bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

Aşmış kamazın şoferi


56   0   0   0

@93671 #377362 #376280
(youtube: )

"Əgər pəncərə sənə zərər verirsə bağlamalısan, mənzərənin nə qədər gözəl olduğu mühüm deyil."
(youtube: )



blok başlıqlarını gizlət
bütün zamanlarda yazdığı ən əjdaha entrylər:

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102



Ağardıcı və qələm içlikləri ilə edilmişdir. Köhnə tədris ilindən heç nə qalmayacaq adlı çalışma sksıdk

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Əvvəla siqareti niyə tərgitməliyik?
1)Kənardan cool görsənmir. (kənd evindəki sobaya bənzəyir, bir tərəfdən yandırır, o biri tərəfdən tüstü çıxarır) Lap kiməsə görə cool görsənsin, amma gələ biləcək iyiyə görə yaxın durmaq istəməzsən. Hələ o saralmış dişlər..
2) Siqaretin müsbət cəhətinə "əsəbləri sakitləşdirir"deyir ya da "bir dənə çəksən, şair olursan "və s deyilir. Bunu deyənlərə Əlimdə kürək olsa, ağızlarının ortasına bir dənə vuraram. Bu şey kimidir:
Uşaq evdə xoşbəxt idi.Ana uşağını əyləncə mərkəzinə aparır.Uşaq yenə sevinir. evə gələndə məyus olur, ora yenə getmək istəyir.
Vəziyyətlə uyğunlaşdırsaq, sən əvvəl siqaret çəkəndə yenə həminki sən idin. Amma siqareti çəkəndən sonra özün daha tez əsəbləşirsən. (uşağın əyləncə mərkəzinə gedib qayıtması kimi)Yenə beyin onu istəyir,səndə təzyiq yaradır.(Uşaq əvvəl xoşbəxt olsa da indi gəzmək istəyir deyə beyin onu qəmgin hiss etdirir ki, ora yenidən get.)
Qısaca sizi sevindirən,qəmləndirən elə siqaretin özüdür.Sizdən nəsə alır ki,özünə möhtac edir.
3)Özünüzün mükəmməl versiyasından həm anatomik,həm də fizioloji cəhətdən(yaddaşın itməsi,ani əsəb,tez qıcıqlanmanın olması,tənəffüs xəstəliklərinə yoluxma ehtimalı 2 dəfə artır,ağciyər xərçənginə yoluxma ehtimalı normal insana görə 6-10 dəfə artır)uzaqsınız. Sanki indi siz nokiasınız, amma siqareti atdıqdan sonra qanınızda oksigen miqdarı artacaq , nəfəs ritminizin yaxşılaşacaq, xırıltılı nəfəsalma, sinədə boğulma, göynəmə aradan qalxacaq. Yorğunluğunuz əvvəlki kimi olmayacaq. tez yorulmayacaqsınız. Sonsuzluq problemi aradan qalxacaq. Dil və qoxu reseptorları düzələcək və s , yəni siz artıq özünüzün mükəmməl versiyasını tapacaq sanki bir xiaomi olacaqsınız.(ya da ən yaxşı nədirsə.)
4)Siqaretin tərkibi ilə iyrənin.
-Qurğuşun,nikel ( zəhərli maddə)
-Benzen ( zərərvericilərə qarşı dərman)
-Terebantin( nanəli siqaretdə) divara vurulan boya maddəsi
-Arsenik-siçan öldürən maddə
-kadmium-telefon batereyasindaki maddə
Formaldehid-mumyalayarkən
Aseton-dırnaq boyası
Ammonyak-gübrənin əsas maddəsi
Və s

Və yaxşı cəhətləri (aaa olmaz mı,gəlin baxaq.)
Anladıq artıq,zərərlidir,öldürür.Yaxşı,necə tərgidək?
1)O dəqiqə siqaretdən imtina etməyin. Yavaş-yavaş tərgidin. Əks halda infarkt riskiniz siqareti birdən kəsməyinizə görə artar. (Bu bir anda ananı baladan ayırmaq kimidir, gələcəkdə birdən olan bu ayrılığa ananın ürəyi dözməz. ) (baxma: belə misallar çəkmə ətim tökülür )
2)Siqaretin tərkibində olan nikotin pomidor suyunda var.Bananda da var.Tələbatınızın bir hissəsini onunla ödəməyə çalışın.
Siqaret istədikdə mixək(acıdır,zamanla siqaretdən əl çəkəcəksiniz.) və ya saqqız çeynəyin.
3)içkidən uzaq olun, o da onun yol yoldaşıdır. Meyvə şirələrinə yönəlin.
4)21 gün davam edin.Vərdiş halına gəlsin. Siqaret çəkənlərdən uzaq olun. Hər gün/həftə siqaret çəkmədikdə özünüzü mükafatlandıracağınızı deyin. (bu paltarı alacam və s) Başınızı şərtləndirərək aldadın. Siz ondan daha üstünsünüz. O sizi yox, siz onu(beyninizi) idarə edin.
Beləcə günləri yola verin.
"Axı elə siqaret çəkənlər var ,70 yaşına qədər falan yaşayır" deyənin üstündən traktorla keçmək istəyirəm.
Əvvəla onlar əvvəllər təmiz siqaret çəkiblər. indiki kimi deyil.
"Bahalılardan(əksərən təmiz) alaq?" Sualına cavab verməzdən əvvəl kalaşnikofu gətirib alnının ortasına bir dənə atəş açmaq istəyirəm. Hər nəysə, istər bahalı ,istər ucuz yolun sonu yol deyil. Nəyin temasıdır bu?Çəkmə də heç birini.
Unutmayın, bu yolun ortası sizə min-bir mənfini göz qabağında tutur. Amma sonunda başqa səbəbdən ölünməsə ağciyər xərçənginə tutulacaqsınız. O da metastaz verib sizi əldən-ayaqdan itirəcək, heç tualetə belə gedə bilməyəcəksiniz, yatağa bağlı yaşayacaqsınız. Gələn gedən həkim "sinirdir" deyib başınızı aldadacaq (bilməyəsiniz deyə(ailəyaxınlarından başqa)), sizi əbədi bir səyahətə doğru itələyəcəklər. (Gözümün önündə hər gün əriyən babamdan bunu bilirəm. Qorxuram, həmin sonluğu atam da yaşayar.)
Bonus: Piqmalion effektinə görə kənardan necə gözlənilirsinizsə elə də olacaq. Yəni başqalarına tərgidəcəyinizi deyin, onlar da sizdən bunu gözləsin və özünüzü təzyiq altında hiss edib siqaretə əvvəlki kimi meyil etməyəcəksiniz.
Bir də beyniniz "siqaret çəkək?" Sualına düşünmədən "yox" deyin. Bir müddət sonra bu sualı verməyi kəsəcək. Daha qapını döyməyəcək və özünüzə olumlamalar verin."Mən siqareti tərgidirəm,artıq əvvəlki kimi siqareti istəmirəm(təkrarlaya-təkrarlaya),hər keçən gün daha da özümü yaxşı hiss edirəm və s. Mənasız görünür.Ancaq beynimizdə nəyi çox təkrarlayırıqsa o olur.Məsələn: "Heç nə yaxşı getməyəcək" deməklə elə ona doğru meyil edirik, şüuraltı bunu reallığa çevirir.Şüuraltı həssasdır. Onu idarə edin. Belə, Özünüzdən muğayət olun. Allaha əmanət.
iradənizlə hər şeyin üstəsindən gələ bilərsiniz.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102

silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Bir az yarıdialoqlar deyim.Özünüz qiymətləndirin.
Note:Yarıdialoqlar məni əks etdirmir.
->Sən mənim qeyrətimsən.Olduğun evdə mənim adımı daşıyırsan.
Vursa da,söysə də,sakit dur,cavab vermə.
Hamısı gəldi gedərdi.Bu qapıdan çıxdın artığ evi unut.
->Vaxtında qızını döyməyən dizini döyər.
->Neyniyıcəksən,ay qız.Atova zəng elətdirəssəəən?yoxsa polisəəə?
->Səni öldürməyə nə var.50min polisə versəm ,bil,əbədi yoxsan.
->Po*uvu ye,otur oturduğun yerdə.Başımıza iş açma.
->Bah,bah,bah alim olacağe yoxsa üstümüzə qalmaq istəyirsən?!
->Qonşular pıçıldaşıre sənin bu özbaşınalığına.Hökmən çöldə gəzməlisən?
->Bu günə kimi mən pul gətirmişəm,sən kim olmusan ?
(Uşaq işləsin?Nəinki uşaq,heç qız böyüsə də işləməyə razı olmayacaq.Təkçə üzə vurmasa rahatdamıyacax.)
->az ,qudurma,otur oturduğun yerdə,bu dəqiqə salaram səni təpiyimin altına.
->Dedim sənə az danış(Bu mənə edilirdi ,12 yaşıma kimi heç nə haqqında fikir bildirəmmədim.Anaların o dəqiqə göz ağartması)
->Xanım ay xanııım,051 ..
->Öz şəklini qoyma
->Qızsan,səliqənə bax,sabah səni ər evinə aparsalar o dəyqə çölə atallar.
->Qohumlar nə deyər?
->Başqa ölkədə oxuyacaqmış.Bizimkinə it tüpürüff?Orda da bir dənə oğlan taparsan.Yaxşıdı ki?
->Qızıva fikir ver,evə gec gəlib.Məni biyabir etdirməyin.Bu gün axşam 10 da gəlib sabah qarnında bic doğub gələcək.
->Kişi işinə qarışma.
->Dedim işləməyəcəksən.
Hələ qaynanalar tərəfindən olan təzyiq.Bəzi məktəblərdə kişi müəllimi.işlərdə kişi tərəfindən qadının sıxışdırılması.
Oğlan uşaqlarının qızın şəklini çəkib şantaj etməkləri.Qızın 10-12 yaşından bu kimi zorakılıqlara məruz qalması(göz vurmaq,söz atmaq,"Atana deyərəm haaa ,çöldə gəzdiyini,gə yanıma" demələri. və s və s)
Kimi paltarına,kimi hərəkətinə tutulur deyir,qadındadır günah.Bəs o körpələr necə qadın oldu?Onlar da günahkar?
Bu yazı yazdıqca gedər,elə bu an haradasa bir yox milyonlarlacası bu təzyiqin altındadır.
Rayonda olan dostum 11ci sinifdə oxuyur həvəslə imtahanına hazirlaşırdı.Həbsdən çıxan manyakın biri desin ki səni çöldə görsəm qaçıracam.Bu halda fakt olmadığından oğlan polisə verilə bilməz ya da yenə həbsə atılsa da təəssüf pulla çıxar.
Əgər qız onun tərəfindən tutulsa və ya adına şaiə yayılsa avtomatik evləndirəcəklər.Onlar nə etdilər?Qızı evdən çölə qoymadılar və qız təhsilini davam etdirmədi.
Elə bir vəziyyətdir ki,bəzən bəzi rayonlarda qıza eynək belə taxdırmırlar,kimsə buna elçi gəlmək istəyən olar deyər ki "o olmasın,onun gözləri yaxşı görmür."Elə bil mal zad alırlar."Yoxe,bacı bu yaxşı balaverənə oxşamır."Bu nə temadı?(Uşaq vaxtı başqa otaqdan qonaq otağında qonaq gələnlərin söhbətinə qulaq asardım.)
Nəsə metro,küçə,park,ev hər yer dar gələr.Böyümək istəməzsən.Uşaq olmaq daha betərdi.Axı onlar o pis toxunuşun nə mənaya gəldiyini haradan bilsinlər?Sadəcə susar və dolmuş gözlər danışar.
Bu kimi məsələlərə həsr olunmuş bir kino var idi.->Sen Anlat Karadeniz.
Tək məsələ Azərbaycanda deyil,pis düşünən zehniyyətin olduğu hər yerdədir. https://youtu.be/Sm53Q_ddsJ4
silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Nə danışacağıq? Mina haqqında hər şey!

Dünyada savaşlarda istifadə olunan ən kalleş (gizlicə pislik edən) silah miras qalan torpaq qapanları-minalardır. Çünki savaşan insanlar güllələri atar, hədəflərini vurar və qazanarlar. Amma mina elə bir silah deyil. Təsəvvür edə bilirsiniz mi, dünyada 60-dan çox ölkədə savaş dayanıb ancaq ərazilərdə 200 milyona (faktiki 110 milyon, (bir qisminin yeri bilinmir.) daha çoxunun olduğu güman edilir) qədər partlamamış mina var ki, öldürməyi və ya yaralamağı gözləyir.



( maskalanmış mina-nəzərə çarpmayan)



Ölkələr sadəcə savaşdıqda deyil, sərhəd çəkəndə də minalaya bilər. Elə Türkiyə Sovet birliyi ilə qarışmamaq üçün sərhədə çoxsaylı mina yerləşdirmişdi. Bu həm də digər qonşu ölkələrdən köç edənlərə və ya sərhədi keçərək qanuna zidd ticarətlə məşğul olmaq istəyənlərə şərait yaratmır.

Orada ya parça şəklində insan cəsədi ya da əl-ayağını itirmiş birilərini görə bilərsiniz.
Ona görə hətta alverçilər o sərhədi keçərkən at və ya eşşəkdən istifadə edir və güclə də olsa sərhədi keçə bilirdilər. Bununla əlaqədar hər il 1 və ya 2 xəbər eşidə bilərsiniz. Ancaq bilməlisiniz ki, dünyada ildə ortalama 25 min nəfər mina nəticəsində ya ölür ya da yaralanır. Hər 22 dəqiqədən bir bir insan bu səbəbdən həyatını itirir ta da şikəst qalır. hər ay 2 min nəfər dünyaya gözünü yumur.
Hər gün isə 70 nəfər ölür.
Maliyyə məsələsinə baxsaq, bir minanın istehsalı 6-8 dollar aralığında olsa da onun tapıb təmizlənməsi 1000 dollara gətirib çıxarır. Hər il ortalama 7,5 milyon mina istehsal edilir. Dünyada hər il qida, təmiz su, sağlamlıq, təhsilə 40 milyard dollar xərclənərkən ölkələr silahlanmaya 790 milyard dollar xərcləyir. Mina 75 il öz mövcudluğunu saxlayır.
Dünya hər il 100 min mina təmizləyirsə, bütün minaların təmizlənməsi üçün 1000 il lazımdır.və 30 milyard dollar. Dünyada 350-400 000 insan minadan əziyyət çəkib. Sülh şəraitində minaya düşənlər həmin savaşda ölən və yaralanan insan sayından çoxdur.


Təəssüf ki, bu qədər tələfə, ətrafa ziyana, maliyyədə çöküş etdirməsinə baxmayaraq terror birlikləri başda olmaqla digər ölkələr savaşlarda bunu istifadə edir. istehsalı isə yüksək inkişaf etmiş , hətta iqtisadi cəhətdən öndə olan ölkələrə də aiddir və pul üçün hələ də istehsal etməkdədirlər.
Bu minalardan ən dəhşətlisi saçaqlı bomba (türkçə: misket bombası) mənasını verən " cluster bombs" dur. O hərbi təyyarədən yerə doğru atılır və içindən minlərcə partlayıcı maddə (kömür, uraniyum, sənayə maddələri, metal) ilə dolu rəngarəng bombalar çıxır.

Minanın ən çox olduğu yerlər: + suriya

1996-da BMT-nin irəli sürdüyü 1997-də isə həyata keçirilən Kanadada "Ottowa treaty" razııaşmasına görə mina istehsalı və istifadəsi dayandırılacaqkən bəzi ölkələr (164 ölkə) müqaviləyə imza atarkən bəziləri atmadı.(çin ,hindisan, israil, ABŞ və s) iştirak etməyən ölkələrin ambarlarında 250 milyon mina vardır.



Türkiyədə 2007-ci ildə 982 777 mina və bunun sadəcə 818 220 min insan üçün ,qalanı isə tank üçün idi.
Razılaşmada mina olaraq sadəcə quru (torpaqda yerləşdirilən) minalar (anti-personel başqa adi ilə piyada əleyhinə mina


> insanı yaralayır, çünki tibbi yardım etməyə gələnlər də ölsün , bir də onları yolların kənarına qoyurlar ki, maşınların təkəri partlasın. Təqib edən tayfanı öldürmək, düşərgə yerlərinə girilməsini istəmədiklərində də başqaları üçün istifadə edilir) 10 il içində yox edilməli idi.
Azərbaycanda bu 10-15 ili çəkəcək.
21 ölkə mina depolarını aradan qaldırdı. 37 milyonu imha edildi.

Türkiyə ölkəsində 1 milyon m² yeri təmizlədi və 10 min tapdı , lakin kəşfiyyat və təmizləmədə 200 nəfər öldü , 800 nəfər yaralandı.
Geridə sadəcə edilə biləcək məsələ minaların təmizlənməsi qaldı. Kamboçiyada (Cambodia)(10 milyon mina var.) bunun üçün itlər istifadə olunur.
Fransada minalı ərazi otlaq olduğundan qoyunlar orada yemlənərkən minaya tuş gəlir və partlayırlar. (Vimi şəhəri, 1917-ci ildəki döyüşə əsasən) bu hazırda zərərsizləşdirmə üsulu kimi qəddarcasına da olsa istifadə olunur.
Hətta belçikada siçanlara 9 ay ərzində mina dedektoruna çevirirlər və tnt iyisini alır. Lakin Hər siçana 6 min euro. Tətdiqatçılar isə təlimə ehtiyac olmadan siçanın genini dəyişərək bunu edə biləcəklərini söyləyiblər.
Yoxsulluq içində olan Afqanistanda isə şişlər və bıçaqlarla torpağı incə-incə qazıyaraq bunu ediblər. Amma bu 40 mindən çox şəxsdən 75 faizinin ayağını/ ayaqlarını itirməsinə səbəb oldu, geridə qalanlar isə həyatını itirdi. Hətta bu mina istehsal edən ölkələr həm də maliyyə uğruna yaralanlara protez ayaq düzəldir.

(baxma: həyatın nə qədər cındır olduğunun anlaşıldığı vaxtlar)
Bir də bundan əziyyət çəkən digər günahsızlar da heyvanlardır.

Bu Partlayıcı qurğunun piyada ,tank əleyhinə və nüvə, (uzaqdan pultla idarə edilənlən torpaq minaları da var.)
Bu sistemə dayalıdır:



dəniz minası ( sərhədə yaxın gələn gəmilər/dənizaltılar üçün, dalğıcların gəlib gəmi altına ya da liman altına yapışdırıb zamanlı bir sistemə malik olanlar bura aid deyil) və s kimi növləri vardır. Maqnit dalğalı mina gəminin dalğasını sezir və işə düşür. Akustik olanlar gəminin pərvanə səsinə görə aktivləşir. Dəmirlidə isə gəmi dəyir və partlayır. Türkiyədə boğaza yaxın olan yerdə 10 boynuzlu dəmir minadır. Bunlar Qaradənizə də yol tapıb. (Ukrayna vaxti ilə Rusiyaya qarşı tökdürmüşdür.) Zəncirlə atılırlar. 20 metr dərinlikdədirsə, onun təqribi 15-18 merri zəncirdir, yəni minalar su səthinə yaxındır. Zəncir ayrılmaz, ancaq Minanın üstündəki ip yaxşı bağlanmasa kənar təsir nəticəsində də açılıb partlaya bilər. 20-500 kq ağırlığında olurlar. Əsasən 20-50 kq partlayıcı olur. 100 metrə uzunluğunda tanker və ya gəmiyə zərər vurur, ancaq batırmır. Mühərrik, pərvanə, mexanizmaya dəyəndə gəmi dayanır.


Minanın içində ya partlayıcı maddə ya da suya/yağabənzər kimyəvi maddə olur.
Tank əleyhinə isə (against tank) qısaca "AT"
Həm tank, həm zirehli maşınıar üçün istifadə olunur. Tərkibində anti-personel(insan) üçün olandan daha çox maddə var.
Tarixi: 13-cü yüzillikdə(1277) çində tapılıb, Monqolustanda rast gəlinib. Avropada isə Leonardo Da Vinci sərhəd üçün mina yaratmışdır. Dünyada silah kimi qərb-şərq savaşında 1862-ci ildə Amerikada yarandı.
1-ci dünya savaşında tanklar üçün əvvəl minalar qoyulmuşdu. Bu minalar partlaması üçün böyük ağırlıq tələb edirdi. insanlar onu asanlıqla imha edirdi. Ona görə həmin minanın ətrafına anti-personel minalar qoyulmağa başladı. 2-ci dünya müharibəsində əlavə gəmilər üçün də mina təsis edildi.
1960-dan sonra minaların alış-satışı, imha edilən ərazi, minaların xəritəsi tərtib edilirdi. Ancaq terrorist və gerilla tipli birliklər qeyd xarici, illegal yoldan əldə etdilər ki, bu da nəzarəti pozurdu.
Minaların iş prinsipi: üzərinə edilən təzyiqlə içdəki təzyiq çölə təsir edir.

Mina qutusu: (bəzən şarjlı) içindəki maddələri xarici
təsirdən qoruyur , əvvəllər qab metaldan ikən indi plastik edilir və dedektorlara görünmür.


Qazan qabı da istifadə olunurdu əvvəl.
Təzyiq tıxacı: bu yuxarıdakı fünyede olan elektrik və atəşləyici iynə (əksəriyyətdə yaylıdır.) ilə tıxacın altındakı maddəni hərəkətə gətirir. imha edəndə kürəklə ehtiyatla qazır, yuxarı qapağa(fünye->həssasdır, adi təzyiqlə partlayır) oraqvari alətlə kənardan təsir etməklə fünye götürülür və imha edilir.

Ancaq bəzən bir bombanın altında başqa bomba olur və siz üstdəkini qaldıranda altdakının ipini çəkmiş olursunuz və "bum" , partladı.
Əsas partlayıcı maddə (TNT 200 qr və ya 31 qr tetril) ya birbaşa ya da fünye ilə aktivləşir.
Adam minaya basanda fünye yanır, ana partlayıcı işə düşür, çıxan isti hava təzyiq yaradır və yaranan qaldırma qüvvəsi ilə partlayır. (Şiddəti maddədən, miqdarından, torpaqda qoyma dərinliyi(üst olsa yaxşıdır(əsasən 20-30 sm torpaq altında olurlar) və torpağın tipindən (gilli uyğundur) asılıdır.)
Düşmənin bir yerdən digər yerə keçməyinə mane olan AP lər vardır ki, yaşıllığın və ya qayaların arasına qoyulur. Ani təsirlə partlayır.

Minadan yaralananların 20%-i hərbidə işləyənlərdir.
Afqanistanda hər ay 700 nəfər təşkil olunub 10 mina məhv edirlər. Ancaq hər il 20.000 vətəndaş ölür və 400 mini şikəst qalır. Özlərinin icadı ilə düz yollarda mina kəşfiyyatına xidmət göstərən bir neçə mina zərbəsinə dözə bilir.





Türkiyədə yaranan kənardan idarə edilən "Mematt" dağlıq qarabağda minaların təmizlənməsində böyük rol oynayır.

Uzununa doğru gedən 72 dəmiri var. Və dəqiqədə 40 min dəfə dönür. Dəmirlər torpağın min metrə içinə girə bilir. 24 minlik m² yeri (4 futbol meydançası) 1saata təmizləyir. Yer təsbit edən dronelar

var ki, (100×50) yeri hansı ki, insanlar 1 aydan uzun vaxta araşdırır, onu 2 saata həll edir. Ölkələr vəziyyətin ciddiliyini anlayır, tələbdən doğan icadlarla məsələyə çarə axtarırlar. Biz rahat çölə çıxarkən elə yerlər var ki, minaya düşmə qorxusu ilə yaşayırlar.

"insanlar dünyaya zərər vurur" deyirik, ancaq insan elə cani varlıqdır ki, elə öz yaşadığı yer olan dünyanın hər tərəfini minaya tutub. Acınacaqlı vəziyyətdir.


Bu entrini şəhid Məlikov Nurlan qardaşımızın tabutunda olan o yüngüllük ağlıma gəldiyindən yazdım. O boyda cüssəli oğlan gəlib minaya düşür və bədəni bir-birindən ayrılır. Ana oğluna baxmaq istəyir və başından başqa heç nə görmür. Nəsə, sinəm ağrıyır, sözlük.
(youtube: )

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102

silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102

silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Heç sizə maraqlı gəlib ki, (həkim xalatı) ağ xalat necə yaranıb? Niyə ağ rəng? Nə üçün o şotlandiyada qadağa olunub? niyə sonradan əsl həkim xalatı qolu qısa, düyməsiz, cibsiz oldu?
Ağ xalatı keçmişdə roma senatosu önündə olanlar geyinirdi. iştirakçıların saf və təmiz olduqlarını bildirmək üçün. 1800-cü illərin sonlarına doğru həkimlər yaxşı bir şöhrətə malik olduqlarını bildirmək üçün elə elm adamları kimi ağ xalat geyməyə başlamışlar.
Ağ xalat müasir dövrümüzdə həkim və pasiyent arasında gigiyenik zona olaraq qəbul edilmişdir.
Ta əvvəllər, yəni həkim xalatı icad olunmamışdan qabaq həkimlər xəstələrini adi(gündəlik) geyimlərində qarşılayarlarmış. Sadəcə əməliyyat zamanı ona önlük və xüsusi qolluq taxarmışlar. Yəni, gigiyena üst səviyyədə olmayıb.
Məşhur rus cərrahı nikolay piroqov (1810-1881) ilk dəfə həkimlərə ağ xalat geyməyi təklif etmişdir. Onun haqqında həmkarları deyirmiş ki, o çox təmizkar bir həkimdir. Sarğı materiallarını belə mikroskopla yoxlayarmış.
Piroqovun fikrinə əsasən üzərində işləyib Ağ xalatı yaradan ingilis həkimi cozef lister ( 1827-1912) olmuşdur.
Ağ xalata gigiyenik zona demişdik. Birmingen universiteti buna şübhə ilə baxıb.
Oradakılar müxtəlif sahələrdə çalışan 100 həkimin xalatını bir yerə gətirmiş və mikroskop altında analizdən keçirmişlər.
Xalatların əksəriyyətində qızılı stafilokokk ( üzüm salxımına oxşayan bakteriyalar) var imiş. Bir neçə il sonra Merilend üniversiteti bu bakteriyaların(eləcə də xəstəliklərin) bir xəstədən digərinə keçdiyini ortaya atmışlar.
Elə düşünməyə başladılar ki, xəstəlik həkim xalatının qolları, düymə və cibləri ilə ötürülür. Sonra düyməsiz, cibsiz, qolları qısa xalatlar tikildi.


Bu ağ xalatın rəngi sonra tünd rəngə çevrildi. (ağ təmizliyi, saflığı, güvəni bildirirdi. Bəzi xəstələr o zaman həkimin yanında özlərini rahat ifadə edə bilərkən, bəzi xəstələr ağ xalat sindromuna malikmişcəsinə təzyiqi artır və həyəcanlanırdılar.) Ən vacib nüans həkim xalatları hər gün işdən sonra və hər əməliyyatdan sonra dəyişilməlidir.
Ağ xalat və onun təmizliyi hələ də gündəmdədir.
2008-ci ildə şotlandiyada ağ xalat istifadəsi qadağan edildi. ingiltərədə istifadə edilməməsi tövsiyə edildi. (infeksiya artışının qarşısını almaq üçün və həkim-pasient arasında sərhədin qaldırılıb pasientin özünü rahat ifadə etməsinə görə .(psixoloqlar təsdiqlədi.) Amma həkimlər qarşı çıxdı və dedilər ki, ağ xalat bizim simvolumuzdur.
Buna baxmayaraq, qadağalar davam edir.
Rusiyada isə uzun müddətdir ki, təcili yardım şöbələrində həkimlər rəngbərəng geyinirlər.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Sirius ulduzu dünyalar arasında keçid?
Göytürk adının siriusun mifologiyada yeri ilə nə əlaqəsi?

Bildiyiniz kimi, mifologiyalar göydəki ulduzlara və onların düzülüşünə baxıb hekayələr yaradılaraq ortaya çıxdı.

Zamanla bu ulduzların bəziləri qəhrəmanlara, hətta tanrılara çevrilmişdir. Mifologiyalarda ən əsas cisimlər günəş, ay və planetlərdir.
Fəqət bütün mifologiyalarda yer etmiş, ancaq hər kəsin gözündən qaçan bir ulduz var.
ilk zamanlar insanlar ətrafında baş verən bir hadisələrə məna yükləməyə çalışmışlar. Ona görə təbii fəlakətlərə, müsibətlərə məna vermək üçün onlara bir xarakter geydirmişlər. Onlara bir cisim gözündə baxıb baş verən hadisələri onlarla əlaqələndirdilər. Onlara qurban verir və dua edirdilər. ( ilk dəfə burada ortaya çıxdı.) Onlar göydə hər kəsin görə biləcəyi ən uca yerdə aya, günəşə ya da sirius ulduzuna sitayiş edirdilər.
Günəş işığın, canlılığın , bitkilərin, yaradılışın, qısaca, həyatın simvolu oldu.
Ay isə qaranlığın, gecə yaratıqlarının, yorğunluğun, ölümün simvolu idi.
Sirius isə fırtına , atəş tanrıları kimi bir çox tanrını özündə cəmləməkdən əlavə digər planetlərlərin mövcudluğuna məna qatılaraq yaradılmışdı. O bir sıra əfsanələrdə və mifologiyada hətta ötə aləmə keçiş qapısı olaraq görülmüşdü.
Bir astroloqa görə ulduz sadəcə yüksək işıq saçan plazma kürələrdir. Amma bəzilərinə görə nəhəng kainatın sahibi olan tanrının fərqli aləmlərdə təzahürüdür.
insanlar ulduzların sadəcə qaranlığı aydınlatmadığını düşünməyə başladılar.
Fərqli coğrafiyaya və mədəniyyətə malik yerlərdə Ulduzlara bir-birlərindən asılı olmayaraq eyni məna yüklənmişdir.
Əqrəb dəst ulduzu yırtıcılığı və atılqanlığı, qu da isə estetik və müqəddəsliyi göstərməkdədir.



Ulduzlara görə çoxluq təşkil edən sirius isə it dəst ulduzuna malikdir.
Başqa dillərdə:

Ona "dəmir qazıq" da deyirlər. Astronomiyada bu qütb ulduzudur. Ancaq mifologiyada belə də adlandırılır. (Hər 2 dəst eyni sürətlə hərəkət edir.)
Sirius yunan mifologiyasında ovçu oriyanın itidir. Misirdə ölüləri digər aləmə aparan Anovis-dir. Türk mifologiyasında sarayı qoruyan asena-dır.

Roma mifologiyasında roma şəhərini quran romerius və renus-u əmzirən ilahi qurddur.

O daha çox qara it şəklində göstərilir. Bu ad bir çox romanda hətta harry potter romanında " sirius black"deyilən bir adam var ki, istədiyi zaman itə çevrilə bilir. Və o ölümü təmsil edər.


Onsuzda misirdə olan o it görünümlü anovis(ölüləri o biri dünyaya aparan) elə ölüm tanrısıdır.

Böuük dəst ulduzunda ən parlaq ulduz olan sirius günəşdən 5,6 işiq ili uzaqlığında olmasına baxmayaraq siriusun parlaqlığı günəşin 23 qatıdır.

Sirius ruhlar və insanlar aləminə ayıran bir keçid olduğuna inanılırdı. Oradan yaxşılıq gəlir. Və şamanlar sanki uçaraq tanrı ilə oradan əlaqə saxlayardı. Amma ulduzdan digər tərəfə keçilmədiyi deyilərdi.
Türk mifologiyasında göydən bir qurdun mavi işıqla yerə endiyindən söhbət gedir.
Göytürkün yaradılışı ilə əlaqədar deyilir ki, kimsəsiz bir uşaq var imiş. Hansı ki, bu mifologiya günəş sistemini ifadə edir və onun siriusu təqib edərək qurtuluşa çatdığı güman edilir.
Ağlınıza tarkan və qurd əfsanəsi gələ bilər. Orada qurd uşağı əmzirir və həmçinin evlənir. Göytürk xaqanlığı beləcə yaranmış olur. Qurd şəkilləri bir çox türk bayrağında yer etmişdir.

Ordu komandirlərinə də "gökbey" yəni göy qurd olaraq ad verilmişdir.
Tarixə baxmış olsaq türklər üçün ən qədim hesab edilən büt yazılarına baxmış olsaa orada da qurd şəkillərinin qabartmasını görə bilərik.
Çox əvvəllərdə onun narıncı- qırmızı rəngdə olduğu deyilirdi. Ancaq 1-ci yüzillikdə yaşayan şair maniryus və 4-cü yüzillikdə yaşayan aveniyus onu dəniz mavisi kimi gördüyünü dedilər.


1862-ci ildə astroloq alvan graham clark siriusun 2 ulduz sistemindən ibarət olduğunu kəşf elədi.

Sirius B -yə " ağ cücə" deyildi.

O əvvəllər nəhəng imiş, ancaa enerjisini itirib xarici yavaş-yavaş yox olaraq kiçilməyə başladı. (H və heliumu yavaş-yavaş itirib içə çökdü. iç-içə girdiyindən maddə halını yavaş-yavaş itirər, daha da ağırlaşar, məsələn bizdə 1 kq torpaq , siriuslardan ibarət olsa 1 tona gəlib çıxardı və ya 1 daş olsaydı almazdan 300 qat daha bərk ola bilərdi.-> ona görə " dəmir qazıq" yəni dəmir kimi bərk) Belə ulduzların parlaqlığı da azdır. Amma qatı atomik quruluşuna əsasən cazibəsi güclüdür.
Siriusun mövcudluğu (+günəş sistemi ilə birləşməsi) dünyanın mövcudluğu demək olurmuş.

Siriusdan istilik və soyuq gəldiyi və iyul və avqust ayında olan istiliyə hətta ingiliscədən "dog days" ifadəsi buradan gəlməkdədir. O günlərdə yoluxucu xəstəliklər daha da artar. Böyük plinius və ya qoca plini olaraq bilinən romalı filosof naturalist history adlı əsərində həmin aylarda quduz itlərin hücümunun çox olduğu aylar olaraq ifadə etmişdir. Mart ayında da bunla əlaqədar pişiklər azğınlaşır.
Misirlilər onu günəş sisteminin günəşi olaraq ifadə etmişdir. Misirli təqvimçilər təqvimlərini bu ulduza əsasən düzəltmişlər. Ona tanrıça hissisin ulduzu demişlər.
Siriusun şəfəq yüksəlişi yeni ilin ilk günü kimi qəbul edilərdi. O gün mevkisistemi daşar, su quru torpaqlara tökülər və bitkilər canlanardı. Misirlilər ildə 3 dəfə məhsul alınmasını siriusla əlaqələndirərdilər.

isgəndəriyyədə tapılan dəmir pullarda da tanrıça isis və it təsvir olunmuşdur.

Misir tapınaqlarında və iç otaqlarında olan keçidlər elə düzəldilmişdir ki, sirius ulduzu görünsün.

Misirlilər iyulun ilk həftəsindən 35 gün əvvəl və sonrakı 35 gün içində ölülərini basdırmırdılar. O zaman sirius görünmədiyindən aləmlərə açılan qapı olmadığını düşünürlərmiş. O vaxt ərzində "duath" prosesi ,yəni tanrıça isis və osmirusun yuxarıdan onları izlədiyi düşünülmüşdür. Bir ehtimal da ki, o vaxt tanrıça isus hamilədir və sirius yüksəlib parladığında isə övladı orus doğacaqdır.




O şəkildə solda anubis yəni ölüm tanrısı , sağda dünayanın görünən üzü isis və ortada sirius vardır.
Dünyanın görünən üzü isisdir , görünməyən üzü nephrysdır. Onlar arasında üfüq xətti vardır. Bu xətt ruhlar və dünyanı ayıran xətdir sanki.
Anubis (ölüm tanrısı) həm də ölünü mumyalayar və yanında olar. Ədalətlidir.


Şəkildə ruhun aynası qəlb və gerçəkliyin simvolu kimi tük tərəzidə müqayisə edilir.
Hindistanda sirius haqqında belə danışılar

Yaşam enerjisi olan çakraların siriusdan gəldiyi iddia edilir.

Qədim yunan mifologiyasına əsasən oreon yaraşıqlı poseydon oğludur. iti ilə ova çıxır. Sevdiyi qadını itirər. Oinokyonun qızını istəyər, oinokyon onu kor edər. Eosp tərəfindən qaçırılan oreonu bakirəliyin tanrıçası artemis əqrəbə sancdıraraq öldürüb.

Əqrəb, it, poseydon ayrı dəstlərdə qalaktikada yerini tapar.
Quranda:

Yəni siriusu yaradan Allaha ibadət edin demək istəyir.
Ərəblər siriusa, aya , günəşə sitayiş edərdilər.

2 ulduzluq sirius və başqa 10 ulduzluq it dəsti 12 ulduz edir ki, 12 ay, 12 dövr , 12 bürc buradan gəlməkdədir.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102



Siz hələ də yadplanetlilərin olmadığını iddia edirsiniz?
Və bəli hərdən qarşı qonşunun evini izləyirəm, çünki bu varlıq alaqaranlıqda işığı yandırmadan evin içində bir o yana , bir bu yana gəzir və gecələri yatmır.
Bu temadan qəşəng qorxu filmi çıxar.
Hər gecə qeyri-adi davranışlarının olduğunu düşündüyü qonşusunu izləyən katya bu səfər telefonu pəncərə qarşısına qonşusunu görəcək vəziyyətdə qoydu və olanları daha aydın görmək üçün kameranı işə saldı və yatdı.
Katya saat 3-də durdu və telefonun qeydə aldıqlarına baxmaq istədi.Gördükləri ilə dəhşətə gəldi. O, o məxluq katyanın pəncərəsinə yapışmış və onu izləyirdi. O məxluq vaxti ilə katyanın da onu izlədiyini bilirdi. Katya məxluqun yapışmasının videonun sonlarına yaxın olduğunu anladıqda əlləri əsə-əsə pəncərəni açdı və aşağıya baxdıqda o məxluqu gördü. Məxluq cəld bir həmlə ilə pəncərədən içəri atıldı. Katya ürəyinin döyüntüsünü eşidirdi. O qədər qorxmuşdu ki, əzələləri boşalmışdı, qaça bilmədi. Tez gözləri ilə ətrafı süzüb kəskin bir alət axtarmağa başladı və o gördüyü nə idi? Ola bilməz, Sözlüyə reklam əlavə etmişdilər. "Pəh içinə lənət, bir bura qalmışdı " deyib əsəbləşən katya özünü məxluqa təslim etdi.
silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102

silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102




Bir neçə ay öncə Xəzər rayonu Şalan qəsəbəsində yerləşən idman arenasında birinin (arenaya icazəsiz daxil olub.) digərini paxıllıq zəminində öldürülməsi ilə Turan Rüstəmov həyatını itirmişdir. https://youtu.be/tNN5eU7p8nI
Turan Rüstəmov kimdir?
Turan Rüstəmov uşaqlıqdan cüdoya olan meyilliliyini anasına demiş , lakin anası maddi imkansızlığa görə qəbul etməmişdi. Buna əsasən Turan həm bir tərəfdən işləmiş, həm də cüdoya yazılmışdı. Ona görə valideynləri Yevlaxdan Mingəçevirə köçüb kirayədə yaşamışlardır. Onun əsas məqsədi Ana vətən-Azərbaycanının bayrağını digər ölkələrdə dalğalandırmaq idi. " nə qədər əziyyət , o qədər çox bəhrə " deyən, Xəyallarına gedən yolda pillə-pillə addımlayan Turan yarışlarda çoxsaylı uğur qazanmışdır. Hətta ölümündən qabaqkı 2 oyununu qazanmış və geriyə sadəcə 5 oyun qalmışdı. Əvvələ qayıtsaq, Müəllimləri onu başqa ölkədə yarışmağa göndərməsinə və bunun onu daha da inkişaf etdirəcəyini deməsinə rəğmən Turan maddi imkansızlığa görə bu təklifi dəyərləndirməmişdi. Ana və atasının boşanmasına görə evin yükü sanki bir az da ona qalmışdı. Hətta elə bil sözləri ilə ona həsr olunmuş " Ölüm Haqdır " mahnısını dinləyən anası rəylərin birində
" Qoluna girib gəzirdim. Hamı deyirdi qardaşındı. Deyirdim yox oğlumdur. Qardaşımı, oğlumu, çağamı apardılar əlimdən " deməsi ilə izləyiciləri kədərləndirmişdir. Onun da O Turanın da istəkləri var idi. "O sonrakı oyunda qazana biləcəyəm ?", " Yarışda qalib olub anama və bacıma dəstək olum. " deyə fikirləşən birinə nə həddir ki, gəlib bıçaqlayasan. Belə ki, Müəllimi Turana bir neçə oyunun qalıb " get, dincəl və hərəkətlərlə isin " demiş və Turan da yerinə keçib əyləşmişdir. Ayaqqabısını istəyən bir dostuna şəpitini vermiş və zal soyuq olduğundan ayaqlarını qarşıdakı stola söykəmişdir. Bunu görən Ruslan bunu bəhanə edərək və söyüş söydüyünü iddia edərək əvvəl şillə vurmuşdur. Ancaq hadisənin şahidi olan şəxslər Turanın deyil, Ruslanın söyüş söydüyünü demişlər. Bu halda Turan ona qarşı gəlmiş və Ruslan çarəni bıçaqda görür , bıçaqla Turanın ürəyinə 2 bıçaq, başına 3-4 bıçaq, boynundan, qulağının arxasında çoxsaylı bıçaq zərbələri yetirmişdir. Zərər çəkənin Meyidində belə qan axmağa davam edirdi. Turanın kimonosunun qana boyandığını görən şəxslər müdaxilə etmişlər. Ancaq artıq gec idi. Bu hadisə yaşanan zaman dostları yaxınlaşmamış və kənardan izləmişdilər və dediklərində isə onu bıçaqlamadığını sadəcə qarnına vurduqlarını düşünürlərmiş. Amma əgər elədirsə bu cüdoçu şəxslər yenə də müdaxilə edə bilərdi. " Ölüm Haqdır" mahnısında da " həm yaltaq, həm satqın, həm qorxaq dostlar " deyərək sanki hadisəni əvvəlcədən təsəvvür etmişdir. Bəs müəllimlər? Onlar hadisəni gördükdə iş işdən keçmişdi. Və zalda çox səs olduğundan maraqlana bilmədiklərini deyib. Ancaq hadisənin səbəbi nə olursa olsun (ki, Turanın heç bir günahı yox idi.) Bir şəxs digərini ölümlə cəzalandırmamalı idi. Ruslanın yanında bıçaq gəzdirməsi bunun sadəcə qəsdli yəni planlanmış (1-ci dərəcə) cinayət edəcəyinin xəbərçisidir. Dünənləri verilən məhkəmə qərarına görə artıq Ruslan 19 il həbs cəzasına və fəryad edən ananın və onu günahkar bilən insanların ahına tutulmuşdur. Ancaq əvvəl ayağı indi bütün bədəni üşüyən Turan isə ümidləri, arzuları ilə qara torpağın altındadır. Valideynləri və bacısı,qardaşı hətta bu xəbəri eşidən kütlə isə onu yad edir və göz yaşlarını saxlaya bilmir.
Valideynlər əsasən oğul övladları yeniyetməlik yaşına gəldikdə ən qorxduqları şey ya övladlarının bir narkotikin aludəçisi olacağı ya da bir davada qurban gediləcəyi idi. Burada da Turan qardaşımız heç nədən getdi.
Ruslana heç cürə haqq qazandırmaq olmaz, ancaq onun bu səviyyədə vicdansız və soyuqqanlı olmasında məncə ən təməldən ailə problemlərindən irəli gəlir. Ailənin güzgüsü uşaqdır deyirik. ailə-uşaq psixologiyasına laqeyd yanaşılmamalıdır. Ruslandan Richard Ramirez-ə qədər əksər cinayətə meyilli şəxslər ailəsindən dəyər görmədikdə bunu aqresiya şəklində göstərir və ən üst halda öldürürlər. O haqsızdı , ancaq kimdir müqəssir? Ailə ? Ruslan ? Yoxsa bu hadisəni izləyən tribunada oturanlar?
Hər bir halda gələcəyi işıq dolu bir gül bala getdi.

Çox itki xəbəri eşitmişəm, ancaq bu çox sarsıtdı. (baxma: həyatın nə qədər cındır olduğunun anlaşıldığı vaxtlar.)
Bu da yetmirmişcəsinə bəziləri Turanın ailəsi adından pul istəyir. Ancaq ailə heç kimdən yardım istəmədiyini dilə gətirmiş və onlara inanmamaları olduğunu söyləmişdir. Belə saxtakar insanların ölkəmizdə olması yox , ümumiyyətlə olması utancvericidir.
Sən hər şəhid kimi içlərdə olan bir qəmsən. Unutmayacağıq. 26.11.2022
Ürəklərdə yaşayırsan, çempion!
(youtube: )

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Fərz edin ki, yıxıldınız və başınız bir yerə dəydi ya da tennis topu düz kəllənizə istiqamətləndi.

Huşunuzu itirdiniz və oyandığınızda isə hər şeyi fərqli görməyə və hiss etməyə başladınız. Bu anlıq yanılsama idi yoxsa yeni şeylərin başlanğıcı?
Əlinizə aldığınız fırça gözünüzə əvvəlki kimi adi gəlmir, onunla çox gözəl işlər çıxaracağınızı bilirsiniz. Ya musiqiyə ya da riyaziyyata və başqa elm sahələrinə bir ya da bir neçə sahəyə marağınız ola bilər. Və odur, həkim gəlir və sizə "siz savant sindromuna sahibsiniz" deyir.
Simptomları:
-Hər hansı sahəyə maraq və yüksək səviyyədə bacarıq
-Göz kontaktı qura bilməmə
-Yaşıdları ilə münasibət qurmamaq
-Empatiya qura bilməmək (qarşısındakının acı ,qəmi, sevincini hiss etməmə)
-Əyləncə, maraq ,uğuru bölüşməmək
Bu xəstələrə "idiot savant" deyirlər. Axmaq dahilər adlandırılan bu şəxslər ya autizmli ya da beyin xəsarəti almış bir adam da ola bilər. Bu beyin zədəsi nəticəsində siz ağır səviyyədə zehni yaralanmaya ya da zehni çatışmazlığa sahib olacaqsınız ki, özü ilə birgə savant sindromunu da gətirəcək və qeyri-adi zehni bacarıqlara sahib ola biləcəksiniz. Amma buna baxmayaraq ümumi zəka səviyyəniz ortalamanın altında olacaq. Bəli, ortalamanın altı. Ancaq bəzi savant sindromlular "IQ" testində o qədər yüksək nəticə göstərirlər ki, onlar "super dahilər" adlandırılır. Əslində buna səbəb həmin savant sindromluların, həmçinin autizminin də olması deməkdir ki, autizmlilər yüksək intellektə sahib olur və ıq səviyyələri yüksək olur. Savant sindromuna sahib şəxslərin yarısı autizmlə (və ya asperger sindromu (yüksək işgörümlü savant) bağlı ( 3 cür autizm vardır və onlardan biri autizm-savantdır, dünyada 50 nəfər buna sahibkən , 1000 nəfər və ya daha çoxu isə sadəcə savantdır. ) , digər yarısı isə zehni çatışmazlıq və ya mərkəzi sinir sistemi xəstəlikləri, (əsas etibarı ilə beynin sol yarımkürəsi) yaralanmaları ilə əlaqədar yaranır. Ümumiyyətlə, bu çox nadir hallarda baş verə bilən psixi pozuntudur. Xəstəliyin inkişafı zamanı əqli cəhətdən geri qalmış insanları " dahilik adasına" (şəxsiyyət məhdudluğuna baxmayaraq bir və ya bir neçə qabiliyyətə mükəmməl səviyyədə malik olmasına ) gətirib çıxarır. Sindrom genetik və ya sonradan qazanılmış ola bilər. Onlar çətinliklə oxuya və ya hətta bir səhifəlik yazıda yüzlərlə səhv buraxa bilərlər. Ancaq beynində 6 rəqəmliləri bir-birinə vura və ya 23 may 3027-ci ilin həftənin hansı günü olduğunu söyləyə bilərlər.
Elə ən çox yayılmış savant növü təqvim savantlarıdır, digər növlər isə yaddaş ,hesab , incəsənət, məkan, musiqi ilə bağlı qabiliyyətləridir.
(youtube: )

(youtube: )

Tom Cruise və Dustin Hoffman-ın iştirak etdiyi "Rain man" filmində Kim Peek autizmli savantın həyatı əsasında çəkilmişdir. Kim Peek eyni zamanda hər gözü ayrılıqda 1 səhifəni oxumaqla 2 səhifəni oxuya bilirdi. 54 yaşında ölsə də onun yaddaşında 9000 dən çox kitab var idi və anlaya bilərik ki, insan beyni düşündüyümüzdən daha bacarıqlıdır.
Daniel Tammet- 1həftəyə 1 dil öyrənir. Pi ədədinin 22500 mərtəbəsini 5 saata söyləyərək Avropa rekordunu qırmışdır.
Buğra Çakır- ingiltere Kral Akademiyası imtananında 2-ci yerə çıxmış və Cambridge üniversitetində oxumağa layiq görülmüşdür.
Leslie Lemke- anadangəlmə kor olsa da piano ifa edir, 1000-lərcə musiqi parçasını bilir və dünyanın hər yerində konsertlər verir.

1il əvvəl final edən "Mucize Doktor" serialında Ali Vefa obrazı ilə bir savant sindiromlunun əli ilə toxunaraq MR çəkməsi əslində o qədər də uydurma deyil. Əgər bir savant tibbi biliklərə sahib olarsa bu ediləcəklər o qədər də qeyri-adi gəlməz.
(youtube: )

Bu məsələnin epidemiologiyasına gəlmiş olsaq, savant sindromlu insan sayı ilə əlaqədar dəqiq statistika yoxdur.Ancaq hər10 autizmlidən birində savant sindiromu vardır deyə bilərik. Qəfil/sonradan qazanılmış savant sindormlu xəstə sayı 50-dir.
2009-cu ildə Britaniyada Autizmli uşaqların 137 valideyni üzərində aparılan araşdırmada, 28 faizinin övladlarında "normal insanlar üçün qeyri-adi olacaq səviyyədə" savant bacarıqlara malikləri var.
Əslində sindrom dediklərimiz xəstəlik deyil, sadəcə əgər bir savantlı ilə rastlaşsanız ona qarşı həssas olmağa çalışın və bu qeyri-adi qabiliyyətlərini izləməkdən zövq alın.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Əziyyət çəkib fərqli mənbələrdən araşdıraraq dastansı yazdığınız entry mırta atdığınız gülməli entrynin yanından belə keçməyəcək.
silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Kənd evlərində adam çox olur. əksər etibari ilə tualet çöldə olur.
Tualetdə kimsə olduğunu bilirsinizsə day orda durub kinder yumurta kimi içindən kim çıxacağını gözləməyin.
Gedin o tərəfə bu tərəfə boylanıb gəzin. Sonra həmin məkana qayıdın.
Əksi təqdirdə belə bir dialoqa rast gələ bilərsiniz.
Qapı açılar.
-Aa Mərdan əmi, necəsiniz, qonaq gəlmisiniz bizə?
-Hə, bala. Güləndam xalon dedi, ərimcan xəstədir. Fikrixan gətirdi bizi maşınıynan.
-Həə, Mərdan əmi mənim sizə hörmətim böyükdür. Siz ki hamı etiraz eləsə də bir ağsaqqal kimi məni Gülsümlə evləndirməyə icazə verən tək adam idiniz. O əllərinizdən öpəcəm.
-yox, bala, deməyin bəsdir.Yaxşısı mən gedim.
Tualetə daxil olar: özlüyündə
-Mərdan əmi, nağarıbsanee bura?ilahi, dəyəcəm yerə. Day hörmət qalmadı.
silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102



Məsləhətxanada narkotika alış-satışı, müəyyən "məqsəd"lər üçün məkan və ya şəxs axtarışı. Daha nələr, nələr. Məncə, moderatorlar əsas bizim entrylərimizdə olan hərf səhvinə deyildə, belə şeylərin sözlükdə müzakirəsinin dayandırılmasına bir əl atsınlar.
silinmiş entry.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Bəzən aylarca dayanmadan işini edən ya da imtahana hazırlaşan şəxs bir anda həm fizikən ,həm də emosional olaraq (məsuliyyət altında olma və başqalarının yaratdığı təzyiqi altında qalmaqla əlaqədar (bax: mobbinq)
yorulur. Bu zaman ya işini həvəssiz edir ya da ümumiyyətlə, işdən uzaq olur.

Belə şəxslər tükənmişlik sindromuna sahib ola bilərlər. Nə sindromu? Gəlin, danışaq.
Tükənmişlik sindromu başqa bir adla emosional yanma ,ingilis dilindən (burnout syndrome) (xroniki yorğunluq
Və qısa müddətli yorğunluq olmaqla iki yerə ayrılır.) deyilir. Bu anlayış Herbet Freduenberger tərəfindən 1974-cü ildə ortalığa atılmışdır. Bəs kimlərdə müşahidə olunur?
Yaranması yalnız iş yerindəki şərtlər deyil, eyni zamanda özündən, həyatdan, digər insanlardan gözləntiləri yüksək olan, onlara əhəmiyyət verən, işini ən yaxşı şəkildə etməyə çalışan, yüksək hədəfləri olan şəxs işinə maddi məna yükləməklə bərabər ən ani səhvində özünü günahlandıran və mənfi qiymətləndirməyə meyilli, özünü natamam hiss edən , mənəvi pozuntular yaşayan şəxslərdə çox olur. Həmçinin iş həyatı , ailə həyatı, sosial həyatı kimi birdən çox sahədə stress yaşayanlarda da olur. iş demişkən yeni işə başlayanlarda bu hal daha çox müşayiət olunur. Məsələn: bir abituriyent.
Sentyabr ayında dərsə normadan çox saatını verir, enerjisini bir yerə həddindən artıq tükədir və o artıq sonrakı aylarda "qırılma nöqtəsi"-nə gəlir. Qırılma nöqtəsində abituriyentlərin dərsə marağı ölər və həyata pessimist yanaşarlar.
Və ya bu abituriyent həddindən çox yüklənə (emosional yanma sindromunun 3 vəziyyətindən biri) bilər. Səhər-axşam salınan hazırlıqlar və əlavə dərslər, evə gələrkən dərsi etməyə vaxtının qalmaması, qısaca streslə güləşmək onu tükədə bilər.
Yanma simptomunun digər halları şəxsiyyətə uyğun olmayan işin verilməsi, yenə gündəlik həyatımızla əlaqələndirmiş olsaq, bir tələbə istəmədiyi ixtisasın imtahanına məcburən hazırlaşırsa o da tükənəcək. Ya da işlərdə verilən yükün çoxluğundan məsuliyyəti hiss edənlər özlərini "necə çatdıracağam?" Deyə yeməyə başlayarlar. Bu da sindroma gətirib çıxarır.
Başlanğıcda fərd özünü müsbət düşünməklə və özünə istirahət verməklə düzələ bilər.
Ancaq heç nə etməsə üstəlik keçən vaxt ərzində müalicə etmədikdə xəstəlik şiddətlənir və aşağıdakı əksər simptomlar görünməyə başlayır.
1. kimsəyə dözə bilmirlər. özləri yorğun mental cəhətdən yorğun olurlar. hoppanıb-tullanan, yəni şən insanlar görəndə pis olurlar, əsəbləşirlər. belə bir şeyə rast gelməsin deyə şənliklərdən , qrup halında gəzməkdən uzaq olurlar.
2. özlərinə də dözə bilmirlər.
ani səhvlərinə görə özlərini günahlandırırlar.
3. Bu sindromdakı şəxslər üçün artıq heç nəyin mənası olmur. heç bir şey veclərinə olmaz. (Empatiya hissini itirmə)
kimsə gələr dərdini danışar, boş cümlələr kimi gələr.
4. bir sevincli hal olanda özlərini ora aid hiss etməzlər. bəzən şəkillərdə də görünməməyə çalışanları olur.
5. olduqları situasiyanı mənasız görə bilirlər. elə bu sindrom ya iş ya da dərs boğanda olur.
6. bədəninin hər yeri ağrıyar. Bədən ağrıkəsiciyə bəzən doymaz.
> bədəndə baş, arxa və ayaqlarda ağrılar
> qəbizlik, ishal kimi mədə-bağırsaq pozğunluqları, arıqlama
> ürək döyüntüsü, tənəffüs çətinliyi
7. insanlardan uzaqlaşarlar.
8. ümidsiz və qəmgin olarlar.
>pessimist, insanlara deyilən mənfi fikirlər
>inamin itməsi
> daimi yorğunluq ,diqqət daqınıqlığı, yuxu problemi, unutqanlıq
> sadə tapşırıqları etməkdə çətinlik
>səbrsizlik, qərarsızlıq
>işləri təxirə salmaq
>əsəbilik, iş yerində insanlarla mübahisələr
elə bil başqalarının həyatını istəməyərək izləməyə gələrlər.
Xəstəlik özü ilə birgə depressiyanı, qan-damar və sinir , eləcə də şəkərli diabet xəstəliyini də gətirə bilər.
Ailədaxili ünsiyyət problemləri, psixosomatik maddələr, siqaret / spirt istifadəsinə yol aça bilər.
Valideynlərdə bu baş verdikdə "romantik tükənmə" və övladlarına məsafəli yanaşma hökm sürür. intihara meyilli, uşaqlara zərər yetirən və ya laqeyd yanaşa bilirlər. Bu ən çox Belçikadadır və hər 12 valideyndən biri bunu yaşayır. ikinci ABŞ, üçüncü Polşadır. Ən az isə Türkiyə, Kuba, Peru və Taylandadır. (Valideynlərə xas olan)
Niyə Türkiyədə valideynlərdə sindroma az rast gəlindi?
Belə ki, geniş ailə , məhəllə anlayışı, həmrəylik onları qorudu ancaq iş sahəsində əksəriyyət bu sindromdan əziyyət çəkir.
Depressiya və tükənmişlik sindromunun fərqi nədir?
Bir neçə simptom depressiya ilə üst-üstə düşür. Fərqləri:
Tükənmişlik sindiromunun Müalicəsi psixoterapiyadır. Depressiya da isə həm də dərmandır. Depressiya bütün həyati hadisələrdə , ancaq dediyimiz sindrom iş həyatı ilə bağlı yarana bilər.
Bəs bu sindroma tutulmamaq üçün nə etməli?
> özünüzü düşünün, bir neçə gün başqalarını düşünməsəniz də olar.
> hislərinizi gözdən keçirin, nə istədiyinizə yaxşı qərar verin. Ən yaxşısı siz olacaqsınız deyə bir şey yoxdur.
> insanlarla aranıza sərhəd qoyun, "yox" deməyi bacarın. insanlara layiq olduğu kimi davranın. Açıq ürəkli olmayın.
> idmanla məşğul olun, sizi doyuran və xoşbəxt hiss etdiyinizs qidanı yeyin, içkini için. Ətrafınızdakılara da vaxt ayırın. Həyat sadəcə işdən ya da oxuduğunuz kitabdan ibarət deyil. Ömür kitabınız gözəl xatirə şəkilləri ilə dolu ola bilər və elə həyat yaşayın ki, bu həyatı yenidən yaşadıqda təkrar-təkrar o kitabın vərəqlərini çevirib keçmişinizə baxasınız. Ya da bir film kimi gözünüzün önündən keçdikdə hər lentdə ayrı bir gözəlliyin şahidi olasınız. Həyat onu sevməyi bilənə hər iki qolunu açıb qucaqlayır. Sizin də onlardan biri olmanız diləyi ilə..

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Yunancadan "agnostos" "bilinməyən, bilinə bilməyən" mənasına gəlir. Bu kəliməni Thomas Huxley [ haksley ] irəli sürüb.
(işarəsi)
Ona düşüncəsinə əsasən Tanrı və ya digər metafiziki varlıqlar (ruh, cin və s ) haqqında müsbət və ya mənfi bir şey deyilə bilməz.
Heç bir etiraz edilmir və sadə dildə bunun(Tanrının varlığının) bilinə bilməyəcəyini deyir.
Amma bu kəlimə (agnostos) ortaya çıxmazdan qabaq agnostik olan filosoflar var idi. Məs: antik əsrdə protogoras..
Antik əsrdə yaşayan deistlər də və ya klisə papalarının sözlərindən də aqnostizmə meyilli olduqlarını anlaya bilərik.

"Necə olduğunu bilmədiyimiz Tanrı haqqında edə biləcəyimiz tək şey susmaqla hörmətimizi göstərməkdir."

"Tanrını ucaltmaq üçün gördüyümüz bütün işlər əslində onu sadəcə alçaldar." (Müxtəlif inanclar və ayinlərə əsasən)

Tanrı bilinməz,çünki dil, məntiq bu kimi dində sual yaradan məsələləri tam açıqlaya bilməz və tanrının məqsədini ya da Tanrının olub-olmadığını əminliklə anlaya bilməz. Aqnostisizm bu ideologiyanın tərəfdarıdır.
Hər kəsin bir inancı vardır. Ateistlik də bir inancdır. Bu dini bir inanc deyildir.
Bu sadəcə ideoloji bir inancdır. Elmin açılış mənası həqiqətə yönəlik inancdır.
Bu platonun dövründən belədir. Yəni hər hansı məlumata sahib olmaq elə o məlumata inanmaqla eynidir.
Tanrıya inanışla əlaqədar müsbət və ya mənfi inanclar var. Bu halda aqnostisizm neytraldır.
https://imgur.com/a/vHzXpQS
Əgər Müsəlmanlığı ağ, ateizmi qara olaraq fikirləşsək, aqnostisizm boz rəngi təmsil edər. Yəni xüsusi bir cığırı yoxdur.
Bəzən insanlar aqnostizmə meyil etdikdə əksər məsələyə şübhə ilə yanaşırlar.
"Görəsən, o anamdır?" ,"Mən doğurdan da yaşayıram?" Kimi şübhələrə tutulmaq yersizdir.
Belə ki, gördüyümüz hər şey reallığı əks etdirir. Bizdə şübhə yaradan görmədiklərimizdir. Necə olsa metafizika deyirik. Yəni fizikanın ötəsi bir şey..Hər hansı təcrübə aparmaq, nəticəyə gəlmək mümkün deyil.

Tarix boyu Tanrıya inanmaq 3 səbəbdən baş verib:

1) Ağılcılıq: Biz heyvanlardan üstünük, bizi də kimsə yaradıb. Amma bu Tanrının yaradıcı olduğu mənasına gəlmir.Bu məntiq sizi spinoza kimi kainat mərkəzli bir Tanrıya apara bilər.

2) Təcrübə əsaslı: Kainatı öyrənərsən və deyərsən ki, xüsusi bir nizama sahibdir və bunu nizamın bir yaradıcısı olmalıdır. Ancaq kainatda hər şey nizamlı deyil. Genlərin mutasiyası nəticəsində anormal/patalogiyalı varlıqlar(heyvan/insan) yaranır. Bəziləri çox yaşaya bilmirlər.

3)Xaricdən: Bir vahi ilə, kənardan bir lütf ilə Tanrıya inanmaq. Başına bu kimi hadisə gələn istər şizofren olsun ,istər dəli. Onu görüb və ya eşidibsə bu reallıqdır. Ancaq bu onu öz şəxsi həyatında yaşayır və bizi inandıra bilməz. Bəlkə o adamın səmimiyyətinə, dürüstlüyünə görə inanaram. Amma bu yenə bilmək və ya güvənmək deyil.
Nəticə etibarı ilə Tanrı yenə sual altındadır.

Aqnostisizm Kiməsə inancına görə yarğılamaz, "o kiməsə inancına görə cahildir/ağıllıdır" deməz.
Müxtəlif dinlər var və müsəlmanlıqda da insanların günah və səvab hesabına cəzalandırılacağı və ya mükafatlandırılacağı, əvvəlcədən bilinən bir qismətlə getdiyi, Tanrının onlardan nələrsə gözlədiyindən bəhs olunur.
Aqnostisizm bunları sadəcə insanın həyatı daha rahat anlasın deyə sadələşdirilmiş rəvayət olduğunu deyir.
Əksər molladan soruşulsa əslində Adəm və Həvva bir bənzətmədir, çünki bu reallıqla uyğun gələsi bir şey deyil. Lut Kavmi bir bənzətmədir, Tanrı öz yaratdığını həlak etməz ya da şeytan bənzətmədir, o bizim nəfsimizdir, iradəmizdir.Cənnət və cəhənnəm bənzətmədir, çünki ruhani bir yerdə dabanından yanmaq ya da topuğundan xəncər keçirmək mümkün deyil. O bənzətmə bu bənzətmə olduqda ortalıqda din qalmadığını iddia edir və bunu çox irəliyə götürsək peyğəmbər də bənzətmə, Tanrı da bənzətmədir-ə gəlib çıxacaq. Din bu barədə sərhədi bilməlidir. Belə baxsaq Quran da ateizmi təbliğ edir. Əgər Tanrının heç nədən yaranmadığını nəzərə alsaq, onda Tanrı da ateistdir.
Bir insan Aqnostik olduqda da nəyəsə qarşı inancı ola bilər.
"Tanrı ola bilər" deyib yaşayanlar var. Buna zəif aqnostluq ya da teistik aqnostluq deyilir. Bir başqa halda "Tanrı yoxdur." Deyib şübhədə qalan Ateistik aqnostluq da var. Hər iki halda Tanrının mövcudluğu haqqında dəqiq bir şey deyə bilmirlər.
Kimsə deyə bilər ki, "Tanrı ya vardır ya da yoxdur. Birinə inanmalısan.". Amma məsələ belə deyil. Kimisi var , Tanrının olduğuna inanir və olmamış kimi yaşayır. Kimisi isə Tanrı yoxmuşcasına yaşayır, ancaq dinin gətirdiyi məcburiyyətləri edir.
Kimsə dindən çıxanda böyük ehtimal başqa bir dini bəyəndiyi üçün deyil də, öz cəmiyyətinin ona yeritdiyi dini dəyərlərə qarşı çıxmasından irəli gəlir.O özünü o dinə uyğun görməz.Buna ibnül-vakt deyirlər. Yəni yaşadığı zəmanənin uşağı olmaq və o dəyərlərə tabe olmaq.
Keçmişdə başqa Ateizm var idi, sonra dawkins-in gəlməyi ilə militan ateizmi ortaya çıxdı. Yəni bir ateist digər ateistlə eyni fikirdə olmadığı kimi bir agnostik də digərləri ilə eyni fikirdə deyil.
Quran-i Kərimin o dövrdə (7-ci əsr) yazıla bilməmə imkanını demək doğru olmaz, çünki 5000 il əvvəldən Misir piramidlərinin də necə yaranması sual altındadır.
Quran-i Kərimi Peyğəmbərlər gətirib onların həyatı isə hər mənbədə fərqlidir. Yəni peyğəmbərin özü sual altındaykən necə ola bilər ki, yazdırdığı kitaba inanaq deyə düşünürlər.
Aqnostlar axirət haqqında Tanrı varsa cənnət və cəhənnəm ayırımının olmayacağını düşünərlər. Onlara görə pis bir insanın sonsuz əzaba tutulması ya da yaxşı bir insanın sonsuz mükafata layiq olması mənasızdır.
Bu eynən yolda səni dişləmiş bir iti tutub bir otaqda saxlayıb illərlə işgəncə etməyə bənzəyir. Axı biz bizə pislik edənə bağışlamağı bilirik. Kin və intiqamın pis bir şey olduğunu anlayır və necə olur ki, buna qarşı gələn o "mərhəmətli" Tanrıya itaət etməliyik deyə düşünərlər.
Deistləri dindən soyudan elə dindarların özü və tətbiq etdikləri qatı sistem dinsizlərin etdiyi təsirə görə qatbaqat çoxdur.
Yazılmış kitablar insanların yaxşılığına doğru təşviq etsə də yalanlarla beyninin yuyulduğuna inanır. insanı qorxudur ya da huri və sonsuz yeyəcəklə mükafatlandıracağına inandırtmağa çalışdığını düşünür.
Günümüz insanları artıq biri öldükdə çox da təəssüflənmir. "Necə olsa yanında huriləri var" ya da "o biri dünyaya gedib görəcəm" deyir. Aqnostisizm bu və bu kimi düşüncələrə qarşı çıxır.
Ümumiyyətlə, qədər(qismət) nədir?
Qədər müsəlmanlara görə əvvəlcədən yazılıb sadəcə qəza ilə qədərin yolunu dəyişmək olar.
Aqnostiklər isə belə bir halda azad iradənin olmadığını deyərlər. Əgər Tanrı varsa biz bitmiş bir filmi oynayırıq deyirlər.
Bir rəvayətə görə: "Bağdatda Bir gənc bazarda gəzirmiş. Yeriyərkən təsadüfən qolu kiməsə dəyir, başını qaldıranda görür ki, bu əzraildir. Əzrail ona tərs-tərs baxar. Gənc Onun elə oradaca onu öldürəcəyini sanır və qədərə əks gəlib bir yol ilə qaçmağı düşünür. Peyğəmbərə bir küləklə özünün Hindistana apartmağını deyib və əlavə edib ki, Hindistana aparsanız o mənim sürətimə çata bilməz . Peyğəmbər bunu qəbul edir və küləklə onu yollayır, gənc artıq Hindistandadır.
Əzrailə soruşublar ki, niyə ona tərs-tərs baxdın. Əzrail də deyib ki, mən onu Hindistanda öldürəcəkdim, o isə Bağdatdadır. " demişdir. Yəni adam yenə də öz qədəri ilə getmişdir.
Aqnostisizmə görə həyatın mənası nədir?
Əgər siz bir dinə aidsinizsə, o din sizə sanki bir paket təqdim edər. "Sən haradan gəlibsən,hara gedəcəksən, bu hərəkətləri edib bu hərəkətləri etməyəcəksən,mənə itaət edəcəksən" deyə-deyə sizə bir cığır çəkər.
Amma dindən ayrılmış biri özünü boşluqda hiss edər. Bir dinə sahib olan sonrakı həyatının olduğunu anlayar, sadəcə bu həyatın gələcək üçün bir hazırlıq mərhələsi olduğunu düşünər və bir məqsədin vardır, ancaq ateistlər və Aqnostiklərə (demək olar ki) görə 1 həyat vardır. Dindən çıxmaq cəmiyyətdən , mədəniyyətinizdən,qohumlarının inandığından , əvvəlki həyat tərzinizdən və kimliyinizdən uzaqlaşmaq deməkdir.Çünki təkcə Tanrı inancını deyil, eyni zamanda onun gətirdiyi həyat tərzini də itirirsiniz. (Aqnostik olduqda)
Sizə verilən bir həyatı mənasızca yaşamayın. Tanrı yoxdursa niyə yaxşılıq edirəm, niyə yaşayıram şəklində düşünməyin.
Bu eynən bunun kimidir: əgər tualetə gedəcəyiksə niyə yemək yeyirik, axı biz o yeməyin dadından zövq almağa, qarnımızı doyurmağa çalışırıq.
Görmədiyin yerləri gör, oxumadığın kitabı oxu, özünü inkişaf etdir, yəni yaşamağına məna qat deyə düşünərlər.
Əgər həyat sonsuz olsaydı, yəni həyata o qədər bağlı olsan (yaşamağa) onda həyatda məna tapmaq və tapmamaq eyni olacaqdı. Tapmazsan,Çünki nəyin doğru olduğunu düzgün analiz edə bilməzsən. Tapsan belə Daha çoxunu istəyərsən, pul ya da güc hərisliyi kimi.
Aqnostiklər yaşadığı həyatın mükəmməl olduğunu və ən yaxşı şəkildə yaşamalı olduğunu düşünərlər.
Mənbə: Dəqiq olaraq yoxdur. Aqnost ikən öyrəndiyim məlumatlardan..

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Siz gəmidəsiniz və xəbər alırsınız ki, gəmi batır. Sizə kapitan tərəfindən gələn əmr gəmidən çıxmamağınızdır. Bəs o vaxtı ya kapitanın özü batmaqda olan gəmidən çölə çıxırsa?
Mühüm qeydləri ilə sewol faciəsi!

Sizi çox əvvələ aparacağam. 16 aprel 2014. Saat 7:30 cənubi koreyada olan ferryboat(bərə) 476 nəfər daşıyırdı. 3-cü kapitan Park Han kyul və sükançı (2-ci kapitan) ço-conki gəmidə idi.

Gəminin maenggol kanalına girməsinə

4 km qalmışdı. 3-cü kapitan sükançıya avtopilotdan manuelə keçməyini dedi. Çünki keçəcəkləri kanalda çoxlu su axını olur. Hər şey qaydasında idi və xəritədə hər zaman getdikləri cığır ilə gedirdilər. Kimiləri sükançının o dayaz yerli təhlükəli yerlərdən keçə biləcək qədər təcrübəli olmadığını deyirdi. Amma sükançı bu yollardan fərqli gəmilərlə vaxtı ilə çox keçmişdi. Bəs görək kanala qədər vəziyyət belə stabil qalacaqdı mı?
Saat 08:48
Tələbələrə səhər yeməyi verilirdi.

Onlar gəminin göyərtəsinə doğru yığılışdılar.
Bu zaman 3-cü kapitan sükanda olana gəmini 135 dərəcədən 140-a çevirməli olduğunu dedi. Sükanda olan bunu etdi. Sonra 3-cü kapitan xəritəyə baxıb 140 yox 145-ə çevirməli olduğunu dedi. Sükançı cəld bunu etdi. Nə oldusa bundan sonra oldu. O cəldliklə dönüşdən sonra gəminin sancaq tərəfi sağa əyildi. Gəminin pruva adlı hissəsi yəni baş hissəsi də sağa doğru yönəlmişdi. 3-cü kapitan tez sükançıya gəmini sol tərəfə çevirməyi əmr etdi. Amma sükançı bunu edə bilmədi. Çünki sükan artıq işləmirdi.
Amma hadisəni sonradan sükançıdan soruşduqda o hadisənin 140 dərəcə çevrilmə etdiyindən sonra baş verdiyini dedi. Hətta 145 dərəcə söhbətini sükan sağa-sola get gəl elədiyi zaman gəmini sağa döndürməyə əngəl olmağı üçün edildiyini dedi.
Yəni ortaq səhv gəminin sükanının yanlış və cəld sürətlə idarə olunması və gəmiyə öz limitindən 3 dəfə artıq yükün yüklənməsi onun batmağına şərait yaratmışdı.
Saat 08:49
Gəmi yavaş-yavaş batırdı.

Gəmidəki konteynerlər gəminin bir tərəfinə doğru sürüklənmişdi. Heç konteynerləri də gəmiyə bağlamamışdılar. 1-ci kapitan lee də digər kapitanlarla birgə idi. Sükanda olan şəxs motorları söndürdü. Beləliklə gəmi istiqamət dəyişə bilməzdi. O yanı üstə su ilə hərəkət edirdi.
Saat 08:52
Kapitan gəmidəkilərə hərəkət etmələrinin təhlükə yaradacağını və hər kəsin olduğu yerdə qalmasını əmr etdi.

Anonslar gəminin sərnişin göyərtəsi su basdıqda belə edilirdi. Amma kapitan və yoldaşları gəmidən enirdilər.
ilk təcili yardım zəngini choi duk etmişdi. Yanğınsöndürənlərə zəng etdi və gəminin alabora olacağını dedi. Sonrasında ora xilasedicilər gəldi.(09:33) Amma o vaxt artıq gəmi alabora olmuşdu. Choi duk isə ölü tapılacaqdı.
Saat 09:14
Gəmi 50 dərəcə şəklində əyilmişdi. Bu halda heç kim çıxarıla bilməzdi.


Saat 09:33
Xilasedicilər digər gəmi nəqliyyat xidmətləri və canqurtaran botlarla gəlmişdi. Amma 5 dəqiqə sonra sewol(gəmi) ilə əlaqə kəsildi. Bu saatdan sonra ediləcək tək şey gəmidəkilərin suya atılması idi. 150 nəfər gəmidən atıldı (Gəmi heyəti də daxil). Amma Qalan 300 nəfər isə verilən təlimatdan kənara çıxmamış və gəmidə qalmışdılar. Bunu sewol üzərində uçan helikopter deyirdi və həmçinin gəminin göyərtəsinə heç kim çıxmırdı.

Sərnişinlər hələ də batan 6825 tonluq gəminin içinində qalmaqda idilər.
Con lee (gəminin əsl kapitanı , 1-ci kapitan) və heyət alt paltarları ilə xilasedici bota tullandı.


Botu idarə edənlərə niyə heyəti birinci daşıdınız sualı veriləndə onlar " sərnişinlərə bənzəyirdi, əyinlərində forma yox idi deyə qəbul etdiklərini söylədilər."
Amma əslində kapitan anons olan yerdə qalmalı və gəmidəkilərə etməli olduğu fəaliyyət barədə göstəriş verməli idi. Onlar isə bunu etmədi.
Saat 12:00 artıq gəmi tamam suya qərq olmuşdu. Təlimatda qalan sərnişinlər isə suda boğulmuşdular.
Yekun: 476 sərnişindən 172-si qurtuldu. 7 ay sonra 295 meyit çıxarıldı. 9 dənəsindən xəbər alına bilmədi. itkin və ölü olan 304 nəfərdən 250-si eyni liseyin şagirdləri idi.
Üstəlik kapitana niyə gəmidəkilərə çıxmamaq təlimatı verdiniz deyəndə kapitan "qurtarma botu gəlməmişdən əvvəl dedim, su soyuqdur, güclü axıntı sürükləyə bilər deyə icazə vermədim" dedim.
Bəs niyə özünüz sonra bota mindiniz deyəndə kapitan " xəritə ilə əlaqədar təlimat verdim, yataq otağına getdim və batma gerçəkləşirdi, mən də bota mindim" dedi. Amma bu cavab yetərsiz idi. Aydın görünürdü ki, kapitan gəmidəkilərə bu barədə açıqlama verməmiş və verdiyi təlimatı dəyişdirməyə cəhd belə etməmişdi. Formasını çıxararaq eqoistliklə özünü sərnişinə bənzədib bota minmişdi.
Heyət təcrübəsiz idi. Həm onlar mərkəzlə heç əlaqə saxlamamışdı. Yardım zəngi göndərən elə bir tələbə olmuşdu.
Gəmidən qurtulan 6 tələbə məhkəmədə demişdir:
" pəncərələr yerdə, qapılar isə tavanda idi.sinifkom su yüksəldikcə qapıya yaxınlaşıb çıxa biləcəyimizi dedi və elə də oldu. Amma dostumuz eşitdiyi təlimatdan kənara çıxmaq istəmədi. Gəminin işıqlarının söndüyünü və yan pəncərələrin tam suyla dolduğunu gördü.(yəni gəmi tamam batırdı.) O da ən nəhayət bizə qoşuldu. Biz gəminin koridorunda idik və dostumuzu oradan çıxartdıq.

(Bəzi sərnişinlər təlimata əks gəlib sağ çıxdı.)
Ancaq su çox güclü idi. Yanımdakı şagirdlərin yarısını dənizə çırpdı. Təcili çıxış qapılarının yanında xilas etməyə gələn adamlar var idi, amma heç biri qapıdan içəri girmədi."
Bu hadisələri orada olanlardan eşitmək daha tük ürpərdici. Hələ ölmədən qabaq ailəsinə son mesaj olaraq göstərilən ekran görüntüləti var ki, vəziyyət daha dəhşətli.

15 may 2014. Gəminin 1-ci kapitanı lee ağır məsuliyyətsizlik səbəbi ilə ömürlük həbs cəzası verildi. Amma həbsinə cinayət səbəbi verilmədi. Digər 14 heyət üzvünə 12-18 il arası cəza verildi. Gəmi kimə aiddirsə ona həbs verilib(çünki normada yüklənmədiyinə nəzarət etməyib.) 6 həftə axtarılan gəmini ticari məqsədlə işlədən şəxsin meyidi tapılıb. (O da gəmini çox yükləyərək daha çox qazanc axtarışında idi. Amma insanların təhlükəsizliyini heç düşünmədi.)
Geriyədönüş qərəzliyi deyilən bir psixoloji termin var, 1970-dən gəlmə. Bu terminə görə əslində olmuş bir hadisə haqqında əvvəlcədən düşünəndə(yəni hadisə baş verməzdən əvvəl) bilmək olar ki, bu bununla nəticələnəcək. Yəni "bunun baş verəcəyi artıq bəlli idi." Bax burda da məsələ budur. Adamlar gəminin normadan 3 dəfə çox yükləyiblər, normal da bağlamayıblar, 33 km/s sürətlə sürürlər və ani döngə həyata keçirirlər. Gəmi batır. Əlbət ki bu olacaqdı.
Üstəlik əlavə yüklənməni gizlətmək üçün gəmini tarazlıqda saxlayan balast suyunu da boşaldıb azaltmışdılar. Bu gəmi manevr etdiyində batması üçün bir başqa səbəb idi.
Əgər bu hadisəyə məsuliyyətsizlik kimi baxırsınızsa heyəti günahlaya bilərsiniz. Həbsə gedən kapitan üçün mütləq yenisi gələcəkdir. Minimum iş yükü ilə çoxlu qazanc əldə etmək istəyən biri isə həmişə var olacaqdır.
Aşağıdakı çəkilmiş rəsm isə o hadisədə gəmidə boğulan 2 məktəbli sevgilinin ayrılışını göstərir:

(youtube: )

Geriyə qalan sadəcə videolar oldu.

Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84

Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92

Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102


Bundan əvvəl sizə Hindistanda cənazə mərasimi haqqında yazmışdım. indi isə bir az yaxınına budist təqviminə görə(hal-hazırda) 2566-ci ildə olan ucuz və kasıb ölkə olan Tailanda gedirik.

Tailand dini ritualları, tropik meyvələri, ada və sahilləri, turistik yerləri, ilan-fil-festivalları, longneck qəsəbəsi (uzunboylu insanlar yaşayır.), təbiəti və ən əsası mətbəxinə görə çox məşhurdur.
Tropik meyvələr:



Təbiəti:

Görməli yerlər:


(Longneck qəsəbəsi)
Bazarın içindən keçən qatar:

Festivallar:


Bazarlar:


Gecə həyatı:

Sizə min-bir yemək resepti verməyəcəm. Əgər ora bir turist olaraq getsəniz görə biləcəyiniz "street food" adı ilə böcəklərin, müsəlmanlıqda dinə zidd heyvanların (it, timsah, donuz və s)



yemək kimi küçələrdə servis edilməsi qəribə gələ bilər ki, bu entri onlar haqqındadır.
Danışacağıq:
1) Tailand küçə yeməkləri nələrdir? Qiymətləri? Dadları nəyə bənzəyir?
2) böcək yeməyin elmdə yeri
3) böcəkdən iyrənmə
4) onlarda olan protein dəyəri, bu proteinin toz halına salınması
5) Gələcəkdə böcəklərin alternativ bir yemək kimi verilməsi, böcəyə təşviq

<<1>> Ona keçməzdən əvvəl kluad toy (fried banana) adlanan bu yemək var ki, bazarda və restoranlarda görə bilərsiniz. Deməli yaşıl bananların üstünə qazlı su, düyü unu, şəkər və ən sonda da krem əlavə edib hind qozu və ya susama batırıb qızardırlar. Bu tailandda daha çox uşaqlar arasında məşhur şirniyyat idi.

Ma leng tod dedikləri qızardılmış böcəklər

(heyvanlar aləminin 3/4-ü) (tailanddan əlavə ısanda və şimalda həm bangkokda, həm də chiang mai kimi böyük şəhərlərin bazarlarında tapıla bilər.


Bu porsiya 6 dollardır.





Uzaqdan baxsanız, çeşidbəçeşid çərəz kimi görəcəklərinizə yaxından baxsanız avqust böcəkləri, tarantula, əqrəb, qırmızı qarışqa, hamam böcəyi, soxulcan, ipək böcəyi, cırcır böcəkləri, arı yumurtaları, qarışqa yumurtaları, termitlər, çəyirtkə eyni zamanda oranın yağışlı vaxtına düşsəniz bambuk qurdları da tapa bilərsiniz. Ardıcıl düzüldüyünə görə tailandın qatarı "express train" adını verirlər.
Bambuk qurdlarını tapmaq üçün 3 gün yeriyirlər, çadır qururlar, koloniyalı(çox böcək olan) ağac tapdıqda ağacı kəsirlər və diri-diri yağa atıb yeyirlər. Hətta qızartsalar belə 3 ay onları yemək üçün saxlamaq olarmış. Qət edilən məsafənin çoxluğu belə onlara zövq verirmiş. Sırf qurd uğruna.
Bu qurdun 1 kilosunu 3 abş dollarına satılır. Mal hər 100 km uzaqlıqda qiyməti 1.20 dollar artır. Bazarlara isə 15 dollara gəlib çıxır.
Düyü ilə yeyilən bu böcəklərin pir porsiyasında 9.6 qram protein var. Ən çox proteini olan 1 posriyada 19.8 olmaqla böyük su böcəyidir. Bu böcəyin dadı qızardılıb ədviyyatlarla verildikdə "lays" cipsisinin dadını xatırlatdığı deyilirdi.
Bəzən gün sonunda manda dərisi (jele kimi) qonaqlara verilir.
Qızardılmış yağdan sonra böcəklərin popkorn ya da xərçəng kimi yavan dadı olur. Ona görə kaffir limon yarpaqları, acı bibər və sarımsaqla qızardırlar.
Ən ləzzətlisi qarışqa, ən dadsızın isə hamamböcəyi olduğu deyilib.
Bəzən alıcılar-> turistlər böcək yemək istəmirlər şorba (isandada) və ya qayğanaq yeyirlər. Amma elə onların içində qarışqa yumurtası və ya ipək qurdları ola bilir.
Eləcə də siz narahat olub sırf yeni dad axtarışı ilə bir neçə böcəyi qabınıza qoyarkən bilməlisiniz ki, hətta sizə verilən sous bəzən nam phrik maegda deyilən su böcəklərindən hazırlanır. (Arada)
Böcəklərin hər biri fərqli qiymətdədir, amma şəklini çəkmək 10 baht yəni təqribi 50 qəpikdir.
Hind, çin, cənub-qərbi asiya mətbəxinin qarışığı olan tailandda hind qozu və ədviyyatlar elə bu küçə yeməklərində tez-tez istifadə olunur.
Ümumən, 1400 böcək növü yeyiləbilən olaraq qəbul edilib.
<<2>> entemofoji- böcəklərin mədəniyyət və bioloji(protein) cəhətdən , qida kimi yeyilməsidir. Tibdə antrope-entomofaji deyilir. Günümüzdə asiya, afrika, Latın amerika başda olmaqla 2 milyar insan 1900-dən çox böcək növünü yeyir.
Bpcəklər qida kimi əsasdır, çünki inkişaf etməmiş ölkələrdə tapa bilmədikləri ət, taxıl, süddə olan qida dəyərlərinin böcəkdən alınması üçündür.
Ən çox Yeyilən böcək növləri:
>31 % coloeptera (qıl qanadlı)
> 18% lepidoptera (pulqanadlı)
> 14% hymoneptera (zarqanadlı<- avqust böcəyi bura aiddir.)
> 13% orthoptera (düz qanadlı)
> 10% hemiptera (yarım qanadlı)
Dediklərinə görə yeyərkən ətrafları və qanadları dişləri arasına keçərək xırt səsi verir, amma fərqli mədəniyyətləri tanımaq üçün yeməyə dəyərmiş.
<<3>> patogen (xəstəlik) və toksik riskləri var imiş. Fda təşkilatı bu işə nəzarət edir və böcək fermaları açırlar. 2017-ci ildə bu bazarın gəliri 55 milyon dollar, 2024 də isə ~45 faiz daha artacaqdır.
alıcılar böcəkləri yeməkdə məqsəd görmürlər. Onlar faydalarını bildikdən sonra psixolojik (+damaq dadı, din, mətbəx fərqliliyi kimi) səbəblərdən(iyrənmə) yemək istəmirlər. Amma bəziləri onları toz halına salıb çörəyə və makarona qata bilirlərmiş.



Biri 500 baht-dır, yəni 25 azn.


<<4>> bir cırcır böcəyinin 100 qramında 68.7 % protein varkən qırmızı ətdə bu 68,7 faiz, morina balığında 28.5 %-dir.
onlarda həmçinin ammonium turşusu da vardır. (50-80% -> yüksək protein səviyyəsi) (insanlara vacib)
insan bədəni ondakı proteinin cırcırda 76.2-i, un qurdunda 75,7 faiz proteini üəbul edirmiş.
Həmçinin böcəklərdə yağ və omeqa yağ turşusu da var.
Bədəni örtən xitin qat ->lif qaynağıdır. Bu qatı mənimsədikdə bədən daha yaxşı protein qəbul edir və bağırsaq florasını yaxşılaşdırır.
Təcrübə: gündə 25 dəfə cırcır böcəyi yeyən şəxsin nəcis nümunələrində yaxşı (probiotik) bakteriya sayı 5,7 dəfə artdı.
Böcəklərin quru ağırlığının 5-20 faizi karbohidratdır. Karbohidrat , yağ da enerji mənbəyidir.
Funfact: maine-dəki məhkumlara yemək kimi xərçəng əti verərmişlər. məhkumlar bunu sevmədi. Amma həmin yeməyi restoranda servis edərək bu kimi seafoodlar məşhurlaşmağa başlandı.
<<5>> gələcəkdə (2050) ətə tələbat artıq ildə 455 milyon ton olacaq. Bunun üçün heyvan fermaları və əkinçilik artacaq. Amma bu zaman böcəyi yeməyə də tələbat artacaq. Ət olmadıqda yeməyə bitkilər, saxta ət, tək hüceyrəlik proteinlər də formalaşacaqdır.
Böcəkləri çoxaldacaqlar. Çünki həm qidadan əlavə , onlar insan və heyvan ifrazları ilə qidalanacaq. Beləliklə təbiətdəki dövrana qoşulub üzviləşdirəcəklər.
Funfact: bir cırcır böcəyinə eyni miqdarda başqa heyvana da yem verildikdə donuz və ya hin heyvalarında 2 dəfə, qoyundan 4 dəfə, danadan 6 dəfə çox qidanı ifraza çevirmişdir, yəni bu böcəklərin standart heyvandan daha çox qidalana biləcəyini göstərir. Eyni zamanda böyükbaş heyvanlara nəzərən az metan, sera, ammonyak yayarlar.
Bitkilər, böyükbaş heuvanlar çox su qəbul edirlər. 2050 də əhali 9 milyard olacaqsa , bu hallar ciddi su qıtlığına səbəb olacaq. Amma böcəklər az su qəbul edəcək.
Heyvan və bitkilərə ərazi lazım olacağından ağacları kəsəcəklər. Amma böcəklər üçün bu lazım olmayacaq.
Təşviq üçün 2013 -cü ildə fao -> qida və əkinçilik mərkəzi sarı un qurdunun yeyilə bilinəcək olduğu və faydalarından deyərək təşviq etməyə çalışdı , bu təsirli oldu.
Sonluq: Siz böcəklər və onu yeyənlər haqqında mənfi düşünürsünüz, amma haradan bilmək olar, bəlkə də o qəbul etdiyiniz protein tozunun tərkibindədir?

Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1337


blok -   başlıqlarını gizlət
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1344

Son bəyənilənlər