1. əfqanıstanın və dünyanın bəşəri- mənəvi dəyərlərindən biri hesab olunan eramızın 6. əsrinə aid bamiyan buddaları. buddalar 6-cı əsrdə bamiyanın müqəddəs buddist məkanı olduğu vaxtlarda yaradılıb. eramızın 629-cu ilində çin səyyahı xuanzang bamiyanı on minlərlə rahibi olan qaynar mərkəz kimi təsvir edib. iki ən məşhur heykəllərin hündürlüyü 55 və 37 metr idi. heykəllər qumdaşı qayalarının içində oyulmuşdu. 2001-ci ilin martında taliban qüvvələri tərəfindən öz allahlarina şirk olduğu qənaəti ilə 1aya yaxın davam edən vandalizm aktları nəticəsində partladilib, dağidilib. bu ərazilər çingiz xan və qəznəvilər dövləti tərəfindən işğal olunsa da, magaralardaki xəzinə,daş qaş daşinsa da abidələrə zərər vurulmamişdir. bəzi tədiqiqatçilara görə buddalarin üz cizgiləri yerlı hazara türklərinin üz cizgilərinə bənzəyirmiş. məhv olunmamışdan əvvəl buddalar millətlərarası munaqişələr nəticəsində üzləri oyulmuş vəziyyətdə idilər. bu kişi və qadin budda şaquli vəziyyətdə qayalara yonulmusdu, bəzi səyyahlarin məlumatarina görə iki budda arasinda üfiqi vəziyyətdə həcmcə daha böyük bir budda daha olmalıdır. bu buddanin dagidilmasi ilə bagli tarixdə məlumat yoxdu, güman edilir ki, zamanla sadece torpagin dərin qatlarina batmış ola bilər. buddalarin bərpa işləri ve ya lazer konstrusiyalari proyektləri var. ümid edirəm bərpa olunmuş halda buddalari görmək nəsib olar.