb yox etməyə hazır vəziyyətdədirlər.
124.xəbərdarlıq. intihar ciddi və min illər boyu cəmiyyəti düşündürən bir mövzudur. bu entrydə heç bir məsləhət və bənzəri bir şey tapa bilməyəcəksiniz çünki bunu edəcək qədər bilgim yoxdur. intiharla bağlı düşüncələriniz varsa dəstək almaqdan başqa heç bir alternativə yönəlməyin!
intihar: böyük bir ehtimalla heç bir zaman cəhd etməyəcəyim, seçməyəcəyim şey. *
əlaqəsiz bir yerdən başlıyacam lakin biraz səbr etsəniz intihar hissəsinə gələcəyik
1-giriş. varlıq öz-özlüyündə sadəcə çılpaqdır. bu çılpaqlıq içərisində pisə, yaxşıya, gözələ, çirkinə dair işarələr yoxdur. varlıq sadəcə var. bəs yaşamın özünə və ya onun içərisindəki hər hansı bir şeyə pis, yaxşı və bənzəri etiketləri necə yapışdırmışıq? ego. yox, facebookda commentinizin altına gələn "ay nə qədər egoistsən" cümləsindəki ego ilə mənim bəhs ettiyim ego biraz fərqlidi.
2-egonun yeri. ego bir həyatda qalma mexanizmidir və olduqca uğurlu bir mexanizmdir. zehnimizde yaranan, özümüzü digər canlılardan ayırmağımıza kömək edən və bu sayədə həyatda qalmağımıza şərait yaradan bir mexanizmdir. həyata etiketlər qoymağımızın səbəbi də bax bu egonun özüdür. "nə qədər də pis bir həyat", "avropada kef edirlər. kaş burda doğulmazdım", “həyatım yaxşı deyilsə intihar edim”. ego, ego, ego. həyata son vermə istəyinin altında da bir çox şeyin altında olduğu kimi ego durur. ego etiket yapışdırır, ego pis deyir, yaxşı deyir. həyatda qalmağımıza kömək edir lakin başımıza min bir oyunu da o açır.
3-həyatın yeri. insan həyatı dəyərlidir mi? deyil. ən azından böyük rəsmə baxdığımız zaman heç bir dəyəri yoxdur. 13-14 milyard il öncə bir patlama oldu. galaksilər, ulduzlar, planetlər yarandı. bu planetlərin birində milyonlarca canlı növü yarandı, bir çoxu öldü və 200-300 min il öncə də bir başqa canlı növü olan bizlər, homo sapiens ortaya çıxdı. düşünə bilərsiz ki “nə qədər də kiçik! nə qədər də dəyərsiz! tək bir insanı bir tərəfə qoyun, hamımız ölsək, insanlıq yer üzündən silinsə, bu kainatın vecinə belə olmayacaq.”
bu düşüncə də bir çox insanı intihara aparan yollardan biridir. “anlam yoxdur o zaman intihar”, “çox dəyərsizik o zaman intihar”. lakin mənim intiharı zehnimdə yerləşdirdiyim nöqtə, belə bir nəticəyə gəlməməyimə səbəb olur.
4-intiharın yeri və niyə intiharı seçmirəm? bura “həyat gözəldir. yaşamaq good, intihar bad” kimi şeylər yazmayacağam, belə bir ikiüzlülük edə bilmərəm. hamımızın problemləri var və bunlar olduqca ciddi problemlərdir. əsasən bizlər kimi ortalamanın altında olan bir ölkədə doğulan insanlar həyata bir-iki yox, kilometrlərcə addım geridən başlayır. sıxıntılar yaşayırıq, ailəmizlə, sevgilimizlə, müdürümüzlə problemlərimiz var. bir çox problemin heç bir zaman bitməyəcəyini düşünürük.
camus intiharı birinci qalan hər şeyi ikinci dərəcəli problem olaraq adresləyir. mən isə bu adresləməni qəbul etmirəm. 3-cü hissədə bəhs etdiyim bizim kiçik olmağımız, dəyərsiz olmağımız aşağılayıcı bir şey kimi görünə bilər lakin əksinə məni hər səfərində həyəcanlandıran şey də elə budur!
milyon illər öncə nə olduğu belirsiz bir canlı sudan çıxdı, qəribə bir səs çıxardı, illər keçdi və o canlı evrim keçirdi, homo sapiensə çevrildi. o qəribə səs şeirlərə, ədəbiyyata, hal hazırda mənim yazdığım bu yazıya çevrildi. bu mənə böyük bir möcüzə kimi gəlir. su üzərində yerimək, suyu iki yerə ayırmaq insanlar tərəfindən möcüzə olaraq görülmüş ola bilər lakin mənim üçün əsl möcüzə budur. bir primatın bilinç deyə bir şeyə sahib olması, onun düşünməsi, bu entryni yaza bilməsi. spiritual bir şeydən bəhs etmirəm lakin önünüzdəki 1 dəqiqədə diqqətinizi sadəcə nəfəsinizə yönəltsəniz orada egonun, ağrının, problemin və başqa heç bir əlavə maddənin olmadığını, oranın sadəcə möcüzədən ibarət olduğunu görəcəksiniz. nəfəs ala bilən, bunun fərqində olan, bunu dil adlı evolutionary(təkamülsəl?) bir möcüzə vasitəsilə başqalarına açıqlaya bilən bir canlı var orada.
həyata və onun problemlərinə bu şəkildə qarşı çıxıram. onları etiketləmədən öncə müşahidə etməyi seçirəm. bu atomların bir araya gəlib bilinçli bir canlıya çevrilmələrinin çox-çox nadir bir hal olduğunu və bunun bütün problemləri əzən bir xüsusiyyətə sahib olduğunu düşünürəm. bilinçli olma durumunu ən üstdə yerləşdirirəm və camus’nün ikinci dərəcəli dediyi kainatın necə yarandığı, insanın evrimi, onun kainatdaki yeri və bənzəri problemləri 1-ci dərəcəli problemlər olaraq işarələyir, onların üzərində düşünməyi seçirəm, onları anlamağa çalışmağı seçirəm, yaşamağı seçirəm
75. heç kim başa düşmürki heç bir problem olmadan da insan intihar edə bilər. birdə intihar edənləri qınayanlar ya fikrindən döndərmək istəyənlər siz nə desəz də həmin insanlara çatmır o. beyin qəbul etmir sizin dediklərinizi. yəni özünüzü çox əziyyətə salmayın. sadəcə onları başa düşün yetər.
116. bu başlığı gördüyümdə ağlıma ilk Avstralyada yerləşən Gap gəldi. Don Ritchie bu bölgədə yaşayırdı və birçox intihar etmək istəyən insanların bu fikrindən daşınmasına səbəb birisi kimi tanınılırdı.
intihar insanın artıq içindəkiləri paylaşacaq birisini olmadığını anladığında və ya heç bir çarəsi qalmadıqda, həyata bağlanacaq bir səbəb tapmadıqda üz tutduğu çıxış yoludu.
günümüzdəki psixoloqlarında hər biri məncə Don Ritchie-dir.
Praktik psixoloqum Don Ritchie haqqında danışanda onunda özünü o insan kimi gördüyünü və mənimdə yavaş yavaş onun kimi olmaq istədyimi anlamışdım.
Don Ritchie-nin evi intihar edənlərin seçdiyi gapda yerləşirdi. Hər zaman çayı dəmli və qaynar olurdu,çünki onun seçdiyi metod onsuz da intihar edəcəksən son dəfə çay içmək istəmərsənmi? sözləri idi. Bəsit amma effektiv. Necəsən sualı ilə necə hiss edirsən sualları arasındakı fərqi göstərəcək şəkildə.
intihar edən insanda onsuzda öləcəm son bir çayla nə olarki deyir və Don Ritchie ilə danışmağa başlayır. Səmimi və qayğılı dialoqlarla biz insanlara tək olmadığını və ən əsası həyatın gözəlliklərini fərqinə varır.
əgər bir gün intihar etmək kimi istəyini olduğunu bildirən olarsa o zaman Don Ritchie metodundan istifadə edin.
əgər intihar etmək istəsəniz o zaman bir çay dəmləyin və çayın qoxusunu hiss edin, içərkən sadəcə içmək adı ilə yox,çayın dadını hiss edərək için.
110. haqqında uzun müddətdir düşündüyüm mövzudur. içindən çıxılmaz bir fenomenə çevrilib. söhbət özümdən getmir. bu fikrim yoxdur. çox güman məndə həmin göt də yoxdur. indiyəcən 5-ə yaxın dost-tanışım intihar edib. həmişə onların intihar hüquqlarını müdafiə etmişəm ki, bəs sizin sevginiz yaşamaq üçün yeganə səbəb deyil. çox rahat idim bu mövzuda. nəticədə sevdiyim heç kəs intihar etməmişdi.
bu yaxınlaracan. yəni, intihar etmədi. amma birdən birə məndən ən rahat intihar məsləhətini soruşdu. sualın ciddiliyini ilk baxışda anlamışdım. bir adamla 3 il dayanmadan kontaktdasınızsa nəyi ciddi, nəyi mırta soruşduğunu bilirsiniz. o, ciddi idi. mən isə çaşqın. əlim avtomatik təsəlliyə getdi, klaviaturadan tökülən yazıları görsən elə bilərsən ümidsiz olan mənəm, son anlaracan çırpınmaq istəyən mənəm, o deyil. nəticədə həyatının geri qalanını keçirmək istədiyin insan bu gün həyatdan getmək istəyirdi. öz prinsiplərimə bir saniyədə xəyanət elədim, oldum "həyat gözəldir" muzası. narsizmin ağır basdı. onu başa düşməli, anlamalı olduğum yerdə öz hormonlarımın fısıltılarını daha çox dinlədim. şizotipik bir adam sevgi nədir hardan bilsin axı? əlbəttə özündən başqa heç kimi düşünməyən bir narsist sevə bilməz. sosyopatlar kimi imitasiya edə bilərdi.
hekayə pis sonlanmadı. o hələ də intihar etməyib. mən isə onunla əlaqələri kəsmişəm. sırf onun xeyrinə. bir həyatı daha poxa boğmamaq üçün.
intihar çox eqoist hərəkətdir. yaşatmaq isə narsizm.
142. bikarçılıqdan özünü depressiyaya salan yazarların tez tez göz atdığı başlıq. hər poxa çorta düşüb sonra (bax: intihar edərkən dinləyəcəyimiz mahnılar)
kimi entrylərə baxırlar.ailəsi,sevgilisi, maddiyatlar bağlı tək siz problem yaşamırsız gözəl insanlar hamının bir pox problemi var. ya da dünyada hər cürə cındır iş ancaq sizin başınıza gəlmir.
hər bir problem bir yerdən sonra ya unudular ya həll olar.sevgi,maddiyat kimi problemlər daimi deyil müvəqqətidi.
117. bəziləri intiharı zəiflik kimi görür. amma həyatın mənasızlığını və ya ölümün mənsını qəbullanmaq ağır söhbətdir. təsəvvür edin, insanlar hansı şəraitdə həyatda qalmaq üçün mübarizə apararkən intihar etməyə qərar verənlər bütün bu mübarizənin mənasızlığını dərk edirlər və ən çətini, qəbullanırlar.
"ölüm sonsuzluğa açılan qapı, intihar isə ən yaxın vasitədir"
“hər intihar bir qaçışdır.” deyirdi kamyu. əvəzində cavab verən heç də yad deyildi, jan pol sartr: “intihar qaçış deyil, rəddedişdir.”
hər şeydən əvvəl intihar qorxaqlıq deyildir mənə görə. cəsarətin pik nöqtəsidir. bu başlığa yazma səbəbim oturub danışdığım bütün söhbətlərin intihardan olmasıdır və bu gün qrup yoldaşlarımla da intihar haqqında danışmışam. həmişə demişəm və hələki indi də deyirəm 30 yaşıma kimi nə yaşadım yaşadım, 30 yaşdan sonra intihar edəcəm. mənə görə ən intihar ediləsi yaşdır. amma bu 30 yaşıma kimi bir dəfə intihar haqqında fikirləşmişəm. o an heçnə maraqlı gəlmir sənə, fikirləşirsən heçnə həyəcanlandırmır səni. bax əsas məsələ, məncə əksər intiharların başlıca səbəbi heçnə onları həyəcanlandırmır olmasıdır. keçən aylarda bir dostumuz məsləhətxanada yazmışdı "heçnə həyəcanlandırmır məni", asosial olmuşam, heç kimlə görüşmürəm falan filan. mən də ərgənlik edib "belə davam et" yazmışdım. amma başına gəlməyən başmaqçl olar deyimindən yola çıxaraq deyim ki, həmin yazarın hislərini keçirməmiş intiharın nə olduğunu anlamaq mümkün deyil.
p.s burdan da həmin məsləhətimə görə həmin şəxsdən üzr istəyirəm
ayrıca #141167- bu entryla yola çıxaraq bildirmək istəyirəm ki, intihar eqoizm heç deyildir. çünki özünü hamıdan çox sevən insan, öz canına qıya bilmir; bəlkə də cinayətkarların əsas qayəsi bundan doğur, özünü yox, başqalarını öldürmək.
və son olaraq "band a part" filminin ilk səhnəsində verildiyi şekspirin təsirli ifadəsi: "olmaq ya olmamaq! bütün məsələ budur"
120. Redditde oxumushdum bir defe suicide reportlar barede. 911 worker yazmishdi. Deyir bir defe call alirlar, suicide report deye. Verilen adrese gedirler, qaranliq bir kucedi, kimse uzaqdan telefonun ishigi ile bunlara ishare edir gelsin. Catirlar, adama deyirler suicide report almishiq, cesed hardadir? Adam deyir, burdadir, cixardir silahi sixir bashina. Mence en cool olumlerden biridir lol
21. bütün gün özünə qəsd edəcəyini deyən insanlar var, hansı ki, anlamadığım odur ki, intihar etmək istəyən niyə əvvəldən bizim də beynimizi qayırır ki? intihar edən gedər səssiz-səmirsiz intiharını edər. intihar öncəsi məktublar var bir də. bir sözlə məktubda adam özünü anlatır. sən əgər hamıdan qaçmısansa indi niyə özünü kiməsə başa salmağa məcbur hiss edirsen, dostum? intihar zəif insanların həyatda iz qoyma yolu da sayıla bilər ."ailə üzvlərim üzülməsin, onları düşünürəm" deyən insanlar da vardır bəzən, ancaq bu qədər lüzumsuz şeyləri bizə soxmağın nə mənası? sən ki bilirsən intihar etməyə göt lazımdı, o da səndə yoxdu.
68. mənə görə qorxaqlıq əlamətidir. çətinlikləri atıb qaçmaqdır. əksinə hər çətinliyə sinə gərib dözümlü olmaq lazımdı. çünki utopya, hündür dalğaların arxasındadır. yolun yarısında fikrindən dönsən suya qərq olub gedərsən. və adın heç it dəftərində olmaz, unudulub gedərsən. amma dalğaları fəth etsən sonunda utopyanın sahillərinə ayaq basmış olarsan. həyatda adi biri olub getmək çox şey itirməkdi. ad qoymaq, iz salmaq lazımdı bu dünyaya. ancaq pis yox yaxşı. həqiqətən yaşamaq çətindir. bunu hər kəs bacarmır. çoxu ya boyun qaçırır, ya da başdan bu yolun yolçusu olmur. amma insan nələrə qadir olduğunu bilib özünü dərk etsə...
15. -1998-ci ilde bir fransiz çox qəribe intihar cəhdində olub. beləki, bir dənizin yüksək qayalığının kənarına gələrək boğazına kəndir keçirdib, ipin ucunuda qayaya bağlayib. sonra zəhər içib və üstünə benzin tökərək özünü yandiraraq qayadan aşağı tullanıb. tullanarken də tapança ile başına ateş açıb. ən qəribəsi bundan sonra.açdığı ateş neticesinde gulle yan kecib ve ipe deyerek ipi qırıb. belece suya düşüb. suya düşmeyile beraber su alışan paltarını sondurub, duzlu ve soyuq su onu şoka salaraq icçdiyi zeheri qaytarmağa komek edib. sudan bir baliqçi terefinden cixarilaraq xestexanaya aparilib. amma yolda beden tempraturunun düşmesi nəticəsində ölüb...
86. kimsə intihar zəiflikdir deyəndə istəyirəm deyim qısaca denən "götüm çatmaz mənim intihar etməyə"
güya bu həyatı boyu pizdes güclü yaşayıb, intihar etməyi zəiflik bilib kompleksə girir.
12. əsla qorxaqlıq deyildir,hətta ən çox cəsarət tələb edən şeydir.sürünə-sürünə həyatı yaşayıb,intihar etməkdən qorxanlardan daha cəsarətlidilər intihar edənlər.bildiyin şeydən qorxmazsan,bilmədiyin şey qorxuducudu.bu dünyanı hamımız bilirik.o biri dünyadan da heç kimin xəbəri yoxdu.
82. 2015 fevral ayı evdə idim "x" adlı dostum status yazmışdı ki bes ortaq dostumuz olan çox sevdiyim hörmət etdiyim xaricdə elə x adlı dostumla eyni evdə qalan azər intihar edib. mən qohum zad öləndə sikləmirəm. qohumlar qazanilmamis sevgidir. sen anadan olursan sene deyirler ki bu əmidir ve sen onu sevmelisen ! ama bu elə deyildi dost idi və intihar etmişdi. tüfənglə ağzından. bir insanı həyatda bir daha heç vaxt görə bilməyəcəyini dərk etmək ağırdır ama intihar edəcək qədər cəsur olan insanlar həmişə hörmətə layiqdirlər.
5. həyatı dərk eləməməkdir. demirəm ki, həyat gözəldi, yaşamalıdırlar. yox, həyat çox boktandı. dediyim odur ki, hər zaman çıxış yolu var. və bu çıxış yolu bir deyil, iki deyil, üç deyil, dörd deyil, beş deyil, altı deyil, yeddi deyil, ... taaaam min dənə çıxış yolu var. bəzilərimizin çıxış yolunu görə bilməmə səbəbi ətrafdan aşırı dərəcədə aslı olmaq, çox duyğusal olmaq,özünə əziyyət vermək istəməmək, bəzilərimizin səbəbi isə kor olmaqdır.
yolun sonuna gəlib, çəpər görmək, yolun bitdiyini demir axı. gördün yol yoxdu, özün yarat. get balta axtar tap, get nəbilim mişar tap nə tapırsan tap, gəl o çəpəri sök. desən ki, çəpər deyil, daşdan hörülüb yolun sonu, hııı, ona da cavabım var! o daşdan divarı da dağıtmaq üçün minlərlə yol var. sadəcə biraz uzun çəkə bilər ya da biraz əziyyətli ola bilər. axır ki, divarı çəpəri ya hər nəyi- əngəli dağıt və yolu özün yarat. sınırları zorla, arkadaş!
həyatı elə yaşayıram sanki 10 il qabaq ölmüşəm, sadəcə etrafımdakıların hələ bundan xəbəri yoxdu.
özümü, dünyanı tanıyandan bəri normal (oxu: orta statistik) adamlar kimi yaşamağa hevesim yoxdu, qeyri səmimi ola bilmirəm özümdən asılı deyil, sanki hər şey çox bombaymış kimi apara bilmirəm, deyil də...
intihar etməyə əlim gəlmir...
həyatda en motivasiyasız insan ola bilərəm (çox güman heç onu da ola bilmərəm), çünki özünü öldürmək də motivasiya tələb edir, o da ki məndə yoxdu...
"nə mənası var axı, harda qırılar qırılar, sikdir elə" deyə deyə yaşayıram özümçün, hamıya salamlar https://youtu.be/k5RH3BdXDOY
92. intihar iki növ qərarın tətbiqidir. bunların ikisi də eyni anda tətbiq edilə bilməz. ilki qudurmuşduqdu. bu dünyadan o qədər ləzzət alırsan ki artıq ləzzətin özü ləzzət vermir sənə. oxuduqlarımıza inansaq henri fordun oğlu sırf bu səbəbdən intihar edib. intiharın ikinci dramatik növü məğlubiyyətin idrakıdır ki bu an insan tək çıxış yolunu ölməkdə görür. məsələ inancda bitir sırf bu mövzuda. dünya dindarına da pisdir ateistinə də. bədbəxt dindar da var bədbəxt ateist də. dindar insan inanıb bir şeyə və pis yaxşı ümidi var. dinsizçün isə itirəcək bir axirət dünyası yoxdur ona görə intihara meyillidir. amma yenə də nəticə etibarı ilə hər iki qisim insan məğlub insandır. bu dünyandan bir şey ala bilməyən yaxud dünyanın bir şey vermədiyi insandır. çox böyük bir ümidi olmayan bir insan niyə yaşamaq istəsin ki bu dünyada ?
tanrı' yla aynı fikirde değilim
intihar edenlerin
cehenneme gideceği konusunda.
kainatın yaratılışına
katılmaktan bıktığımda ruhum,
intihar edeceğim ben de
denenmemiş bir yolla.
ben ateist değilim, babasıymış gibi
tanrı' ya küsen bir çocuğum.
eğer tanrı intihar edenleri ve nietzsche' yi
cehenneme gönderirse
cehennemde yanmayı tercih ederim ben de,
tanrı dürüstlüğü sever.
tanrı'nın hayal gücünü beğenmiyorum.
ben tanrı olsam
peygamberler göndermez
direkt konuşurdum insanlarla.
ben tanrı olsam
hitler' i iyi kalpli bir yahudi olmakla cezalandırırdım,
yahut yetenekli bir yazar yapardım onu.
içindeki kötülüğü insanlara değil
tuvallere boşaltırdı
ben tanrı olsam
devletler yok olur
gül kokulu bireyler var olurdu sadece,
atlar çılgın zamanlar koşardı.
ben tanrı olsam
düşünce gücüyle herkesin
istediği karakter olmasını sağlardım,
dünya bir şiirin
yaratılım sürecine dönüşürdü böylece.
ben tanrı olsam intihar ederdim
insanlarla birlikte
acı çekmeyi öğrenemediğim için
74. bizim cəmiyyətimizdə daha çox, məcburən ərə verilən qadınlar, bank borclarını ödəyə bilməyən kişilər, və valideyn təyziqinə dözməyən yeniyetmələrin başına gələcək bir hadisədir. bütün bu misal göstərdiklərim cəmiyyətimizdə dərin sosial problemlərin olmağına sübutdur.
59. mene gore en gozel intihar sebebsiz intihardi. ay problemim var, ay filan sey bele deye intihar zad bunlar intihari lekeleyen seylerdi. hec bunu deyenlerin götü de çatmir intihar elemeye, cunki problemi hell olunan kimi beyinden avtomatik atilir o fikir. amma intihar bele olmamali. sebebsiz intihar dusunmusem hemise. her sey yaxsidi amma men artiq ölmek isteyirem. bu. ve hemise imenni buna gore kas anam atam meni lap balacaliqdan atardi, ve men yetim olardim deyirem. o zaman ederdim intihari. ya da iyrenc anam, atam olardi. hansiki meni qozlarina da almayan. o zaman o qeder rahatciliqla ureyim isteyende ederdim ki bunu. amma bedbextliyim ondadiki mohtesem ana, ataya sahibem. hansiki onlari incitmek heleki intiharimla eclafliq olardi, heleki tek usaqsan. ona gore intihar boyuk cesaretdi deyenler duz deyir. qarsimizi kesen seyleri kecmek boyuk cesaret isteyir.
78. konkret bir səbəb ya da konkret bir dərd nəticəsində yox,illər əvvəl hər hansı bir yarpağın və ya pinqvin kulyokun göydə məqsədsiz və məramsız uçmasının fərd daxilində yaratmış olduğu boşluğun əmələ gətirdiyi qeyri müəyyən əzabın illər boyu hissə-hissə,puzzle by puzzle yetkinləşməsi və təkamülü nəticəsində gəlinən son nöqtədən sonrakı imtina fəaliyyəti.
151. hamının elə bir dönəmi olur ki, işləri, həyatı konkret dalana dirənir, getmir ki getmir, nə edirsən elə, dibsiz və qaranlıq bir quyuya düşmüş kimi olursan. nə qədər psixoloji kömək falan- filan səni qurtarmır. və problem ondadır ki, ətrafındakı insanların sənə kömək edib də edə bilməməsi və ya istəməməsi, sadəcə təsəllidən başqa bir şey verməməsi vəziyyəti daha da çətinləşdirir. bu entry-ni də intihar və onun ilkin mərhələsi olan depresiyaya həsr edirəm. hər ikisini dərindən yaşamış biri olaraq...
depressiya əslində bədənin, zehnin sənə dur deməyidir, yəni " ay bala, sənin istədiklərini mən qaldıra bilmirəm", " real vəziyyət mənim bacarığıma/kapasitemə uyğun deyil." bu eynilə, 2 gb-lıq ramı olan bir mobil telefona 6 gb-lıq oyun yükləmək kimi şeydir..telefon, əlbəttə atacaq. ona görə, depressiyada olanda ilk öncə ətrafınıza fikir verin: düşdüyünüz mühit, şəhər, kənd, insanlarz geyim, hər nə varsa, onları dəyişə bilirsinizsə, dəyişin. problem ilk ordadır. tək qalmayın, tək qalan kimi qara fikirlər sizi basacaq və tunel baxışı alacaqsınız. tam səsimi. çıxın çölə, gəzin, dəftər götürüb qeydlər edin. nələr edə bilərsiniz? nələr sizdən və ətrafınızdan/insanlardan asılıdır və s. bəzən səbr və professional kömək hər şeyə dəyər. geriyə dönüb yaşadıqlarıma baxanda, fikirləşirəm ki, ala bir də elə şeylər yaşasam, inşallah ki yaşamaram, amma nə edəcəyimi bilirəm. acı da olsa, təcrübə var. ona görə, depressiya düşdünüz və ya havası əsməyə başladı, çalışın problemin həllinə yönəlin, təkcə qısa müddətli yox, həm də uzun müddətli.
intihara gəldikdə isə.. həyatımda iki dəfə intihara yaxın olmuşam, psixoloji olaraq. etməməyimin iki səbəbi var (idi): bir Allah qorxusu, yəni intihar edən birbaşa cəhənnəmlikdir. romantizmə ehtiyac da yoxdur. rəhmət filan da düşmür, nə qədər desək də. hələ qədimi zamanda intihar edənin yasını da tutmazdılar. çünki, dini nöqteyi nəzərdən bir insanın özü üzərində allahlıq eləməyə haqqı yoxdu. nə qədər azad bir fərd olsan da, onun belə sərhədləri var. digər səbəbi isə, anamdı. bilirəm ki, çox istəyir və ölüm xəbərimi qaldıra bilməz. durduq yerə arxamca yazıq arvadı da aparmaq istəmirəm.
birinci dəfə intihar fikrinə əsgərlikdə düşmüşdüm. 10 günlük məzuniyyətdən qayıdandan sonra o boşluğu hiss edirsən və bura haradı aaa deyirsən, beynində. əsgərlik nə də pohpohlansa da bir pox deyil, inanın. kişilik məktəbi filan əsla deyil. onda xidmətdə olanda, darağı silaha taxıb, qoruyucunu açdım, gülləni avtomatın içindən görmək olur. sadəcə tətiyi çəkmək qalırdı, bu qədər sadə. etmədim. səbəbini də yuxarıda dedim. əsgərlik də bitdi, hər şey də həll olundu.
ikincisi isə keçən il, ağır depressiya zamanı evə gedirdim, fikirləşdim vse, kəndirdi də, stolu çək olsun, bitsin. cənnətlik deyiləm, heç olmaya cəhənnəmi layiqincə qazanım. qatarı gözləyəndə zəng gəldi, anam idi. danışdım, gözlərim doldu, telefonu qoyub hönkürtü ilə ağladım. almaniyadasan, elə bilirlər, hər gün halva yeyirsən (baxma: ölüle de zann ediyor ki, her gün helva yiyoruz). və noldu? bütün problemlərimi həll elədim, bu ili istədiyim kimi başa vururam demək olar ki, sadəcə oturub arzuladığım nəticələri gözləmək qalır. deməli, səbr eləmək lazımdır, bəzi şeylər bizdən asılı deyil. sən əlindən gələni elə, gerisi allah kərimdi. bəlkə də boğazına gələn ip, Allahın qırılmayan möhkəm ipidir. kim ondan yapışdı, hidayət oldu. müvəqqəti olan dünyada, müvəqqəti problemləri özünüzə dərt etməyin, əzizlərim.
salamat qalın!!!
104. Deyəcək sözüm yoxdu, bu gecə bir ovuc dərmanı içib çarpayıma uzanacam, və bir iki mahnıya da qulaq asaram, ailəm üçün tək dəyişən şey səhər oyanmamağım olacaq, ən azından bugünə qədər burda əylənməmə vasitəçi olan hərkəsə təşəkkür edirəm,
insan sümükləri 750^c dərəcədə yanır və toza çevrilir və bununla hərşey deyilmiş olur. Intihar tendesiyadır. Ümidvaram ölümdən sonra həyat yoxdu. Mon amour, özünə yaxşı bax.
130. Son bir ildə ən yaxın dostumun, bu günsə eşitdikdən bəri saatlardı özümə gəlmədiyim qohumumum intiharı; intiharlar sarsır məni. Həüiqətən sarsır. Mən, sən, o, bu - hər birimiz azı bir dəfə düşünmüşük bu barədə. Ancaq edənlər son anda ya son ana qədər nələr düşünüb bilmirəm. Ancaq bildiyim bir şey var ki baş verən hər bir intiharda statusundan, maddi vəziyyətindən, turduğu vəzifədən, gördüyü işdən, savad və təhsilindən asılı olmayaraq hər birimiz günahkarıq bu cəmiyyətdə. Kimimiz o həddə çatdırdığı üçün, kimimiz səbəbkar olduğumuz üçün, kimimiz mane ola biləcəyi halda sakit durub heçnə etmədiyimizçün və kimimiz də bütün bunlara şərait yaratdığımızçün. Görünüşə görə biriləri üçün başqalarının həyatını masa edib üzərində çirkli oyunlar oynamaq çox asan və adi hal alıb. Hər intihar edən biri barədə eşitdikdə qəhər o qədər zəhərləyir ki ruhumu, susuz hrada günəşin yandırıb qovurduğu birinə çevrilirəm. Olmazın əzablarını görmüş insanlar, puça çıxmış ümidlər, xətt çəkilmiş xoşbəxtliklər. insan nə həddə çatmalıdı ki özündən balaca əsgərlikdəki qardaşını, balaca bacısı və başsız anasını bu qədər dərdin içindəykən belə bir dərdə düçar eləsin. insan nə qədər qırılmalıdı ki anasız zülmlə böyüyüb, sevib evləndiyi həyat yoldaşının çıxardığı hoqqalardan yorulub, bitab halda körpə övladını anasız qoymaq naminə atsın bu addımı? Çox dərdliyəm, sözlük. Sorğulamaq belə istəmirəm day bəzi şeyləri. içini açdıqca iyrənclik çilənir üstümə bəzi insanlar və hadisələrdən. Çox heyif.
111. uşaq vaxtından düşünmüşəm ki,intihar edənlər çox bəsit insanlardır,hanısa uğursuzluğa,ya da hansısa insana görə həyatlarına son verirlər,bəlkə də kimdənsə intiqam almaq üçün.o barədə hələ də eyni fikirdəyəm.heç bir uğursuzluq,çıxmaz yol intihar üçün səbəb deyil.və bir kimsə intihardan əvvəl öləndən sonra yaxınlarının reaksiyasını düşünürsə,deməli həqiqətən də bəsitdi.
amma bu hamıya aid deyil.mənim vecimə də deyil arxamca nə reaksiya verərlər,neçə gün ağlayarlar və ya nə dərəcədə təəccüblənərlər.not yazmaram,açıqlama vermərəm.
mənə görə kimsə intihar etmək üçün səbəb gətirirsə,o insan bu barədə elə də ciddi deyil.məsələ intihar etməmək üçün səbəb tapa bilməməkdir.
əvvəllər necəsə başıma bir şey gələr ölərəm düşüncəsi vahiməli,kədərli emosiyalar yaradardı məndə,sonralar tam neytral yanaşdım.son zamanlar isə qeyri-iradi olaraq bir rahatlıq,xoşbəxtlik,daxili sakitlik yaratdığını gördüm.bir neçə dəfə isə hansısa ölümcül xəstəlikdən söz düşəndə içdən içə ona tutulmaq istəmişəm,kimisə maşın vurub deyəndə mənim başıma gəlsə necə olardı deyə düşünmüşəm.intihar etməyin məsuliyyətindən azad olmaq üçün bu yollar həmişə ideal görünüb.
mən bilirəm ki mən yaşasam da ölsəm də dünya dönməyə davam edəcək,bilirəm ki bu saniyənin özündə intihar etməmək üçün heç bir səbəbim yoxdu.amma kaş olardı.mən illərlə yer kürəsində olub bir işə yaramıyıb axırda da heç var olmamış kimi ayrılan bəsit biri olmaq istəmirəm,hərçənd belə hər şey daha rahat olardı.güclü olmaq istəyirəm,ölümün cazibəsinə qarşı ayaqlarımı bərk bərk yerə sıxacaq qədər güclü bir varlıq.
73. qırılıb diyanətdən
tökülüb piyan ətdən
bu qədər üsyan əlamətdi qiyamətdən
gizli təşkilatlar ot, alağ, yabani
ki bilir qazzali, imam rabbani
dedilər din qurbanı mənə bəllidi tekstindən
hər pislədikcə siz, yazacağ x dindən
mən kimi şairlər, düşəndə təblərindən
haqq ədalət aşiqinin qan süzülər ləblərindən
abırım gözlərində niqab
şükür edirəm bir qurtum su, bəsdi yemək bir qab
qınamıram ki, heç kimi mən, sonumuz harda nə bilək ?
səndə də bir günah yoxdu, əsəbləşmə kəbleyi
övlad axar yanağlardan, ananın sürməsindən
hər gecə mən tullanıram, uçuğ məscid gümbəzindən
qanlı cəsəd, hüseyn türbəsində
şəhidəm ölməmişəm, intiharıma gülməsinlər
--xpert
102. yaşamağa ərinməkdir. bir yandan maraq hissi var ki görəsən həyatda məni nə sürprizlər gözləyir filan, bir yandan da "kim yaşayacaq o boyda həyatı mq, ki sonunda yenə ölüm var" deyirsən. bilmirəm... sonda sətirlərimi şairin bir misrası ilə bitirmək istəyirəm: həyatda vurdun biri birinə, kimi tapdun sən?
46. bir də intihar adı gələn kimi biraz dayanıb sonra " a yoxe yox. bu nə danışır intihar nədia" deyən adamlar var.
onların o biran dayanıb düşündüyü müddətdə beyinlərindən nələr keçdiyini təsəvvür edirəm. omda daha da çox iyrənirəm.
düşündüyü şey "ala mən hələ evlənəcəm. ekiz uşağım olacaq biri qız biri oğlan. tək uşaq yaxşı deyil darıxar. çox uşağa da imkan yoxdu. iki dənə zordu hərəsindən bidənə. sonra onlar böyüyəcək zad. nə intihar nə danışır bu"-dən başqa birşey deyil.
84. həmişə intihardan qorxmuşam. yəni kim qorxmaz ki?! amma təsəvvür edirəm əgər ölməyəcək olsaydıq və intihar həyatı sonlandırmağa yeganə vasitə olsaydı...
bəlkə nə zamansa intihar edərdim... amma o da bəlkə
98. dünənləri yenidən sınadım amma bu dəfə də alınmadı.səbəbi də budur ki həbləri qarışdırdığımdan babamın viagra dərmanını atmışam.mən də kəndirin baş üçün düzəltdiyim yumru yerinə girişdim ; sonra da sözlükdəki qızlara (baxma: vücut direniyo efenim)
58. fikirləşirəm nə vaxtsa edəcəm. daha çox ağrısız, işgəncəsiz növünü axtarırdım. nəhayət ki, bu növü tapdım. gicgahdan güllə ilə vurmaq. deməli güllənin silahdan çıxma sürəti və sənin beynivi dağıtması, səsin sürətindən çox olur. yəni heç bir səs eşitmirsən və heç bir ağrı duymursan. sonrası maraqlı deyil.
)
