2. Vaxtını əyləncəyə ayıranda - kitab oxumaq, musiqi dinləmək, film izləmək, oyun oynamaq, rəsm çəkmək vs. Kimi məşğuliyyətlərdə özünü günahkar hiss etmə, daima iş haqqında düşünmə, bütün gün dəli kimi işləyib yenə qane olmama, tətilə getdiyində belə iş planları qurma, ailə ilə vaxt keçirməmə, xəstələndiyində belə, bir ayağı çuxurda olsa da ancaq "iş, iş iş!" deyib bağıranların və bu kimilərin düşdüyü situasiya, hətta bir növ "psixoloji xəstəlik".
"bu günün işini sabaha saxlama", "nə əkərsən, onu biçərsən" kimi məsəllərin ideyası da məhz bu situasiyaya əsaslanır. Ümumiyyətlə, buna yoluxmuş insanlar dincəldikdə bunu tənbəllik kimi qiymətləndirirlər. Məsələn, mən imtahana 1 həftə qalanda dərs oxumaq xaric nə iləsə məşğul olanda özümü günahkar hiss edirəm, vicdanım sızlayır. (dərs oxumamağıma əngəl olmur) bax eynisi də, daima işləyən insanlara da aiddi. Əlacım olsa, hamısın başına qaynar su tökərəm ki, amna qym bu gün varsan sabah yoxsan, hara yığırsan, nəyə işləyirsən, yaşama səbəbin nədir? Kapitalizm insanları elə günə qoyub ki, ancaq müəyyən yaşdan sonra cavanlığını puç etdiyin dönəmlərdə qazandığını yeyə bilərsən. Həqiqətən budu vəziyyət. Kimi dindirirsən, 25 yaşa kimi bakalavr, magistr, doktorantura oxuyur, sonra 20 30 il işləmə, sonra pensiya. Bəs cavanlığım? Neynirəm, ahıl yaşda yeyib-içməyi?! Dialektologiya müəllimlərini görəndə həmişə lağ edib uşaqlara deyirdim ki, adam neçə il oxuyub, 20 30 ilini rayonlarda araşdırma edib, gic-gic sözləri axtarıb, elmi məqalələr, kitablar yazıb, ömrünün axırına kimi də universitetdə dərs keçdi, hələ də keçir. Keçdiyi dərs də nə olsa, yaxşıdı? Hansısa heç kimə lazım olmayan dilin və rayonların əndirabadi sözləri. Düzdü sonra elə həmin fənn başıma daş saldı, nəysə bu başqa məsələ.
Karl marksın "yadlaşma" nəzəriyyəsi yada düşür burda. Gözləri kor etmiş daima pul qazanma, özünə bir gün görmə istəyi başımızı(mənim yox sizin) qaldırıb ətrafa baxmama, zamanın necə keçdiyini bilməmək və hər şeyə yadlaşmaq - ailəyə, dostlara, ümumilikdə insanlara və ətraf mühitə.
Başa düşürəm, öz ayaqlarımız üstündə durmağı bacarmalıyıq, tənbəl olmamalı və çalışmalıyıq. Amma day sizə 1 dəfə şans verilir yaşamaq üçün, onu da itin zülmün çəkərək yaşamaq lazım deyil. Bu aiddi işçilərə və tələbələrə. Tələbəliyin kapitalizmlə nə qədər əlaqəsi varsa artıq. Amma belə baxanda hamısı eyni şeydi. Başa düşmədiyin şeyləri niyə robot kimi əzbərləyib gözlərinin qarasına ziyan etməlisən, üzr istəyirəm ifadəmə görə ama bunun adı loxluqdur, çurbanlıqdır, gijdllaknsfjkdksmdmd.Qarşımıza qoyduğumuz məqsədi həyatımızın bir parçası etməliyik, bütünlüklə ona həsr yox. Cəhənnəm, 5 manat əskik qazan, nələrdənsə vaz keç, hansısa rütbəndən ol, onsuz gəbərib gedəcəksəm
(baxma: pufdan həyat dərsləri )