zeki demirkubuz

bu gün bu yaşayan əjdahanın doğum günüdü. platonik sevgilimdi bu insan mənim. bu insanı görmək üçün günlərlə cihangirdəki firuzağa kafesinə gedib gözləmişəm səhərdən axşama kimi. amma görə bilməmişdim. sonra təsadüfən istanbul modern art muzeyində zeki həftəsi keçiriləcəyini eşitdim. onda izləyicilərinlə görüşdə gedib görə bilmişdim. amma sevgimi ifadə edə bilməmişdim. ev yoldaşımın sevgilisi gənc rejissor idi. f tipi filmini zekiylə birgə çəkmişdilər. onda deyirdi, çox sərt, söyüşkən biridir. bəlkə də ondan ehtiyat edirdim. amma yenə də mənə görə böyük adamdı. sevirik, öpürük, bağrımıza basırıq -* sonuncu filmini də gözləyirik

sadiq hidayət

istanbuldan yeni qayıtmışdım. dostum franksteinlə görüşdə ümumi son oxuduğumuz kitablardan danışırdıq. məndə əlimdə samuel bekket idi, o isə mənə bu iran yazarı- sadiq hidayəti məsləhət görmüşdü. yaxşı ki, məsləhətindən sonra açıb maraqlandım. deməli yazarın ancaq hələki iki hekayəsin oxumuşam. "burulğan" və " avara it". bilmirəm niyə son zamanlar belə mövzularda- intihar, depressiv ruhda yazan yazıçılara, filmlərə meyillənmişəm. sadiq hidayət demək olar ki, bunların ən bariz nümunəsidi. 23 yaşında bir dəfə özünü körpüdən ataraq intihara cəhd edir amma körpünün altında olan cütlük bunu görüb xilas edir. bu yerdə avtomatik joachim trierin oslo, 31 august filmi yada düşür. ikinci cəhdini 48 yaşında edir və bu dəfə onda alınır. ikinci cəhdində artıq təcrübəlidir. parisdə günlərlə axtardığı, nəhayət tapa bildiyi evdə bütün dəlikləri bağlayaraq, qazı açır, boğularaq ölür. özü də təraş olunmuş, səliqəli geyimdə. ən məşhur kitabı "kor bayquş"du. hələki oxumamışam. aşağıda rus dilindən bir iki abzas tərcüməni paylaşacam.

“həyat hekayəmdə özəl heç nə yoxdur. nə də ki, başıma qəribə hadisələr gəlib. xüsusi mövqe sahibi deyiləm, adicə diplomum belə yoxdur. məktəb vaxtı nümunəvi şagirdlərdən sayılmırdım. hara gedirdimsə, uğursuzluqlar da ardımca gəlirdi.”
“bəzən işlər axarında getsin deyə, yalanlarla həqiqət kimi davranmalısan. bir qapıdan qovulanda, gülümsəyərək o biri qapıdan içəri gir. başa düşürsən? üzsüz, kobud, cahil olmaq lazımdır. ölkəmin bugün belə insanlara ehtiyacı var.”
“insanları itaətkar etmək istəyirsənsə dinə inandır. taleyə, qismətə etiqad etməlidirlər ki, istədiyin vaxt kürəklərinə çıxıb, rahat-rahat öz işini görə biləsən.”
cəhənnəmdəkilərin günahı seks və içki idi
cənnətdəkilərin mükafatı da seks və içki
gələcəkdə axmaqlığımıza güləcəklər
başa düşürsən?
başa düşə bilmirəm!
huri ilə fahişənin fərqi nədir?
biri allahın işçisi, digəri qulunun
inananlara rüşvət qarşılığında huri verən allah
və fahişəxana olan cənnət
hansı günahsızdır?
çarəsizlikdən qarnını bu yolla doyuzduran fahişə
yoxsa vücudunun həzzi, yaxşı xidmətlərinin
mükafatı olan huri?
başa düşürsən?
başa düşə bilmirəm!
kim nə deyir desin, danışdıqları ancaq özünə aiddir. hər birimiz üçün keçərli həqiqət bundan ibarətdir. çox vaxt özümüzdən bəhs etdiyimizin fərqinə varmırıq. hətta bələd olmadığımız mövzularda belə öz hisslərimizi, ehtimallarımızı başqa ağızdan dilə gətiririk. işin ən çətin tərəfi də, hər şeyi olduğu kimi danışmaqdır.
qışın soyuğundan qorunmaq üçün dərmə-deşikdə gizlənən heyvanlar kimi, hər nə qədər öz içimə çəkilsəm də, başqalarının səslərini təmiz, öz səsimi isə xışıltıyla eşidirdim.
onu, bədənimin hərarətiylə isitmək; öz istiliyimi verib, ölümün soyuqluğunu ondan almaq istədim.
qorxuram ki, sabah ölərəm, özümü tanımamış…
hə, bəzi yaralar ruhu vəba kimi yavaş-yavaş və təklik içində gəmirir.
mənə görə deyildi bu dünya; bir ovuc üzsüz, dilənçi, vicdansız acgözlər üçün idi. təkcə onlara görə qurulmuşdu hər şey. yer üzünün və göy üzünün güclülərinə ağız açıb, yaltaqlanmağı bacaranlar üçün...
bitmək bilməyən ölüm istəyinin nədəni, özünü heç yerə aid etməmək hissindən qaynaqlanır.
“vaxtilə onlara qoşulub, başqalarını təqlid etmək qərarına gəlmişdim. bir də gördüm ki, təlxəyə çevrilmişəm. zövq adlandırdıqları hər şeyi sınadım və başa düşdüm ki, başqalarının zövqü mənə yaramır. hər yerdə, həmişə özümü yad hiss eləmişəm. digərləri ilə aramda balaca cızıx belə yoxdur.”
“təkcə ölüm yalan danışmır. biz ölümün övladlarıyıq, həyatın aldatmacalarından bizi ancaq o xilas edir.”
“heç kəs öz xoşluğuyla ölümə qərar vermir. intihar bəzi şəxslərin yaradılışında mövcuddur və həmişə onlara məxsus olub. hərənin taleyi öz alnına yazılıb. intihar da bu qəbildəndir. biz doğulanda, intihar da bizimlə birgə dünyaya gəlir.”
“yeganə təsəllim ölümdən sonrakı heçlik ümididir. o dünyada təzədən yaşamaq fikri, içimə qorxu salır, məni dəli edir. mən ki, hələ yaşadığım dünyaya öyrəşməmişəm, o biri dünya mənim nəyimə gərəkdi?”
“artıq nə istəyim qalıb, nə də kinim. daxilimdəki insanı itirdim. azsın deyə, bir yerə qoyub getdim. həyatda insan ya mələk olmalıdı, ya dürüst, ya da ki, heyvan. mən isə heç birini bacarmadım. həyatım əbədi olaraq qeybə çəkildi. paxıl, qərib, zavallı biri olaraq dünyaya gəlmişəm. geriyə qayıdıb, başqa yolu seçməyim qeyri-mümkündür. bundan belə bu zərrə əhəmiyyət kəsb etməyən kölgələrin ardınca yeriyə bilmərəm. həyatla əlbəyaxaya çıxmaq üçün də gecdir. siz, həqiqətlər içində yaşadığınızı zənn edirsiniz. əlinizdə hansı sağlam dəlil və ya sübut var? daha nə bağışlamaq həvəsindəyəm, nə də bağışlanmaq. gözlərimi gələcəyə yumub, keçmişi unutmaq istəyirəm.”
ölümündən bir qədər öncə sonuncu hekayəsini yazmağa çalışır. hekayənin başlanğıcı isə belə olur: anası, “səni görüm, tor qura bilməyəsən” deyə qarğış edir, bala hörümçəyə. kiçik hörümçək, tor qura bilmədiyi üçün qısa müddətdə ölümə qurban gedir.
“sonda ən ağır cəzaya məhkum edilirik. yorğun günlərin birində, qanun adına bizi həbs edən şəxs bıçağı düz ürəyimizə saplayır. it kimi ölüb gedirik. cəllad da susur, qurban da…”
ölümünü iyirmi beş illik dostu bozorg ələvi bu cür təsvir edir: axır ki, günlərdir axtarışına çıxdığı, arzuladığı mənzili championnet küçəsində tapmışdı. 9 aprel 1951-ci ildə evinə qapandı, bütün dəliklərini tıxadıqdan sonra isə qazı açdı: ertəsi gün yanına gələn bir dostu onu yerdə uzanmış gördü. üzünü təraş edib, səliqəli geyinmişdi. yandırılmış vərəqlərin külləri yerdə, baş tərəfindəydi…
tərcümə: ramin qasımov

intihar

"intihar edənlər", fərdiləşmədən qaynaqlanan günahkarlıq duyğusuna tutulmuş kəslər olaraq, özlərini inkişaf etdirib mükəmməlləşdirməyi həyatlarının bir məqsədi saymayan, tərsinə öz - özlərini çözərək anaya dönməyi, tanrıya dönməyi, kainata dönməyi məqsəd hesab edən varlıqlar olaraq qarşımıza çıxarlar. bu kəslərdən çoxu həqiqətən canına qıyacaq gücdən dümdüz məhrumdur, çünki belə bir hərəkətdə gizli günahı bütün dərinliyiylə qavramışlar. amma bizim üçün yenə də "canına qıyan" kəslərdir hamısı, çünki həyatın deyil, ölümün onları sağlamlığa qovuşduracağına inanarlar həmişə; özlərindən əl çəkməyə, özlərini qaldırıb atmağa, özlərini gözdən çıxarıb yox etməyə hazır vəziyyətdədirlər.

həyatın nə qədər gözəl olduğunun anlaşıldığı anlar

bu gün işdə sadə hadisəni danışım. çox sadədi amma niyəsə mənə çox təsir edir. deməli bizim ofis travel mərkəzidir yan otaq isə ukraynada təhsildir. amma çöldə bizim reklamın altında onların reklamı vurulub. gələnlər də çox vaxt çaşır təhsil üçün ilk bizə yaxınlaşır. nəysə bu gün cavan oğlan(yaşı hardasa 24 ya da 25 olardı) yaxınlaşdı bizə xaricdə təhsil üçün. mən də təhsilə biz baxmırıq yan otaq baxır amma onların bu gün iş saatı deyil dedim. oğlanın da geyimindən hiss olunurdu ki kasıbdır. bəs dedi ki, xanım mən bakalavr təhsili almışam amma işsizəm. istəyirəm masteri xaricdə təhsil alım. mən də burda ancaq ukraynada təhsildir. o da aha, bilirəm amma siz mənə kömək edə bilərsiz? ingilis dilini bilirəm(sübut etmək üçün biraz ingilis dilində danışdı). bəlkə siz bilərsiz nə sənədlər lazımdı təhsil üçün amma dövlət hesabına olsun. mən də siz ancaq belə edə bilərsiz; özünüz universitetlərə apply edin qəbul gəlsə, təqaüd almaq üçün yenidən apply edin. başqa cür bilmirəm valla. amma yenə də siz mənə əlaqə nömrəsi verin, mən xaricdə oxuyan dostlardan soruşub sizinlə əlaqə saxlayaram. açdım bloknotuki nömrəni yazım. oğlan nömrəni deyir; 018 . bax əsas yer burasıdı. ilk dəfə idi ki, cavan oğlan əlaqə nömrəsi olaraq ev nömrəsin verirdi. ilahi o anda oğlanı neçə qucaqlayardım. biri var ağıllı telefon işlətməyən insan, biri də var ümumiyyətlə telefon işlətməyən insan. yəni həqiqətən belə insan var. ardınca da utana-utana anamın nömrəsin də verim onu da yazın. amma niyə utanasanki. ən xoşbəxt insansanki texnologiyadan uzaqsan. demək istədim amma deyə bilmədim. eləcə nömrəni yazdım, sağollaşdı getdi. gün ərzində yadımdan çıxmıyıb. onunki kasıbçılıqdan idi amma yenə də xoş idi elə biri ilə rastlaşmaq.

la jolie fille

bilmirəm niyə amma heç cür qəbul olunmayan yazar. entrylarını oxuyuram, favori seçdiklərim də olur bu heç. mənə çatmayan sizin bu yazara münasibətinizdi. bu insanın yazmaq ixtiyarı var yazır. necə istəyir, nə istəyir yazır. lap yazar artist olsa da bundan bizə nə axı? yazır da özüyçün. yenə gəlib çıxır insanların özlərini kiməsə isbat etmə problemlərinə. bu yazar yazdığı entrylara görə niyə belə gözümçıxdıya salınıbki? olsun da tamamilə fərqli birisi. olmaq istədiyilə olan arasında gedib gəlir bəlkə də. eeee? ümumiyyətlə siz heç həyatda belə tanımadığınız insandan dürüst olmağı istəmək ixtiyarında deyilsiniz . izah edə bilmirəme tam olaraq. bu insan bu gün bunu yaza bilər sabah başqa bir şey. bundan mənə nə? necə də insanları əzməyə, yıxmağa, tapdalamağa meyillisiz. camaatın problemi başından aşır, sizin dərdiniz nədir. yazar da hər entrya açıqlama gətirire. inciməsin amma o da bir cür bekardır. kiməsə nəyisə sübut etməyə məcbursan? öz doğrularınla yaşa, yaz getsin də. bu insanlar həmişə varlar, olacaqlar da. vaxtına, əsəblərinə heyfin gəlsin.

gesaffelstein

bu gün kəşf etdiyim elektronika və texno janrlarında musiqi yaradan prodüser və fransız dj. Dj-in əsl adı Mike Levydi. belə fəaliyyətinə 2008ci ildən başlayıb. indiyənə kimi niyə bu dj-i tanımamışam deyə özümə acıqlıyam, ya da tanış etmiyiblər. ilk tanışlığım OPR parçası ilə oldu. ondan sonra BELGIUM , daha sonra Obsession . bu gün yəqinki bütün albomlarını dinləyəcəm fransız dj-in. bircə xahişim var; max cooperi kim gətirmişdisə azərbaycana bunu da gətirsinlər, pleasee

heç cür xoşbəxt ola bilməyən insan modeli

bayaqdan oxuyuram bura yazılan entryları. necə asanlıqla bilmədən mühakimə edə bilirik insanları. bu insan mənəm və bu məndə son 8-9 aydı yaranıb. həyatda heçnə xoşbəxt etmir məni. düzdü xoşbəxtlik anlıq olur gəlir və gedir amma o gəlib-getmələr də olmur məndə. artıq xoşbəxtliyi axtarmıram niyə bədbəxtəm sualına cavab axtarıram və ya niyə xoşbəxt ola bilmirəm. hər bu sözü işlətdikcə də iyrənirəm. bilmirəm həyatdan nə istiyirəm, oturub eləcə fikirləşirəm amma o qədər dərin fikirləşməyə də hadisələr baş vermir həyatımda. içimdə o qədər öz-özümlə danışıram ki. hərdən yolda gedəndə başlıyıram söhbət etməyə öz mənimlə. sanki qarşımda kimsə dayanıb. ayılıram ki, özümdən qeyri-ixtiyari hansısa əl-hərəkətləri falan edirəm. fikirləşirəm ki, nə olsa, if i were a boy, sən xoşbəxt ola bilərsən anlıq olsa da. tapa bilmirəm. heç bir arzum, məqsədim yoxdu. 3-4 il öncə, ən azı 1 il əvvəlimə baxanda necə xoşbəxt görürəm özümü. sonra noldu ki, belə oldum anlamış deyiləm. iş saatım 6da bitir. dünən işdən sonra 3 saat oturmuşam işdə tək. deyim nəyləsə məşğulam? yox. divara zillənib fikirləşirəm eləcə. guya özüm- özümü xoşbəxt etmək üçün piano dərslərinə yazılmışam. bu da təsir etmədi. bilmirəm artıq neyləyim. işin ən pis tərəfi də odur ki, normalda bu düşüncələrə qapılma gecələr olur amma məndə fərqi yoxdu gecə-gündüz beləyəm. bu qədər şikayətçi olmağımdan da bezirəm. daha dostlara da danışmıram(guya ki normal dostlarım var axı). sizi də bezdirirəm, bilirəm amma bu artıq vecimə də deyil. nəysə də vəziyyət belədi yəni

məsləhətli filmlər

uzun müddətdir film izləmirəm amma yenə də baxdıqlarımdan məsləhətli filmləri başqa cür qeyd etmək istəyirəm.

məsələn; krzysztof kieslowskinin "camera buff" filminə baxandan sonra növbəti film olaraq m. hanekenin " benny's video"na baxın.

louis malle'nin " the fire within" filmindən sonra joacham trierin " oslo, 31 augost filminə

alehandro gonzalez inyarritunun " ölüm" trilogiyasından sonra kieslowski dantenin "ilahi komediya"sını trilogiya şəklində çəkməyi planlayırdı amma dünyasını dəyişdiyinə görə çəkə bilməmişdir. filmlərin adları; cənnət, cəhənnəm və ətraf olacaqdı. beləki, 2002-ci ildə tom tykwer "heaven" filmini, 2005-ci ildə danis tanovic "hell" filmini, 2007-ci ildə isə stanislaw mucha 3-cü film olan "ətraf"ı " " nadzieja" yəni ümid adı altında çəkir. bu iki trilogiyaya ard-arda baxın məncə. ardınca da fatih akının " the edge of heaven" baxa bilərsiniz.

andrey zvyaqintsevin "the return" filmindən sonra victor ericin "(bax: the spirit of the beehive)

if i were a boy

çox süni, artist insan. iyrənmişəm qeyri-səmimiliyimdən. hərdən kənardan özüm-özümə baxıram, fikirləşirəm ki, öz dediyim sözlərə, hərəkətlərə özüm inanmıram, qaldıki kənardakılar. kənardan o qədər saxta insan təsürratı yaratmışam ki, özüm-özümdə. ətrafımda, yanımda olan insanlara yazığım gəlir. qışqırmaq istəyirəm ki, məcbur deyilsiz bütün bu hərəkətlərimə, ifadələrimə dözməyə. Biriniz silkəliyin ki, bəsdir bu qədər iyrəncləşdin, saxtalaşdın, özünə gəl. biri çıxıb bütün həqiqəti üzümə çırpmıre. niyə hər şey məndə bu qədər süni alınırki? bezirəm özüm-özümdən. nə vaxta kimi belə davam edəcəm və ya davam edəcəksiniz? yəni heç biriniz həqiqət axtarışında deyilsiniz? yəni bu qədər sevirsiniz qeyri-səmimiliyi, insanın özü kimi olmamağını? görürsüz yenə başqalarını günahlandırıram. heç bir varlıq öz məsuliyyətini öz üzərinə götürmür. heç bir varlıq öz günahını dərk etməyə çalışmır. daha neçə ay, il öz mənimlə tək qalmalıyam ki, bütün həqiqəti dərk edim, özümü tam olduğum kimi qəbul edim? onu bilirəm ki, belə davam etdikcə, heç vaxt xoşbəxt olmuyacam. az bədbəxt olacam amma xoşbəxt olmuyacam. belə kənardan çox adi gələ bilər belə şeylər sizə amma həqiqətən bütün bunlar insan daxilinə çox təsir edir. bir nöqtədən sonra artıq tükənirsən. ümid etmirəm amma inanıram yenə də hər şey yoluna düşəcək.

https://www.youtube.com/watch?v=TJ6Mzvh3XCc

sözaltı günlük

böyüyürəm sözlük. çox sürətlə böyüyürəm. əslində beyin olaraq böyümək özümə çox xoşdur amma yaş olaraq böyümək istəmirəm. amma təbii ki, indi beyin, düşüncə olaraq böyüməkdən yazmaq istəyirəm. bu yazmaq eşqimi də tərgitsəm, everything will be ok. nəysə sözüm bunda deyil. insan böyüdükcə daha sakit olur. ətrafı kiçilir daha dəqiq özümüz kiçildirik. çox insan tanımaq eşqi zamanla əriyib gedir. bir vaxtlar radikal halda qarşı çıxdığım şeyləri indi elə gözəl anlayıramki. bütün insanları başa düşürəm elə bil. heç kimi qınaya bilmirəm. zamanla bütün hadisələrə normal reaksiya verirsən. təbii ki, bu həyatın sənə verdiyi təcrübədən irəli gəlir. bir vaxtlar düşünürdüm ki, mən işdən çıxıb mütləq dostlarımla görüşməliyəm ya da iş saatını onlara uyğun qururdum. amma indi ayda bir dəfə özümü mükafatlandırıb, dostlarla əylənirəm. bu həyatda səni heç kim maraqlandırmamağından irəli gəlmir. sadəcə özünə qapanmağı onlardan üstün tutursan. bir də qəribə hislər yaranıb. hər səhər işə gələndə insanları müşahidə etmək vərdişə çevrilib. hərəkətləri qəribə gəlir. özümü yad planetli kimi hiss edirəm. elə bil bir müddət yer planetində yaşamışam, sonra başqa planetə köçmüşəm. 100 əsrdən sonra yenidən qayıtmışam yer planetinə. normal insan davranışlarını unutmuşam. hər insanları müşahidə edəndə o davranışları görüb uşaq kimi sevinirəm. o sevinc hissi də avtomatik dodaqlarımı qaçırır. baxanlar da deyir bu qızın başı xarabdı, öz-özünə gülür. ya da bu başqa bir hissdi. elə bil ölmüşdüm, tanrı məni mükafatlandırıb yenidən yer üzünə göndərir və mən bunun sevincini yaşayıram. nəysə də əl-qərəz bu çox möhtəşəm hissdir. bir də dəhşətli dərəcədə səbrli olmuşam. bir vaxtlar sərt reaksiya verdiyim hadisələri indi normal qəbul edirəm. keçmiş sevgilim deyəndəki, çəkilib hansısa bir balaca şəhərə ya da kəndə sakitcə yaşayaq, razılaşmırdım amma indi gəlib yenə bunu təklif etsə, böyük məmnuniyyətlə qəbul edərəm. sözün qısası dəyişilən nədirsə, yaxşılığa doğru dəyişilir. hələki belə hiss edirəm.

https://www.youtube.com/watch?v=k_RfYZphp8o

yazarların paylaşmaq istədikləri musiqilər

Giga Papaskiri- Lucie From Paris

(youtube: )