əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
keçən ayın ən bəyənilənləri
-
we only write in english to this topic
-
newton neden türk değildi
-
alma
-
albert einstein
-
üç böyüklər
-
alternativ sözlük nikləri
-
unudulmaz aforizmlər
-
oğlanları cazibədar edən xüsusiyyətlər
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+39 əjdaha
17. bugün; 4 yanvar doğum günü olan şəxs *
tanrı
nyuton 4 yanvar 1643 (julian təqvimi ilə 25 dekabr 1642) cü ildə lincolnshire kəndində dünyaya gəlib. bugün doğulduğu ev muzeyə çevrilib və woolsthorpe manor adlanır. 7 aylıq doğulduğu üçün heç kəs yaşayacağına inanmayıb. adaşı olan atası isə o doğulmamış üç ay əvvəl ölüb. nyuton üç yaşı olanda anası tərəfindən nənəsinin himayəsinə verilir və anası qoca keşiş barnabas smith ilə evlənərək başqa şəhərə köçür. nyuton ögey atasına, anasına və ailə qohumlarına sevgisiz şəkildə böyüyür. hətta ata və anasını birlikdə evdə yandırmaqla hədələyir. on iki yaşında kings school adlanan əyalət məktəbinə başlayır; məktəb evlərindən uzaq olduğu üçün əczaçı clark ailəsinin yanına köçür. clark nyutona müxtəlif şeylər öyrədir; təbiət və s. ilə bağlı. ardınca nyutonun anasının ikinci əri smith ölür və ikinci dəfə dul qalmış qadın nyutonun ögey bacı-qardaşları ilə evinə qayıdır. nyutonu məktəbdən çıxarır və ferma işləri ilə məşğul olsun deyə evə qaytarır. nyuton ferma işlərində yaxşı olmadığı və elmə marağı olduğu üçün dayısı tərəfindən kembric universiteti- triniti kollecə hazırlaşmaq səbəbilə yenidən kings kollecə qayıdır. nyuton hazırlıq məqsədilə yenidən başladığı kings kollecdə ikinci dəfə clark ailəsinin yanına köçür; həkim clark`ın böyük qızı catherine stukeley`ə vurulur. aralarında `nişanlanma` belə olur ancaq nyuton elmi işlərə daha çox önəm verməsi səbəbilə ayrılırlar. ancaq nyuton heç vaxt stukeley ilə yolları ayırmır; yaşlandığı vaxtlarda belə ziyarətinə gəlir. on doqquz yaşında triniti kollecə qəbul olan nyuton yarım təqaüd ilə təhsil alırdı; tam təqaüd almaq üçün girdiyi həndəsə imtahanından keçə bilməmişdi. nyuton təhsilinin sonuncu ilində bütün avropada vəba xəstəliyi yayılmışdı; nyuton xəstəlikdən `qaçmaq` üçün kembricdən doğulduğu kəndə qayıdır. nyutonun və dünyanın `möcüzə ili` dedikləri ilk dönəm bu ilə- 1666 cı ilə təsadüf edir. bu ildən sonra nyuton universitetə qayıdır və müəllimi isaac barrow`dan sonra lucas kürsüsünə əyləşir. (lucas riyaziyyat professoru) nyuton daimi dindar biri olaraq təqdim olunsa belə həmişə azadlığın yanında olub; ingiltərədə kilsə bütün təhsil adamlarının, tələbələrin, kürsü sahiblərinin və s. keşiş statusunda olmasını tələb etdiyi vaxt nyuton buna qarşı ilk etiraz edən və qarşı çıxan şəxs olmuşdu. demək olar məhz nyuton sayəsində bugün avropada din və elm adamları bir-birindən ayrıdır. kilsə universitetlərə, elmi işçilərə qarışmır. anası 1679`cu ildə ölür. nyuton anasının son vaxtlarında onu müalicə etməyə çalışır, yanında olur. anasının ikinci ərindən qalan sərvət ölümündən sonra nyutona qalır. 1680`ci illərdə halleyin təkidilə nyuton bütün çalışmalarından ibarət natural fəlsəfənin riyazi başlanğıcı adlı kitabını yazır. nyutonun stukeley`dən sonra ikinci romantik əlaqəsi isveçrəli riyaziyyatçı fatio de duillier ilə olur. fatio de duillier ilə romantik əlaqələri uzun illərdir nyutonun homoseksual əlaqələri olduğuna dair fərziyyələri dəstəkləyir. beləki fatio de duiller`dən ayrılandan sonra nyuton depressiyaya düşür; bu vaxt dostlarına, tanıdığı hər kəsə və akademiya üzvlərinə nifrət dolu məktublar yazır, təhqirlər edir, paranoyalardan, əsəb sarsıntılarından əziyyət çəkir. 1703`cü ildə düşməni hooke öldükdən sonra optika ilə bağlı araşdırmalarına yayımlayır; sırf hooke öldükdən sonra yayımlama səbəbi nyutonun tənqid olunmaqdan, tənqidə qarşı bəlkədə tarixin görmüş ən nifrətli reaksiyasını verən insan olmağından irəli gəlir. sonra diferensial hesab ilə bağlı leibnitz ilə mübahisələri yaranır; nyuton parlament və akademiyanın gücündən istifadə edərək, ikiüzlü bir şəkildə leibnitzi yerdən-yerə vurur. nyuton bəzən ikiüzlü, kinli, hərəkətlərindən nifrət yağan bir adama çevrilirdi. bəzən isə dostlarına qarşı xoş davranırdı və məhz bu səbəblə nyutonun xarakteri ilə bağlı müxtəlif mənbələrdən oxuduğum müxtəlif yazılar var; məsələn:
nyuton hər zaman çalışmaları üstündə işləyirdi. çox az-az kiməsə ziyarətə gedirdi, boş zamanları olmurdu, geyimi həmişə səliqəsiz və köhnə olurdu. onu tanıyanlardan biri haqqında beş ildə cəmi bir dəfə nyutonun gülümsədiyini gördüyünü yazır. o da belə bir əhvalat olub: nyuton dostlarından birinə həyəcanlı bir şəkildə evklid həndəsəsinə aid kitab verib və dostu bunun nəyə yarayacağını soruşub. nyuton bu suala qarşılıq saatlarla gülüb -* günlərlə yemək yeməyi unutması, evdən kənarda yemək yeməyə qərar verdikdə isə bir neçə addımdan sonra arximedin evrikasına bənzər şəkildə `tapdım` deyə qışqıraraq geri qayıtdığı bilinir. universitetdə yemək masasına əyləşdiyi vaxt nə yediyini bilməz, yeməyə başlayana qədər süfrə toplanar və nyuton ac qalardı. kitablarında və araşdırma yazılarında olan dahiliyin üz ifadəsində yer tapmadığını və hətta duruşu, baxışları ilə həmişə yuxulayırmış kimi olduğunu yazırlar. nyutonun az qala hər kəsdən şübhə etdiyi, hər şeyi sorğuladığı bilinir. qısqanc, şübhəçi, şəxsinə qarşı istənilən tənqidə nifrət və ikiüzlülüklə cavab verən, kinli nyutonu yaşadığı vaxtlarda o qədər çox insan sevməzdi, otuz il verdiyi dərsləri cəmi üç nəfər qatılmışdı. vicdansızlığı və zalımlığı ara-sıra şəxsiyyətini ələ keçirirdi. william chaloner adlı başqa bir tanınmış şəxsin nyutona hər kəsin içində tənqidindən sonra təkcə bu adamı məhv etmək üçün nyuton parlamentə girir, zərbxananı əlinə keçirir, paltar dəyişdirərək, saxta şahidlər taparaq uzun illər sonra chaloner`i mühakimə etdirir, chaloner edam olunur. hooke ilə aralarında vuruşmadan sonra hooke haqqında bütün yazıları akademiyadan məhv etdirir, şəkillərinə yox edir və hooke haqqında gələcəyə ancaq nifrət dolu yazılar, hooke haqqında eybəcər şəkillər və s. qalır. leibnitz`i isə yenə gücündən istifadə edərək az qala leibnitz sırf diferensial hesabı özü ilə bir vaxtda kəşf etdiyi üçün onu elm dünyasına biyabır edir.
ancaq nyuton bütün tarixi səhvlərinə, şəxsi anlaşmazlıqlarına baxmayaraq bəşəriyyətin ən dahi beynidir. nyuton təkcə ingilislərin yox bütün insanlığın fəxridir.
uşaqlığımın qəhrəmanı olduğu üçün və mənə fizikanı sevdirdiyi üçün əziz xatirəsini yad edərək ad gününü gecdə olsa təbrik edirəm. -*
not: yazıda nyuton project adlı saytda olsa mənbələrdən və s. istifadə olunmuşdur. oxuya bilərsiz: newtonproject.sussex.ac.uk
yaddan çıxan not: adam bir blaca tənqidə gör nələr edirmiş. einstein 200 il tez doğulsaydı götünü çətin qurtarardı bunun əlindən -*
+14 əjdaha
18. 2012-ci ildə isaac newtonun 19 yaşında yazdığı günahlar siyahısı ortaya çıxmışdı.
ağamızın yaman dindar olduğunu bilirdik, amma bu qədər xırda şeyləri belə düşündüyü heç ağlıma da gəlməzdi.
siyahıda bacısını çimdikləməyə qədər yazıb.
bunu oxuduqdan sonra ala uşaqdı ki bu deyəcəksiniz:
+insanlardan tanrıdan qorxduğumdan daha çox qorxmaq
+tanrının evində alma yemək
+ölməyi ummaq və bunu gözləmək
+anamı və atamı evlə bərabər yandırmaqla hədələmək
+pis ifadələrə, hərəkətlərə və xəyallara sahib olmaq
+bacımı çimdikləmək
+anamın ərik və şəkər qutusundan bir şeylər aşırmaq
+dorothy rose -u təhqir etmək
+anama qarşı kobud olmaq
+bacıma qarşı kobud olmaq
+xidmətçilərlə dava etmək
+dünyəvi dərdləri tanrıdan daha çox önəmsəmək
+kilsəyə getməyə laqeyd yanaşmaq
+arthur storerı döymək
+eduard storerdan albalı oğurlamaq
ən pisi də ki odur ki, nyuton bakir ölsə də hələ də tələbələri öz qanunlarıyla sikməyə davam edir.
+10 əjdaha
20. Çalışmaları zamanı nyutonun pişiyi qapını açması üçün cırmaqlayır. O işini yarıda qoyaraq qapını açır. Bir az sonra iti də qapını cırmaqlamağa başlayır. Məqsədi pişik ilə eyni idi. Nyuton bu səfər də qalxıb iti üçün açır qapını. Bir müddət sonra qapı çöldən cırmaqlanmağa başlayır. Gəzməkdən yorulan pişiyi artıq evə dönmək istəyirdi. Hövsələsiz şəkildə qapını açan nyuton geri qayıdarkən it içəri girməyə çalışır. Bu isə onun səbrini daşıran son damcı olur. O iti və pişiyi üçün qapıya biri böyük, biri kiçik olmaqla iki deşik açır..
+6 əjdaha
22. Atası doğumundan bir neçə ay əvvəl vəfat etmişdi. Anası isə ögey atası ilə birlikdə oğlunu tərk etmişdi. Uşaqlığının böyük hissəsini nənəsi ilə birgə keçirdi. Anası geri qayıdanda da newtonu məktəbdən çıxıb ev işlərini görməyə məcbur etdi. Uşaqlığında aldığı travmalara görə heç vaxt sosyallaşa bilmədi. Qəbul aldığı universitetə vəba üzündən iki il gedə bilmədi. Yaşadığı yerə qayıdan newton bu iki ili çox produktiv keçirtdi. Öz otağında, saatlarla ordan çıxmadan, təkcə şam işığında elmi işlərini dəvam etdirirdi. Hətta bəzən yemək yeməyi belə unudurdu. 2-3 saatlıq gecə yuxusu ilə kifayətlənirdi. Bəzi günlər 18 saata qədər sadəcə işləyirdi. Həqiqətən də, özünü, şəxsi həyatını elmə fəda vermiş bir dahi idi.
+4 əjdaha
23. Fizika, riyaziyyat, astronomiya, fəlsəfə kimi elmlərdən əlavə həm də bilinən son simyacı ünvanına sahib olan dahidir. Simyanın keçmişdən, 19-20-ci əsrə qədər dövlət, kilsə, qara camaat tərəfindən şeytan işi olaraq alqılanması ucbatından, bu işi görən insanlar da bu elmlə gizli məşğul olurdular. Nyuton da deyilənə görə gizlicə simya(not: azərbaycancası kimyagərlikdir, amma bunu da kimyaçılarla qarışdırılmaması üçün simya yazıram) elmi ilə məşğul olmuşdur. Ki, adamın yaradılışa, kainata, sirlərə bu qədər maraqlı olmasında simyanın da rolu böyükdür. Hətta başlığı görüb, simya haqqında uzun bir entri yazmaq həvəsim oyandı -*
+4 əjdaha
12. hə, yer çəkimi kəşfinin içərisinə alma zır-zırıynan pox qoyulan elm adamı. elə bi şey olmuyub heç vaxt. demək nətər olubda. bir yerdə oxumuşdum ki güyə bacısı oğlu özündən uydurub bunu danışıb orda burda, başqa yerdə də eşitmişdim ki demək bundan müsahibə fason şey alırlar, da bilmirəm o vaxt nətəriymiş hə, deyir ki
m- yer çəkimini necə olduki kəşf elədiz?
n- illərimi sərf eləmişəm bu işə, çox çalışırdım, üstündə işlədim.
m-hmm, bu axı maraqlı cavab olmadı.
n- hə yaxşı, oturmuşdum ağacın altında, başıma alma düşdü və mən yer çəkimini kəşf elədim. nətərdi?
+4 əjdaha
4. frank impresiyasının yaranmasından 1260 il sonra dünyanın sonu çatacaq deyən filosof.indi oturub hesablasaq frank imperiyası 800-cü ildə yarandığına görə 2060-cı ildə dünyanın sonu olacaq.mıxa keçmişüy də sənölmiyəsən
+3 əjdaha
1. tarix, simya ve tanrıbilim kimi elmlerde etdiyi araştırmalarda müasir elmin bezi yönlerinin bünovresini atmış filosof. en esas eseri tebiet felsefesinin riyasi prinsipleri'dir ( mathematical principles of natural philosophy)
+4 əjdaha
15. (baxma: woolsthorpe)
ingiltərəyə heç olmasa bir dəfə gedən hər kəsi qısqanmışam. səbəb woolsthorpe olub. nyutonun doğulduğu, məşhur alma hekayəsinin cərəyan etdiyi, diferensial hesabı kəşf etdiyi yeri burdan ora gedib ziyarət etməyən adamı öldürə bilərəm hətta. əgər indi ingiltərədə olan varsa və vaxtı varsa bura getsin.
+2 əjdaha
13. ümümdünya cazibə düsturun nətər çıxardığın anlamadığım alim. düsturdaki g-in neçəyə bərabər olduğunu bilmirdi kələ.
(baxma: can ay yetim)
+2 əjdaha
3. 3-cü qanunu: təsir əks təsirə bərabərdir.
bu qanunu çox sevirəm, çünki böyük fəlsəfi mənası da var.
+1 əjdaha
19. plato is my friend - aristotle is my friend - but my greatest friend is truth." deyən ingilis filosof
+1 əjdaha
11. hərəkət qanunlarını kəşf edən və deyilənlərə görə incilə bağlı olan elm adamı. açıqladığı hərəkət qanunları mikrocisimlərdə doğru olmasada makrocisimlərdə hələ də doğruluğunu qoruyur. hə əlavə olaraq, yer çəkimini də ağacın altında çox yatdığına görə yox elmlə məşğul olduğuna görə kəşf edib.
+1 əjdaha
21. çoxları onun adını eşitdikdə fizika yadına düşür. bu elmə böyük qatqısı olub o sözsüz. maraqlı olan isə ateizmi sərt tənqid etmiş, kainatın səbəbsiz yerə var olmadığı düşünərək bir yaradıcının əsəri olduğunu demişdir. üstəlik xristianların teslis inancını (üç uqnum) rədd etmiş, sonradan çıxan bir cür saxtakarlıq adlandırmış və isaya tanrı gözüylə baxılmasını bütpərəstlikdən fərqsiz olduğunu söyləmişdir. bu adamı bax buna görə sevirəm. kaş eyni dövrdə yaşayıb yaxın dost olsaydıq..
+1 əjdaha
2. newtonda asperger sendromu olduğu üçün insanlarla iletişim qurmaqda,sosyal elaqelerinde sürekli çetinlik yaşayır ,zaman zaman içine kapanıp depresyona girerek elm dunyasıyla elaqelerini kesir ve bilimsel araştrmalarını kimseyle paylaşmırdı.optik teleskopu keşf edib royal society teqdim ettiyinde robert hook terefinden şiddetli tenqide meruz qalır.bu tenqid newton’u agır depresyona iterek 6 il elimden uzaqlaşmasına sebeb olur. en yaxın dostu edmond halley terfinden 6 il sonra ikna edilerek tekrar elm dünyasına geri dönür. newtoon’nun tenqidi ve tehqiri sevmeyen xarakteri olduğu üçün cazibe qüvvesi ve hereket qanunlarını keşf etdikten 20 il sonra elm dunyasına teqdım edir. araştırmalarına etiraz ,tenqid edilcek qayğısı ile bir çox keşiflerini üze çıxartmadığı düşünülür
hamısını göstər
