1. modern fəlsəfənin qurucusu olaraq qəbul edilən dekart "bir insan yuxu görərkən yuxuda olduğunu bilməz və hal-hazırda belə yuxuda olduğumuzu bilmirik. bu səbəbdən qavradığımız bütün şeylərin gerçək olduğunu necə bilərik?" deyir.
(bax: the matrix)

(baxma: simulyasiya nəzəriyyəsi)
burada da dekartın pis iblis hipotezi ağıla gəlir. bu hipotez riyazi gerçəkdən şübhə duymağa əsaslanıb. ilk fəlsəfə üzrə meditasiyalar kitabında dekart "güclü olduğu qədər də hiyləgər bir aldadıcı cinin bütün gücünü məni aldatmaq üzrə istifadə etdiyini var sayacam. göyün, havanın, yerin, rənglərin, şəkillərin, səslərin və bütün xarici şeylərin yalnız mühakiməmizi tələyə salmaq üçün qurduğu xəyalların xülyası olduğunu fərz edəcəm. əllərim, gözlərim, ətim, qanım ya da hisslərim olmadığı halda, bunların hamısına sahib olduğum kimi yanlış bir inanca sahib olmayacam" deyir. qısaca dekarta görə pis iblis ağlımızla bədənimizi ayrı saxlayıb, bizə gerçəkdən uzaq illuziyalar yaşada bilər. daha yaxşı anlaşılması üçün də bu karikaturanı qoyuram.