qocalıq
bu vadidə qocalıqdan bükülmüşdür belim, inan.
indən belə nə gözləyim əbədiyyət ağacından?
barsızlaşan bir ağacam, nə kölgəm var, nə də meyvəm,
qasırğalar, sərt küləklər döymüş məni zaman-zaman.
qamətimin külüngüylə mənə qəbir qazır fələk,
ağ saçlarım xəbər verir ağ kafurun qokusundan.
qara mişg ağ nafədəndir… bu özgəlik bəs nədəndir -
nə cür çıxdı bu ağ nafəm saçlarımın qarasından?!
ağzım inci qutusuydu, iki sıra gövhər dolu.
inciləri qırdı bir-bir hansı rüzgar, hansı tufan?
dan ülkərim yandı, söndü ümidsizlik üfüqündə,
ulduz-ulduz gövhərimi kim apardı sandıqçamdan?
günüm batdı, qaş qaraldı, bayquş kimi ötürəm ki,
axirətə uçum gedim bu pərişan xarabadan.
mən bəhrəli bir ağacdım paklıq, ismət gülşənində,
bel büküldü, dağ başımı yerə doğru əydi zaman.
mən ikiqat olmuşam ki, ətək qana bulaşmasın,
ciyərim qan, gözüm giryan, gör nə günə qaldım, aman!
saçlarımın qarı qalın… qaş ağappaq, baş ağappaq.
vücudumun damı çökür… mən qorxuram bu qovğadan.
bilirəm ki, dağ başında qar ərisə, sel su gələr,
ah, mənimsə qan-yaş gəlir gözlərimin bulağından.
zəiflikdən üzülmüşəm, sürünsəm də kölgə kimi,
bu torpaqda məndən heç kəs görə bilməz bircə nişan.
kimsə məni salmaz yada, çünki elə haldayam ki,
day keçmirəm heç bir kəsin ürəyindən, yaddaşından.
kaman kimi əyilmişəm, qaldırmışam qalxanımı,
sığınmışam öz-özümə ox əcəlin qorxusundan.
nə cür çıxım bu quyudan, nə cür qalxım son zirvəyə?
qol-qanadım sındırılıb, gedib bədən, üzülüb can.
dünya bağı ələk-vələk, daş yağdırdı zalım fələk
bar-bəhrəmi kal-kal tökdü hər tərəfə budağımdan.
meyvəsini tökən zaman, bir qaydadır, ağac qalxar.
bəs nə üçün mən əyildim, vurdu məni hansı xəzan?
iki çiynim arasında başım batmış, bəxtim yatmış,
sorun, nədən qorxuram mən? qəfil ölüm qılıncından.
son səfərə yollanıram, dostlarıma məhəbbətim
zəifləmiş gözlərimdən axıb gəlir mərcan-mərcan.
gücsüzlükdən sığınmışam dərd evinin bucağına,
taqətsizəm, nə cür keçim bu qapının kandarından?
bu kitabda oxunmayan bir kəlmənin son hərfiyəm,
nə torpaqdan xəbərim var, nə ulduzlar dünyasından.
göz önündə alışsa da günün tacı, ayın bədri,
daha gözüm seçə bilmir bəzən ağı heç qaradan.
ömür keçdi, nə qazandım min günahdan, suçdan savay?
xəlq önündə xəcil oldum, xəlq tələbkar, mən natəvan.
mən zəmanə məclisində nə cür içim şadlıq meyi,
qədəh tutan əlim əsir, qədəhim qan, əlim əlvan.
əcəl mənə qonaq gəlib, həyatımdan savay heç nə,
heç nə qəbul etmir zalım sərvətimdən, var-yoxumdan.
daddım, həyat süfrəsindən bir şirinlik görmədim mən.
damağıma zəhər sıxdı şəkər, süd də lap binadan.
qəddim neçin əyilmişdir? çünki əcəl qucur məni
həyat mənlə vidalaşır, mən köçürəm bu dünyadan.
elə gücdən düşmüşəm ki, mən qorxuram əzalarım
bir-birindın ayrılsa da, ata məni dağ başından.
hesabdarın barmağı tək gah enirəm, gah qalxıram.
ayı, günü saymadayam, bu yollarda gözüm giryan.
bu gülşənin ab-havası, inan mənə düşmür daha,
xızrın suyuyla isanın nəfəsi də vurur ziyan.
ildırımmış cavanlığım, bircə anda çaxdı keçdi.
buludlanan gözlərimdən yaş axıdır həsrət, hicran.
nağd gəncliyim, bu yollarda qızıl kimi düşdü itdi,
ayağımım altına mən hey baxıram, belim kaman.
kölgə kimi köməksizəm, dayağımdır yalnız divar,
varmı yerdən qalxmağıma başqa çarə, başqa dərman?
fələk məni cəzb elədi rayihəsi, rəngi ilə,
uşaq kimi aldadaraq gəncliyimi aldı ə’lan.
gəlir şadlıq, şənlik səsi, …heyhat mənim ağ saçlarım
qulağıma pambıq taxıb, kar eyləyib məni dövran.
hey yıxılıb qalxa-qalxa yol gedirəm ruzu üçün,
dən daşıyan qarışqayam, əqlin gözü ilə baxsan.
yüz işdəklə min daş atdı, gövhərimi qırdı fələk,
nə gözləyim zər yerinə daş işlədən bu sərrafdan?
gözləri eyb axtaranlar gizlətdilər hünərimi,
ləyaqətim pis görünür hər eyibdən, hər qüsurdan.
mərifətin şöləsilə işıqlanmış bir ayam mən,
ay haləsi əskik olmaz həlqələnmiş vücudumdan.
min düyünlü bir kələfəm, azca qalan həyatımdan
hansı düyün açılacaq, şəfa verər hansı loğman?
mənim ömür çinarımı yıxmaq üçün enir fələk,
ayağıma balta vurur, qulpunacan baltası qan.
nə mənadan xəbərim var, nə surətdən məlumatım.
mənalar da, surətlər də itdi gözdən, çıxdı yaddan.
elə ağır günahkaram, cəhənnəmə vasil olsam,
cəhənnəmin sakinləri qaçar mənim dörd yanımdan.
mən bu üsyan bağçasının əyilmiş bir ağacıyam,
cəhənnəmdə yandırmaqçun qurutmaqda məni yəzdan.
qələminin ucu ilə qəza mənim səhifəmə
xəta gəlməsindən savay söz yazmadı bu vaxtacan.
peşmanlığın göz yaşıyla mən silimmi bu kəlməni?
nə fayda ki, taleyimə tabe deyil qəza-filan.
haqq qəzanın tərəfində… mənsə məğmun, qolubağlı.
xəyalına nə gətirsən, inan, pisəm hamısından.
zay etdiyim həyatımın qisasını alan olsa,
ona mənim qanım halal… müfti ağıl, haqdı fitvan.
sinəm yatmış bir cəhənnəm… bir gün qalxıb alovlansa
atəşindən bəlkə qaynar bu çərx adlı mavi ümman.
(bax: nizami gəncəvi)
)