içəri gir.
qapını ört.
işıqları yandır.
məni qucaqla.
çölə çıxaq.
kinoya gedək.
kinodan çıxaq.
gəzək.
sərxoş olum.
sən olma.
məni qucaqla.
səmaya baxaq.
qaranlıq da olsa,baxarıq.
dua edərəm,ikimizin yerinə.
sən etmə.
məni qucaqla.
siqaret çəkərik.
əllərimiz üşüyər.
mən isidərəm.
sən məni qucaqla.
pulumuz qurtarar,yeriyərik.
qurtarmayan,sonu olmayan bir yol taparıq.
sonsuz bir mahnı oxuyarıq.
aşiq olaram.
sən olma.
qucaqla məni.
danışarıq.
həmişə birbirimizə nələrisə başa salarıq.
kimləri öpdüyündən danışarsan.
ağlayaram.
sən ağlama.
qucaqla məni.
dalaşarıq.
söyüş söyərik.
qışqırarsan.
küsərəm.
sən küsmə.
qucaqla məni.
gülərik.
analarımızın öləcəyini unudarıq.
analar ölməsin.
anam ölərsə,qucaqla məni.
çünki bilirsən,
bəzən analar ölür..analar öləndə uşaqlar həmişə kədərli,məyus baxır..həmişə yorğun baxır..həmişə yıxılacaqmış kimi baxır.
və mənim kürəyimi söykəyə biləcəyim bir divarım yoxdur.
kölgəsində dincələcəyim bir çiynim də yoxdur.
qorxuram.
məni qucaqla.
canım ağrıyanda
əllərim titrəyəndə,
ən çox göy gurlayanda,
yağış yağanda,
və hər dəfə günəş çıxanda,
bir quş uçanda,
dənizlər dalğalananda,
ən çox ulduzların altında,
bu xarabanın dörd bir yanında,
nəfəs aldıqca...
qucaqla məni.
201. Bəlkə açıq danışaq
Hislərinə bələdəm?!
Sən də unutmamısan
Darıxırsan hələ də.
Sənə də xatirələr
Ümid verir arada.
Tanrıya yalvarırsan
Yenə fürsət yarada.
Deyirsən bir dost ola
Adam dərdin danışa.
Elə sən də yatanda
Sarılırsan balışa.
Axı sən də gecələr
Həsrətimdən ölürsən
Nəsə düşür yadına
Dəli kimi gülürsən.
Ayrılıq su deyilki
içəsən bir nəfəsə.
Sən də çaşıb adımı
Söyləmisən kiməsə.
Bəlkə açıq danışaq
Səmimi ol demisən.
Mən də unutmamışam
Sən də mənim kimisən.
116. erin qisqanmirdi seni hec zaman
azadliq duygusu vermedi aman
deyirdin qisqansin biraz sert olsun
eve gec gelende gozleri dolsun
hirslenib o indi alsin telefonu
oxusun vatsapi bogazindan tutsun
qisqirsin ustune agir bir tonla
sorussun ne vaxtdir gorusursen onla
bogazin qeherli ureyinde qorxu
cavab veresen ki mesajlari tam oxu
orda menle olan intim sohbetler
yazdigim seirler qoydugum urekler
erinin qelbine yag tek yayilsin
belece bir aile daha dagilsin
83. öndə rəhbərlik edər meymunlar.
cühəla elm, fəzilət satıyor.
bizi həp aldadıyor, aldadıyor.
kəndi əxlaqi sönükkən həpsi
yeltənir verməyə əxlaq dərsi.
sadə minbərdə deyil, hər yerdə
göz boyar həp bu qaranlıq pərdə.
hankı bir sərxoşu söylətdim, inan
bəhs edər, gördüm o, huşyarlıqdan.
nerdə beş kölgə görür ördəklər
başlayıb nitqə həmən saz köklər.
rəqsi təlim ediyor axsaqlar,
əzəmət düşkünüdür alçaqlar.
zövqə biganə səfillər bol-bol
şerü sənətdə arar bir yeni yol.
sadədil, hissə uyan abdallar,
həp siyasi kəsilib at nallar.
bir yığın kor qılavuzluq yaparaq
göstərir zülməti aydın, parlaq.
hər gülər üzdə ölüm, qan görürəm,
pək yaxın dostları düşman görürəm.
yurdu sarmış qabalıq, yaltaqlıq,
yüksəliş varsa, səbəb alçaqlıq
43. heyf ki,
heyif ki jean: səninlə heç vaxt bir qatar səyahətinə çıxmayacağıq,
a. adlanan bir peronun,
ya da yirmi səkkiz nömrəli bir kupenin içində rastlaşmayacağıq.
heç olmadığım peronların içində qatarı nə qədər gözlədiyini,
vaxt ötsün deyə əllərini ovuşdurub ovuşdurmadığını,
əyləşdiyin skamyanın yanına yazılı xatirələri,
biletinin üstündə səni məndən uzaqlaşdıran adresi,
(paris, michigan, mexico city?)
əsla öyrənməyəcəyəm.
bu tarixin təkrarlanmasını sevdiyi bir günahıdır,
atamla anamın sevişməyə gec qərar verməsi,
tanrının uzaqlardan bir yerdən gülümsəməsidir:
yoxsa hər şey əvvələ qayıtsa, istədiyim kimi olsa,
çox deyil, otuz yeddi il əvvəl doğulsam,
çemodanlarını yerləşdirdiyin kupenin yanında,
səni fikirləşə fikirləşə, mənzərədəki donuzlara baxar,
kofemi içər,
və bilərdim:
bütün bu vaxt ərzində yatıb yatmadığını,
yoxsa mənim kimi palçıqda üzən donuzlara baxıb,
kədərlənib, kədərlənmədiyini...
indi otuz yeddi il uzaqdasan,
bu şeiri yazdığım yaşda...
sevişdiyin bütün kişilərdən,
ən azından biri ola bilmədiyim üçün,
üzr istəyirəm.
buna görə kimi günahlandırmalıyıq?
zamanı?
bəlkə də heç parisdə doğulmazdım.
yoxsa tanrını?
bəlkə də heç yoxdur o,
tək reallıq: sənin ştatlarda,
mənimsə bakıda,
həyata göz açmağımız,
sənin güclü kişiləri sevmə sindorumundan əziyyət çəkməyin,
mənimsə sevə biləcəyim bütün qadınlarda səni axtarmağım olub.
saçlarını kəsdir dediyim bütün qadınlar,
əl quruluşlarına, xüsusiylə baş barmaqlarında xalın olub, olmamasına,
mimikalarına, dişlərinə, qulaqlarına
nəzər yetirdiyim,
bütün və tək günahları sən ola bilməyən qadınlara,
səninlə xəyanət etmişəm.
kim bilir, bəlkə də,
eyniylə təsvirdə olduğu kimi,
oralarda,
uzaqlarda bir yerdə,
sonsuz bir həyat var,
və tanrı bu şeirdən sonra səninlə məni,
elə orada,
parisin arxa küçələrinin birinə oxşayan,
prospektlərin birində,
on bir gün sonra tapılan çürümüş üzünlə
ilk dəfə qarşılaşdıracaq:
və səni sadəcə saçlarına görə sevəcəyimə heç şübhən olmasın.
van den budenmayer: jean sebergə ithaf edilən şeir
bu şeir bir fikirdən yarandı: çox köhnə, keçmişə aid olan hissdən. o vaxtlar bir qeyd dəftərçəsinə, bir kişinin dört tip seks bioqrafiyasının olduğunu yazmışdım.
birinci biyoqrafiya, bir vaxtlar bizə aid olmuş qadınlardan bəhs edirdi. tanıyırsınız əslində o qadınları: sizi sevən və sevginizin qarşılığı olan hisslər yığıncağından danışıram. bədəninə, ruhuna sahib olduğunu (öz aramızda bu böyük illuziyadır) fikirləşdiyiniz və bu fikirin sizdə yaratdığı rahatlığı təmin edən qadınlar.
ikinci biyoqrafiya: həmişə başqasını fikirləşən, lakin içindəki dərin boşluq, axtarış səbəbiylə sizinlə birlikdə olan qadınlar. sizinlə sevişdikləri vaxt ruhları başqa adreslərdədir.
üçüncü biyoqrafiya: yorulan kişi və təzə insan tanımaq istəməyən qadın əlaqəsi. onunla bir qatar səyahətində tanış ola bilərsiniz. ya da cenovanın arxa küçələrinin birində yerləşən kafədə. o qarson ola bilər. sizin isə axşam səkkizdə amsterdama biletiniz. sizdə heç nə (əslində hər şey alınacağı təqdirdə) alınmayacaq.
dördüncü biyoqrafiya: jean seberg kimi tarixin qaranlıq dəhlizlərinə basdırılmış, aranıza zamanın, tanrının, illərin, coğrafiyaların, okeanların, inqilabların girdiyi qadınlar.
belə halda şeir yazmaqdan başqa çarəniz yoxdur.
canı cehenneme rahat uyuyanın
kapısını örtenin perdesini çekenin
yüreği yalnız kendiyle dolu olanın
duvarları ancak çarpınca görenin
canı cehenneme başkasının yangınıyla
evini ısıtıp yemeğini pişirenin.
bahçesine dek gelen alevleri
şehrayin sanan aptalın
canı cehenneme,camlarında
parçalanmış cesetler uçarken
bir iğdiş incelikle çiçekleri sulayanın.
mutfakla yatak odası arasında
çarşılarla gövdesi bencillik hırsı
yılgınlıkla yenilgisi arasında
dünyayı tüketenin canı cehenneme.
orda dağlar bir mezarlık
bulutlar kan salkımı sular toprakta düğüm
orda evler oda oda kanarken
burda yeşerenin canı cehenneme.
ey bir halkın gözyaşıyla ruhunu yıkayan kin
ey zulümle yükselen başarı
ölü sayısına endeksli maaş;
uzun masallar ardında mağrur
boynunda ölüm çanıyla oturan güç
senin de senin de canın cehenneme
ey sultan hamit tuğralı korucu alayları
kardeşi kardeşe kırdıran siyaset. . .
bir gün elbet bir gün elbet
örter üstünü bu ağır yanlışın
sevgiyle, yalnızca sevgiyle işlenen
bir dal incelik,bir simli gülüş
bir kardeş mavi.
275. Məsələn,bir uşaq düşün
Anasının gözlərindən axan yaşa əlini sürtür,
Silmir,sadəcə,gəldiyi yerə qaytarmaq istəyir.
Bu qədər bəsitdir.
Çox yersizəm, Çox aidiyyatsızam
Eynilə-Flora Kərimovanın klipindən sonra
Serdar Ortaçın klipini yayımlanan televiziya kanalı kimi.
Bir az da bəxtsizəm
Eynilə-intihar cəhdindən sağ qurtulan insan kimi.
Azacıq da sevincliyəm,azacıq,
Eynilə-dilənçinin əlinə 20 qəpik qoyulduğu anda
sevindiyi qədər.
Bilirsən?
Bu,nə axmaq sualdır?
Kim nəyi bilir ki?
Məsələn,Hers hardan bilə bilərdi ki,
dünyadakı bütün səslərin ölçü vahidi kimi
onun adı istifadə ediləcək?
Zadəgan ailəsində doğulmuş yəhudi hardan biləydi ki,bir gün
atası çəkməçi olan Hitler adlı alman tərəfindən yandırılacaq?
Kim nəyi bilir ki?
Heç tanrı da tanrı olacağını bilmirdi,bir zamanlar.
Ah,Marşes!
O qədərdirlər ki,heç bilmirəm hansından başlayım.
Bəzən empatik duyğularım çox qəribə şəkildə qabarır.
Məsələn,oturduğum stulun nə hiss etdiyini bilmək istəyirəm,
Görəsən,
quzunun ona tərəf gəldiyini görən ot həmin an nə düşünür?
Deyirlər ki,insanın ölmədən əvvəlki son anında
bütün həyatı bir kino lenti kimi gözünün önündən keçir.
Yadımdan çıxmaz dənizə tökülüb ölən neftçilər,
O lentləri yuyub-yuyub,təkrar-təkrar neçə dəfələrlə baxıblar,allah da bilmir.
Ahh,Marşes!
Çox narahatedicidir hər şey.
Rahat ölə də bilmirsən.
Məsələn,istəyərəm ki,mən ölsəm kimsə üzülməsin,
kimsə bunu önəmsəməsin,
kimsə ağlamasın.
Ən pisi də odur ki,insanların gedəcəyi yerləri az imiş kimi
O siyahıya bir ünvanı da əlavə edirsən-məzarını.
Qayıda da bilmirsən ki,ayaqlarından üzr istəyəsən.
Çox bədbin danışıram,deyəsən,
Edəcək bir şey yox,reallıq budur.
Ən böyük bədbəxtliyimiz geri qayıda bilməməyimizdir.
O qədər önəmsizik ki, bizi dünyaya gətirərkən belə razılığımızı almayıblar.
Ağcaqanadlar niyə yaşayır,Marşes?
Bizim qanımızı içmək üçün mü?
Bəs biz,Marşes?
Yəqin biz də ağcaqanadlar ac qalmasın deyə yaşayırıq. Anlamırsan,Marşes.
Uzun müddətdir,yazışdığım kəsin
ilk görüşümüzdən sonra xəstəlikdən öləcəyini öyrənmişəm.
Filarmoniya bağında tanımadığım bir şəxslə söhbətləşmək istədim,
O qədər ac idi ki,
mədəsinin qoxusundan söhbətə davam edə bilmədim,Marşes.
Bu,belə olmamalıdır.
Bəlkə də elə belə də olmalıdır.
Bilmirəm.
Sənə də deyəcəyim çox şey yoxdur.
Bircə,onu bil ki,Marşes
Çox narahat edicidir,hər şey.
Kursorun da dərdi götürüb məni,
Yanır-sönür,yanır-sönür. Yorulmur?
102. mənə bircə məktub yaz
mənə bircə məktub yaz
getdiyin o uzaqdan,
həsrət qoxusu çəkim
sətir-sətir varaqdan.
yaz, o təzə evindən
dənizi görürsənmi?
uzanıbmı saçların,
yenə tək örürsənmi?
yaz, tükənib hər şeydən
darıxırsanmı sən də?
düşürəmmi yadına
saçın külək öpəndə?
yaz, yenə sən güləndə
batırmı sol yanağın?
de, gələcəkmi sonu
bu sərsəm darıxmağın?
mənə bircə məktub yaz
yaz ki, bilim necəsən.
buz kəssə o məktubun
yandıraram, üşüsəm!
17.jorge luis borges reisin şeiri. efsanelere göre dünyada en çox oxunan şeir imiş. bu heqiqet olmasa bele deyerini zerre qeder azaltmır.
--
anlar
eğer, yeniden başlayabilseydim yaşamaya,
ikincisinde, daha çok hata yapardım.
kusursuz olmaya çalışmaz, sırtüstü yatardım.
neşeli olurdum, ilkinde olmadığım kadar,
çok az şeyi
ciddiyetle yapardım.
temizlik sorun bile olmazdı asla.
daha çok riske girerdim.
seyahat ederdim daha fazla.
daha çok güneş doğuşu izler,
daha çok dağa tırmanır, daha çok nehirde yüzerdim.
görmediğim bir çok yere giderdim.
dondurma yerdim doyasıya ve daha az bezelye.
gerçek sorunlarım olurdu hayali olanların yerine.
yaşamın her anını gerçek ve verimli kılan insanlardandım ben.
yeniden başlayabilseydim eğer, yalnız mutlu anlarım olurdu.
farkında mısınız bilmem. yaşam budur zaten.
anlar, sadece anlar. siz de anı yaşayın.
hiçbir yere yanında termometre, su, şemsiye ve paraşüt almadan,
gitmeyen insanlardandım ben.
yeniden başlayabilseydim eğer, hiçbir şey taşımazdım.
eğer yeniden başlayabilseydim,
ilkbaharda pabuçlarımı fırlatır atardım.
ve sonbahar bitene kadar yürürdüm çıplak ayaklarla.
bilinmeyen yollar keşfeder, güneşin tadına varır,
çocuklarla oynardım, bir şansım olsaydı eğer.
ama işte 85'indeyim ve biliyorum…
ölüyorum…
103. gülmə, düz deyirəm, şahidlərim var,
gecə qırmızıydı, dəhşət qırmızı.
qonşu eyvanından bizim eyvana,
bir corab elə bil dil çıxarırdı,
uzaqdan şəhərə işıq yağırdı...
acı bir siqaret öpürdüm yenə,
bir şeirin yadına düşürdüm yenə.
gecə qırmızıydı, dəhşət qırmızı.
qonşunun eyvanı çiçəkləmişdi,
gecə qırmızıydı, dəhşət qırmızı...
eyvana çıxmırdı, özündənrazı !
guya paltar yığsa, dünya dağılar.
mən sonra bildim ki, beləymiş yazı,
olmur olar etmək olar-olmazı,
seçki qutusuydu zalımın qızı,
ümid tullayırdın, həsrət çıxırdı.
gülmə, düz deyirəm, şahidlərim var.
atası içmişdi, aslan olmuşdu,
anası qanına qəltan olmuşdu,
gecə qırmızıydı, dəhşət qırmızı.
uzaqdan şəhərə işıq yağırdı,
içim siqaretdən pis közərirdi.
bu böyük dünyada, böyük dünyada -
titrək əllərimi qoymaqdan ötrü,
yer tapa bilmirdim, tapa bilmirdim...
gülmə, düz deyirəm, şahidlərim var.
alnımda, üzümdə tər puçur-puçur,
mən o gün inandım boşqablar uçur,
uçur gecə-gündüz, hər axşam-səhər...
uçur göy üzündə getdiyi yolu -
çaşıb səhv salanda, itirəndə də.
uçur, qadınların üstünə uçur -
limonu guya gec gətirəndə də.
gülmə, düz deyirəm, şahidlərim var,
gecə qırmızıydı, dəhşət qırmızı. qismət rüstəmov
246. Beni bulamazsan üzülme,eşyalarımı bulacaksın.
Kestiğim taşları,açtığım yolları,işlediğim heykelleri bulacaksın.
Ve göreceksin ki binlerce yıl öteden,parmak izlerimiz değecek birbirine.
3000 il öncə yazılmış Likya şeiridir. Nadir şeirdir ki, oxuyarkən anlaya bilmədiyim bir duyğu hiss etdim və şeirə qarşı çox sevgi bəsləməyə başladım. ilk dəfədirki məcbur qalmadan bir şeiri içimdən həqiqətən gəldiyi üçün istəmədən əzbərlədim.
3. axı dünya fırlanır!
vaxtın dəyirmanında daş əridi, qum oldu,
tarixə atdığımız qayıtdı, lüzum oldu.
dünənin həqiqəti bu gün tərs yozum oldu,
niyə də yozulmasın, axı, dünya fırlanır.
çox ovlaqlar içində çox ovları ovladım,
aşıb-daşan arzumu mən artıq cilovladım.
mən atamı ötmüşəm, məni ötür övladım,
bu, belə də olmalı, axı, dünya fırlanır.
dünən düz sandığımı bu gün əyri sanıram.
bəzən olur, özümdən özüm oğurlanıram.
əbədini dünyada mən əbədi sanmadım,
bir atəşə tutuşdum, min atəşə yanmadım,
bütlır gəldi və getdi, birinə inanmadım
niyə inanmalıyam, axı, dünya fırlanır.
fırlandıqca bu dünya, yox da dönüb var olur,
quruyan çeşmələrdən sular yenə car olur.
bu dünyanın xeyri də, şəri də təkrar olur,
niyə təkrar olmasın? axı, dünya fırlanır.
min-min illər bu dünya beləcə fırlansa da,
bir yuvanın bülbülü min budağa qonsa da,
aylar, illər, fəsillər bir-birini dansa da,
dəyişməzdir əqidəm, çox da dünya fırlanır,
nə qədər istəyirsə, min o qədər fırlana,
qarşıma gah şər çıxa, gah xeyir dığırlana.
çərxi-fələk istəyir lap dolana tərsinə,
niyə də dolanmasın axı dünya fırlanır.
10. kim nə deyər bizdə olan qeyrətə? | mirzə ələkbər sabir
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
qeyrətimiz bəlli bütün millətə!...
biz qoca qafqazlı igid ərlərik,
cümlə hünərdmərdlərik, nərlərik,
iş görəcək yerdə, söz əzbərlərik,
aşiqik ancaq quru, boş söhbətə,
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
çırmanarıq keçməyə çay gəlməmiş,
başlayırıq qızmağa yay gəlməmiş,
söz veririk indi - bir ay gəlməmiş,
asta qaçıb dürtülərik xəlvətə,
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
cümlə cahan yatsa da, biz yatmarıq,
qeyrətü-milliyyəmizi atmarıq,
əhlimizi başqalarına satmarıq,
bir quruşa, bir pula, ya bir çetə!
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
bizdə görünməz nə fəsadü nifaq,
işləmədə bir-birimizden qoçaq,
bax, budur islamı gətirrik qabaq;
boyləcə xidmət olunur millətə,
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
bir işə min hummətimiz var bizim!
bax, neçə cəmiyyətimiz var bizim!
bundan gözəl niyyətimiz var bizim!
ay bərəkallah, bu gözəl niyyətə!
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
hansı məkatib ki, onu açmadıq?
hansı sənaye ki, para saçmadıq?
verdiyimiz sözdən uzaq qaçmadıq;
işlərimiz mindi bütün surətə!..
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
bax, neçə darüləcəz, dari-elm!
bir neçə məktəb, neçə asari elm!..
bizlərik, əlbəttə, xəridari-elm!
çatmışıq ondandı belə hörmətə!..
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
bizdə nə fəhlə tapılar, nə gəda,
bizdə nə sail və nə bir binəva,
bəxtəvər övladımıza mərhəba!
baş aparıb hər biri bir sənətə!..
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
etmişik ifa atalıq mehrini,
çəkmişik övladımızın fikrini,
ömrümüz olsa görərik bəhrini,
onda ki, onlar uyacaq sirqətə,
həbsdə məşğul olacaq işrətə,
fəxr edərik biz də bütün millətə!
kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
ay bərəkallah, bu gözəl niyyətə!..
129. mənə heçnə qalmadı
nə atamdan, nə anamdan
nə də sevdiyim adamdan.
özüm öyrətdim özümə
şeir yazmağı,
çay dəmləməyi.
bütün qəfəslərin
bir qapı ümid yeri var.
bütün qışların
bahara çevrilmə həvəsi.
ölümü deyirəm e,
ilk gözlərdə başlayır.
əvvəl baxışları ölür adamın,
sonra bütün tanışları.
məncə, bütün şüurundan vurulmuşları
tanımaq olar dırnağından.
insan özünü yeməyə dırnağından başlayır,
sonra da utanır barmağından,
məndən heç nə qalmayacaq
nə oğluma nə qızıma
nə də sevdiyim adama.
oğlum şeir yazacaq
qızım çay dəmləyəcək
və sevdiyim adam
məzarımın üstündə
dırnağını yeyəcək
123. məni nə bənövşəyə,
nə laləyə oxşadın.
nə dumana, nə çənə,
nə küləyə oxşadın.
istəmirəm desinlər
dolmusan bulud kimi.
sızlayan bir kamana
bənzətməyin qəlbimi.
deməyin dəniz kimi
coşğunam, ya dilsizəm.
sahilim varmı, yoxsa
əzəldən sahilsizəm.
deməyin ki, günəşdən
aldım odu, atəşi. insanam, bu torpağın
mənəm əsil günəşi!
həsrəti bənövşəyə,
laləyə mən vermişəm.
qanadlanıb coşmağı
küləyə mən vermişəm.
buludlar dolmağı da
məndən öyrəndi, məndən.
o kamanın simləri
qopmuş mənim sinəmdən.
dənizə coşmağı da,
mahnılar qoşmağı da,
mən öyrətdim bir səhər.
mənimdir o dalğalar,
mənimdir o ləpələr...
ayrılıq da özüməm,
vüsal da öz payımdır.
bu səs adi səs deyil, yaşamaq harayımdır
yaşatmaq harayımdır.
çətin bu yaşamaqdan
yorulub, usanam mən.
gah qəmlənən, gah gülən
insanam, insanam mən. gecə günəş batsa da,
mən yanaram hər axşam.
həyatın gözəlliyin
keşiyində durmuşam.
torpağın sünbülü də,
tarlası da özüməm.
zəfər dolu illərin
mənası da özüməm!
çətin bu yaşamaqdan
yorulub, usanam mən.
gah qəmlənən, gah gülən,
yaradan insanam mən,
insanam, insanam mən. *
mədinə gülgün
215. - ay nənə, bir nağıl da de!
- ömrüm-günüm, yat daha,
hamısını indi desəm, nağıl qalmaz sabaha.
- can nənə, de birini də.
- ağrın alım, sözə bax.
evimizdə səndən savay, gör heç varmı bir oyaq?
gecə keçib, ev soyuyub, hənir gəlmir ocaqdan;
taxt üstündə məstan pişik, odur, yatıb bayaqdan.
ört üstünü, dərdin mənə, bax, eşikdə yel əsir…
- qar yağırmı?
- elə yağır… sazaq qılınc tək kəsir…
belə yağsa, qar sübhəcən yolu-izi örtəcək;
kirpiklərin lap qovuşub, cırtdan bala, yat görək.
nənə yığır düyünçəyə iynəsini, sapını,
külək hərdən taqqıldadır pəncərəni, qapını.
körpə çəkir təzə, güllü yorğanını üzünə,
gözlərini yumur… amma yuxu getmir gözünə.
- ay nənə, o kimdir elə pəncərəni bərk vurur?
- heç kim deyil, yat, ay bala, yeldir, qarı sovurur..
bir gizilti duyur uşaq vücudunda bu ara,
həsrət qonan gözlərini zilləyərək divara,
çarpayının baş ucunda öz əliylə asdığı
şəklə baxır, fikrə gedir, qucaqlayıb yastığı…
- bəs ay nənə, atam indi haradadır, görəsən?!
- bıy başıma nələr, oğul, yatmayıbsan hələ sən?!
- axı, nənə, heç demirsən atam haçan gələcək,
indi onu səngərdə bəs üşütmürmü qar, külək?
- ömrüm-günüm, körpə quzum, qurban olum adına,
niyə köks ötürürsən o düşəndə yadına?
atan yazır: hələ xoşdur bu tərəfdə havalar.
deyir oğlum darıxmısan, görüşərik bu bahar.
bağçalarda çiçək açar gülöyşə nar, yasəmən,
qaranquşla bir zamanda qayıdaram kəndə mən…
heç darıxma, dərdin alım, atan gələr, o zaman
sənə çoxlu nağıl deyər əsgərlikdən, davadan!
di yat, indi gecə keçir…
- onda, nənə, ay nənə!
qoy kəsməyək ağ toğlunu, qalsın atam gələnə.
- yaxşı, bala, qoy bağlarda çiçək açsın nar, ərik,
sağlıq olsun, ağ toğlunu atan üçün kəsərik.
mən eyvana xalı sallam, anan evi bəzəyər,
el qaydası süfrə açar, qohum-qonşumuz gələr.
sən atanı qucaqlar, üz-gözündən öpərsən,
qoca baban saz kökləyib, nağıl deyər sübhəcən…
körpə güldü… həsrət qonan gözlərindən uçdü qəm,
öpdü onun xəyalını indi özgə bir aləm;
qaranquşlar uçub gəldi, açdı çiçək, güldü yaz…
qucaqladı atasını, sonra kimsə çaldı saz…
körpə özü hiss etmədən, onu yuxu apardı,
çöldə isə bütün gecə külək tufan qopardı...
*əhməd cəmil* *
camatın xoşbəxt anlarına paz olub saz çalan kimsə olmaq istirəm
75. resulullah süper bir insandı, ben o kadar değilim,
resulullah yolda ebu bekir’i görse ‘es selamu aleyküm ya sıddık’ derdi,
ben yolda ebu bekir’i görsem tanımam.
resulullah asla yalan söylemezdi; ben annem ölürken hiç ağlamadım.
ben annem ölürken çok ağladım çünkü annem
gırtlağından hırıltılar çıkarırken nasıl terliyordu, görmeliydiniz.
resulullah azrail’i yolda görse tanırdı;
ben azrail’i annemin yanında görseydim ona bir çift lafım olurdu,
derdim ki şimdi yani af edersin ama o sıktığın annemin gırtlağı.
resulullah olsa ona bunları söylesem o bana gülümserdi;
o bana gülümserdi ben ona derdim ki, anam babam yoluna feda olsun ey allah’ın resulü; fakat şu koca melek, annemin gırtlağını sıkıyor, bir şeyler yapamaz mıyız?
resulullah orada olsaydı annemin elini tutardı derdi ki ‘kızım ha gayret!’;
ben orada olsaydım annemin elini tutardım ve derdim ki ‘anneciğim ölmesen…’
ben oradaydım annemin elini tuttum ve dedim ki ‘anneciğim seni ben…’;
annem döndü bana bir baktı o bakışı görmeliydiniz
resulullah o bakışı görseydi merhametten ağlardı;
ben o bakışı gördüm haşyetten bayılacaktım ama annem elimden tuttu.
ne tuhaf, anneler ölürken bile çocuklarının
anneler ölürken bile çocuklarının ellerini bırakmıyor ne tuhaf…
resulullah çok şanslı bir insan
annesi öldüğünde o küçücüktü;
benim annem öldüğünde ben küçücük değildim,
zaten şanslı birisi de değilimdir, filmlerim iş yapmaz.
annem daha yeni öldü fazla uzaklaşmış olamaz!
olamaz dedim annem son nefesini alıp da vermeyince
verse de ben alsam onu, içim ferahlasa, siz de görseniz
resulullah tutsa annemin elinden birlikte geçseler çölü
nasıl olsa resulullah da ölü annem de ölü.
93. erkek kadına dedi ki:
- seni seviyorum,
ama nasıl?
avuçlarımda camdan bir parça gibi kalbimi sıkıp
parmaklarımı kanatarak
kırasıya,
çıldırasıya...
erkek kadına dedi ki:
- seni seviyorum,
ama nasıl?
kilometrelerce derin, kilometrelerce dümdüz,
yüzde yüz, yüzde bin beşyüz
yüzde hudutsuz kere yüz...
kadın erkeğe dedi ki:
- baktım
dudağımla, yüreğimle, kafamla;
severek, korkarak, eğilerek,
dudağına, yüreğine, kafana.
şimdi ne söylüyorsam
karanlıkta bir fısıltı gibi sen öğrettin bana...
ve artık
biliyorum:
toprağın
yüzü güneşli bir ana gibi
en son, en güzel çocuğunu emzirdiğini...
fakat neyleyim
saçlarım dolanmış
ölmekte olanın parmaklarına
başımı kurtarmam kâbil
değil!
sen
yürümelisin,
yeni doğan çocuğun
gözlerine bakarak...
11. bir gece sabaha karşı
en kilitli kapılarım açılacak
yalnızlığımdan çıkıp gideceğim
ne sensiz kalırsam korkusu
ne kitaplarda okuyup altını çizdiklerim
ne alkol tutabilecek beni
ne ölüm telaşı..
205. Kaç hayat yaşayınca yorulur insan?
Kaç seneden sonra yaşlı,
Kaç hezimetten sonra bezgin,
Kaç sevdadan sonra kalpsiz,
Kaç kelimeden sonra lal olur kişi ?
198. Bu gün hamı sentyabr,
Kimsə üçü,kimsə beşi.
Bu gün hər yer sentyabr,
Hamıda payız yerişi.
Bu gün hAmı sentyabr,
Dumanlı, az yağıntılı.
Bir az tutqun,bir az dalğın
Bir az qərib, sıxıntılı.
Bu gün hər yer sentyabr
Sən olmayan şəhər belə.
Bu şəhərdən sən gedəndən,
Axşam belə, səhər belə.
Bu gün hamı sentyabr,
Hamı öz içində qonaq.
Mənə də bir qonaq gəlib,
Lap Misalı səndən uzaq.
Bu gün hər yer sentyabr,
Gecə iki-dörd arası.
Duyğulanıb,duyğulanıb,
Səni düşünmək havası.
Desəm yenə də güləcək,
Otur sənə şeir yazım.
Bir azdan sual gələcək,
Nə vaxt gələcəksən qızım?
--
eğer, bütün etrafındakiler panik içine düştüğü
ve bunun sebebini senden bildikleri zaman
sen başını dik tutabilir ve sağduyunu kaybetmezsen;
eğer sana kimse güvenmezken sen kendine güvenir
ve onların güvenmemesini de haklı görebilirsen;
eğer beklemesini bilir ve beklemekten de yorulmazsan
veya hakkında yalan söylenir de sen yalanla iş görmezsen,
ya da senden nefret edilir de kendini nefrete kaptırmazsan,
bütün bunlarla beraber ne çok iyi ne de çok akıllı görünmezsen;
eğer hayal edebilir de hayallerine esir olmazsan,
eğer düşünebilip de düşüncelerini amaç edinebilirsen,
eğer zafer ve yenilgi ile karşılaşır
ve bu iki hokkabaza aynı şekilde davranabilirsen;
eğer ağzından çıkan bir gerçeğin bazı alçaklar tarafından
ahmaklara tuzak kurmak için eğilip bükülmesine katlanabilirsen,
ya da ömrünü verdiğin şeylerin bir gün başına yıkıldığını görür
ve eğilip yıpranmış aletlerle onları yeniden yapabilirsen;
eğer bütün kazancını bir yığın yapabilir
ve yazı-tura oyununda hepsini tehlikeye atabilirsen;
ve kaybedip yeniden başlayabilir
ve kaybın hakkında bir kerecik olsun bir şey söylemezsen;
eğer kalp, sinir ve kasların eskidikten çok sonra bile
işine yaramaya zorlayabilirsen
ve kendinde 'dayan' diyen bir iradeden
başka bir güç kalmadığı zaman dayanabilirsen;
eğer kalabalıklarda konuşup onurunu koruyabilirsen,
ya da krallarla gezip karakterini kaybetmezsen;
eğer ne düşmanların ne de sevgili dostların seni incitmezse;
eğer aşırıya kaçmadan tüm insanları sevebilirsen;
eğer bir daha dönmeyecek olan dakikayı,
altmış saniyede koşarak doldurabilirsen;
20.abraham lincoln reisin oğlunun müellimine yazdığı mektub-şeir...
--
öğret ona
zaman alacak biliyorum, fakat eğer öğretebilirsen ona,
kazanılan bir liranın,
bulunan beş liradan daha değerli olduğunu öğret.
kaybetmeyi öğrenmesini öğret ona ve
hem de kazanmaktan neşe duymayı.
kıskançlıktan uzaklara yönelt onu. eğer yapabilirsen,
sessiz kahkahaların gizemini öğret ona.
bırak erken öğrensin, zorbaların görünüşte galip olduklarını…
eğer yapabilirsen, ona kitapların muzicelerini öğret.
fakat ona sessiz zamanlar da tanı.
gökyüzündeki kuşların, güneşin altındaki arıların,
ve yemyeşil yamaçtaki çiçeklerin
ebedi gizemini düşünebileceği.
okulda hata yapmanın, hile yapmaktan çok daha
onurlu olduğunu öğret ona.
ona kendi fikirlerine inanmasını öğret.
herkes ona yanlış olduğunu söylediğin de dahi.
tüm insanları dinlemesini öğret ona,
fakat tüm söylediklerini gerçeğin eleğinden geçirmesini,
ve sadece iyi olanları almasını da öğret.
eğer yapabilirsen, üzüldüğün de bile
nasıl gülümseyeceğini öğret ona.
gözyaşlarında hiçbir utanç olmadığını öğret.
ona kuvvetini ve beynini en yüksek fiyatı verene satmasını,
fakat hiçbir zaman kalbi ve ruhuna
fiyat etiketi koymamasını öğret.
uğultulu bir insan kalabalığına kulaklarını tıkamasını öğret ona.
ve eğer kendisinin haklı olduğuna inanıyorsa,
dimdik dikilip savaşmasını öğret.
162. "(...) Dünyaya gəldiyimiz gündən insanlara Quşların azadlığını,
Üfüqlərin sonsuzluğunu,
Ucalıqların sevdasını,
Həyat haqqını,
Günəşin sevgisini istədik.
Biz dünyanı yalnız özü üçün,
Özünü dünyanın ən isti sevgiləri üçün yaranmış bilən,
Yağmura yıxılmağın, qaranlığa üşüməyin,
Qar uçqunu kimi bir sevdadan düşməyin
həyat olduğunu xəyalına belə almayanlardan ola bilərdik Amma olmadıq oğlum,
Biz savaş adamlarıyıq! "
309. nilgün marmaranın özünə məxsus intellektuallığı səbəbilə olmalıdır ki, dilini də anlamaq çətindir. Lakin bu misraları xeyli sadə, eyni zamanda bağlantı qurulasıdır.
Pek az zamanı kaldı bu zora koşulmuş bedenimin,
Olduğum gibi ölmeliyim, olduğum gibi...
Tüy, kan ve hiçbir salgıyı düşünmeden,
Kesmeliyim soluğunu doğmuş olmanın!
Nasıl da biçilmiş kaftan ölüm
bu solgun yürek için.
Sevinçlerle sevinçleri bağlamayan zaman bir,
bir boz köprü ve onun dayanılmaz gölgesi.
Yitiyor işte gözardı edilen bedenim,
Olduğum gibi ölmeliyim, olduğum gibi...
Dost, ana baba ve hiçbir umudu düşünmeden
Doğramalıyım bu tiksinç vücudu beynimle!
Bilir miydim yaklaşan karanlığı daha önceleri,
Son verilebilir yaşamın benimki olduğunu?
Şendim, şendim ben,
Kahkaham insanları ürkütürdü!
Zamanı azaldı artık, zorlanmış bedenimin,
Olduğum gibi ölmeliyim, olduğum gibi...
Aşk, bağ ve hiçbir utkuyu düşünmeden,
Kalıvermeliyim öylece kaskatı!
131. bir qadın var hardasa
gözləri razılaşmaq dilində susur
metroda əlləri yaxasına
çantası dizlərinə səngər
bir qadın var hardasa
xoşbəxtlikdə sinifdə qalan
hər gün ciyərini qayğılar didən
mətbəxə zəncirlənmiş prometeya
bir qadın var hardasa
sevmədiyi kişiyə arvad
sevdiyi kişiyə çin səddi
bir qadın var hardasa
qara günlərin qırmızı diplomlusu
iki uşaq anası, yerindədi hər şeyi
əri, uşaqları, şubası, bişi-düşü.
bir qadın var hardasa
kibrit çöplərindən tez sönür gülüşü
bir qadın var hardasa
qadın deyirəm sizə
gecələr ağlar səssizcə
haram qatar yuxusuna
ağlar bir qalstukun xorultusuna
bir kostyum tütün qoxusuna
ağlar yatağındakı üzü təraşlı "heç kimə"
bir qadın var hardasa
soruşsan xoşbəxtsən mi ?
bədbəxtəm deməz
deyər: çox mətbəxtəm.
22. oturmuşdum divanda
qarmonum da yanımda
birdən qapı döyüldü
elə bildim atamdı
açdım gördüm canavar
canavara bir təpik
uçdu getdi divara
divardan bir qız çıxdı
adını qoydum tamara
tamara tamara tat qızı
erməni saldat qızı
tamara getdi beş günə
gəlmədi on beş günə
270. ithafən. En elde edilmemiş şiirdin sen. Kuşluk vakti yazılanlardan… Bıkkın bir rahibin, bir sabah, yorgun bir vezirin akşamın alacakaranlığında muhtemelen yazacağı… Masadan doymadan kalkmış gibi okunmalı… güzelsin…
Uzaktan zor seçilebilir bir harf… Hayır hayır! Şimdi anlıyorum… Gizli bir rakam, Kabala’dan… kumun üzerine çizilen… Çöldeyiz ve başka bir yerde değiliz… ama güzelsin…
Dans ederken göğüsleri sallanan kadınlardan, karadelikleri saatlerce uçuşup duranlardan, sessiz sitemleri kargaşada bile belli olanlardan tırsma öyle kolay kolay… Öyleyse bu bir nasihat… Çünkü güzelsin…
Onlar bitecekler: Çizgi roman gibi kolayca, tatile çıkarken boşanan yağmur gibi apansız, menemen pişirmek gibi aceleyle… Hâlâ güzelsin…
iskemle hasır ve ayaklarında yatay, ayaklarını dizlerini böğrüne çekmeye razı olarak basabileceğin yatay tahta çubuklar… Rahatına düşkün keyiften uzak Osmanlı “effendi”sinin (ephendi?garip kahvehane illeti bu iskemleler… Otur o illete gerçekten, çekinmeden, sereserpe… Orada güzelsin…
Yılgın geçilir sokaklardan, kuş gibi değil, işportacı kertenkeleler gibi de değil… Ağır aksak, akşam dörtten sonra yaz günü… Akşam mı? O kayıtsızdır… Bildiği gibi değişir, geçer, gider… güzelsin…
Kes kulakları, geçir bir sicime… Ama kaybetme… Başka ne göstereceksin savaşa dair? Kara delikler işitmiş bu öyküyü… Islanarak… Ama güzeller…
Kalp kalbe karşı… Bir arkadaşın evinde… Çiçekmiş… Hemen uzmanı geçindim. Ah! O güneş ister. Ah! Bol su asla olmaz. Oysa hiç anlamam çiçekten… Devetabanını pazı sanabilirim… Neden yaptım bunu? Çiçeğin adı sardı beni… Çünkü güzelsin…
Sözlerine delik kulağım… Özürlere sağır… Kör bir kuyu olacağım… Sen ise güzelsin…
Güzel sözcüğünü senden başkasına lâyık göremem… Ama bir önceki cümlede görmüş olabilirim… Aldırma, güzelsin…
Mikroskop mucidi Leeuwenkoek dostu ressam Vermeer’e “su böyle işte ve başka türlü değil” demiş… Bir öpüş damlasında milyarlarca gözle görülmez yaratık… Ressamın tarafını tutuyorum… Çünkü, güzelsin…
Birkaç tel beyaz… Bizi gazlamaz… Sakınmazsın görüntünü, biliyorum… Çünkü güzelsin…
Mikroskopun mucidi Leeuvvenhoek, aynı günde doğdukları, hep komşuluk yaşadıkları dostu ressam Vermeer’e bir su damlası gösterip, “su işte böyle ve değil başka türlü” demiş… Bir öpüş damlasında kanyuvarları… Mucidin tarafım tutsam da… Sen güzelsin…
Teleskopla bulamadım… Mikroskopla bulacağım… Ayın yüzeyinin de bir dokusu var elbet… Gözenekler, sivilceler… Onlarla çok güzelsin…
Neo-liberalizm, ruhçuluk, tarikat, entellektüel, ordu, çok-insansız şirketler, öykü yazarları, kestaneyi çizdirenler, uzaktan bakanlar, Şemdinliler, tavşan falcıları, kurban sömürgenleri, onmaz kuşkuculuk, araba tamircileri, taksitle alın tutkumu, hadi… Kazık ve pazarlık… Ama son kumarım sensin… Sen, güzelsin…
Sen, güzelsin… Kuraldışı… Bastıbacak… Minicik… Ama sen, güzelsin…
55. adın üç kere geçti saçma sapan bir filmde...
yalnız olsam çok ağlardım ama annem bakıyordu
otoban dolusu gürültüyü sıkıştırıp beynime
anne dedim, hadi çay koy da içelim.."
Kişilər bir olmur, atam balası, -
qorxağı var, igidi var.
Amma hər kişinin öləndən sonra
qəbri üstə ağlayası
Bir qara paltarlı gözəl qadına
ümidi var.
Sən öləndə
kim olacaq gözlərini bağlayan?
Qardaşmı olacaq,
yadmı olacaq?
Bu dünyada
bəlkə sənə ən çox ağlayan
Ən çox ağlatdığın qadın olacaq.
Göz yaşları yuduqca baş daşını,
Qəbrində qurcalanıb
deyəcəksən,
ilahi, illər boyu ağlatdığım bu qadın
görən necə saxlayıb
bu qədər göz yaşını?!
Bircə kərə
nə saçını oxşamışam,
nə gözünü silmişəm,
Gözlərimə batır indi
saçlarının hər dəni.
illər boyu
bu qadına mən axı dərd vermişəm,
indi görən niyə çəkir dərdimi?!
Bu qadın
baş daşımı
öpüb sığallamaqdansa,
Yumruğuyla döysə, döysə yaxşıdı.
Qəbrimin üstündə ağlamaqdansa,
Məni söysə yaxşıdı.
Yeri, yeri, qara paltarlı qadın,
Kiri, kiri, qara paltarlı qadın.
Bu qəbir də min qəbirdən biridi,
baş daşımı bəsdi basdın bağrına.
Bütün mənə ağlayanlar kiridi,
sən də kiri, qəbrim damır, ağlama!..
Ramiz Rövşənin müəllifi olduğu çox sevdiyim bir şeir.
yar kəlləni âşura günü yar, öküz oğlu,
zəncir ilə idrakını da sar, öküz oğlu.
hər millət əgər elm ilə uğraşsa da,sən get,
“şaxsey” bağırıb böyləcə çək car öküz oğlu.
daim ömərə lənət oxursun gecə-gündüz,
islam kitabında beləmi var öküz oğlu?
quranı açıb bir kərə əsla oxumazsan,
bax gör necə qırmışdıda əfsâr öküz oğlu!
ol başla düşünmək gərəkirkən nədən öylə,
qan içrə batıb gör necə barbar öküz oğlu.
şah ismayıla min kərə lənət ola çünkü,
həm dinimizi eylədidə xar öküz oğlu.
ol zâtı qırıq ismayılın bidətidir bu,
olsun səfəvilər soyuna ar öküz oğlu"
Əllərindən tutaram, biləyindən öpərəm,
Saçlarının gül qoxan küləyindən öpərəm,
Məni müqəddəs bilən ürəyindən öpərəm,
Öpərəm ki, biləsən mən müqəddəs deyiləm,
Nə var məndən qaçmağa, mən ki qəfəs deyiləm...
Qırmızı kəmturş şərab badələrə süzülər
Zarafatlar uzanar, ürəyimiz üzülər...
Barmaqlarım tələsər, düymələrin çözülər,
Içimə bir od düşər, titrəyər ayaqlarım,
Süd yolunda dincələr qurumuş dodaqlarım...
Ürəyimin parası, gözümün bir tikəsi,
Məni yaman qorxudur dinməmək təhlükəsi.
Mən özündənrazının, eqoistin yekəsi,
Sən zəriflik tanrısı, qadının ötəsisən
Bütün xoş şeylər kimi sən də mi bitəsisən ?
54. ağlamaq üçün sadəcə gözdən yaşmı axmalı?
dodaqlar gülərkən insan ağlaya bilməzmi?
sevmək üçün gözələ baxmalı?
çirkin birində ruh,ürəyi bağlaya bilməzmi?
həsrət özlədiyinnən uzağmı qalmalı?
özlədiyin yanında ikən hicran eşıdılməzmi?
solması üçün gülü dibindən mi qoparmalı?
çəhrayi qönçə ikən gül dibindən solmazmı?
öldwrmək üçün silah,bicaq olmalı?
gözlər silah,gülüş güllə ola bilməzmi?
viktor hugo ( ağlamaq üçün sadəcə gözdən yaşmı axmalı )
305. Ben birinin hiçbir şeyiyim, en çok da bu koyuyor.
Ortak tek bir fotoğrafımız bile yok.
Bugünlerde ben adsız bir özlemim,
Yağmur yemiş bir deniz gibiyim.
12. ben birinin hiçbir şeyiyim,
en çok da bu koyuyor
ortak tek bir fotoğrafımız bile yok
bugünlerde ben adsız bir özlemim
yağmur yemiş bir deniz gibiyim..
)