blok başlıqlarını gizlət
karakol
karakol
karakol
milf
14 fevral
bütün zamanlarda yazdığı ən əjdaha entrylər:
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
çox heyecanlı ve sevincliyem...bir o qeder de yorğun ve bitkin...nehayet 3 illik dissertasiya işimi tamamladım ve teslim etdim...tesadüf ele getirdi ki sözlüye de eyni dönemde yazmaya başladım...bir yandan elmi işimin mövzusu üzerine oxumalar, araşdırmalar aparır, bir yandan da bura bezi qeydler edirdim...bir ara serverle bağlı problem olanda bezi yazdıqlarım silinmişdi timidus meyus olmuşdu sağolsun...bir problem olmamışdı...
bu defe heqiqeten bitdi deyesen...heç uzağa getmeyek dünen bu saatlarda harıl-harıl mizanpaj, format falan üstünde işleyirdik elmi rehberimle birlikde...dünene qeder bitmeyecek deye düşünürdüm...indi tek bir isteyim var: bir müddet elmi işimle bağlı nese görmek, oxumaq ve düşünmek istemirem haqlı olaraq -*
elmi rehber demişken bir şeyi qeyd edim, dissertasiya işinin en önemli komponentlerinden biridi elmi rehber...bu kateqoriyaya giren insanların bir qismi dissertasiya işini oxumur, dissertantla maraqlanmır...ya da tam tersi öz sahesinde bilgisi eksik olduğundan istiqamet vere bilmir...seni buraxır taleyin eline... menim şansım oldu elmi rehberim...hem kommentariyaları ve obyektiv deyerlendirmelerile, hem de yanvardan etibaren her hefte yazdığım fesillerin ve alt başlıqları bir arada müzakire etmekle kontrollu bir şekilde bu çetin merheleni yürütdük bir arada...
bütün bu müsbet cehetlere baxmayaraq 3 il sözde çox asan seslenir...retrospektiv deyerlendirme aparıram indi yazarken özüm-özümle...defelerle ele olub ki, buraxmaq istemişem her şeyi...oxuyub araşdırmaq, bir şeylerin izini sürmek görece daha asandır...ama yazı merhelesi çox zorlayıcıdır...metn- text sözü latın dilinde "textere" felinden töreyib...hörmek, ilmek-ilmek toxumaq demekdi...gerek ele toxuyasan ki ilmekler bir-birine qarışmasın, ilmeyin ucu qaçmasın, naxışlar, bezekler, hörgüler, butalar yersiz ve eğreti durmasın, ne vaxtsa ilmeni pozub yeniden hörmek asan olsun...bütün bunlar elmi işine ne qeder vakıf olmağınla bağlıdı...mövzunu menimsemeyinle...dostlarım, tanışlarım mene yaxın olanlardan çox eşitmişdim bu merhelede insanın tek ve yalnız hiss etdiyini...gülüb keçmişdim...yaşayınca öyrenir insan...yaşadım ve öyrendim...
vicdan ezabını da dadır insan bu merhelede...tezinle elaqeli nese oxumadığın, uğraşmadığın her an o hiss senin beynini gemirir...en xoşbext anların zeher olur sene...xususen de sona doğru daha da intensivleşir o duygu...
sonlara doğru yaşadığım bir duyğunu xüsusi qeyd etmek isteyirem...paranoyanın üst hedde çatdığı o yadlaşma- "estrangement" duyğusu...ele bir an gelir ki, yazdıqlarının senin uydurmanmı, yoxsa heqiqet olduğunu qarışdırmağa başlayırsan..."göresen men bunu oxumuşam bir yerde, yoxsa bunu ele indice uydurdum" aşamasına gelende qorxmuşdum...her cümlemin geçerliliyini, gerçekliyini araşdırır ele yazırdım...sonra utana-utana bunu elmi rehberim ve digerlerine soruşanda normal bir hiss olduğunu demişdiler mene rahatlamışdım...yolun sonunda bele olurmuş meger...
azı 1 ildir bu meqamın xeyalını qurduqdan sonra 1 saatın içinde bitmesi çox qeribe gelir...son 1 ilde bütün bu olub-bitenin, hengamenin, bombaların, insan ölümlerinin, darbenin, ohalin, girdabın, boğucu ortamın bir sözle esl cehennemin ten ortasında oturub tez yazmaq çox çetin bir missiya idi...ele anlarda özünü, gördüyün işi sorgulayırsan...çaresiz hiss edirsen...cılız hiss edirsen...mene çox romantik bir duygu kimi gelir eslinde bele bir dünyada tez yazmaq...hem de sosial ve humanitar disiplinlerin birinde...bütün bu olumsuzluqlara baxmayaraq yene hipotezilerinle bağlı neyinse izine düşende, nese yeni bir ipucu tapanda ya da herhansa "chapter"i nece qurğulayacağını tapanda yaşanan o hissin, ardından o hissi başqalarıyla paylaşmaq isteyinin dadı başqadı...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
yaponcadan tərcümədə "durmadan kitab almaq və bu kitabları oxumağı qeyri-müəyyən müddətə ertələyərək toplamaq"davranışı və vərdişinə verilən ad...izahdan da görə biləcəyimiz kimi bir çox dilə bilavasitə tərcümə oluna bilinməyən, o dildə adekvatı olmayan sözdür...həyatının hər hansı bir anında kitabla tanışan, kitabların sehrinə, möcüzəsinə qapılan hər kəsin etdiyi bir "davranış pozğunluğu" da deyə bilərik qısaca...xoş xassəli bir xüsusiyyət, hətta imtiyaz olduğunu da düşünmək olar hansı prizmadan baxılmasından asılı olaraq...bəzən kitabları sırf toxunmaq, onların varlığını hiss etmək, onların əhatəsində olmaq, nə vaxtsa işinizə yarayacağını bilmək, zaman-zaman açıb kitabın o özünəməxsus qoxusunu ciyərlərə çəkmək, ya da sadəcə fetişist bir aludəçilik duyğusuna qapılaraq satın ala, saxlaya, toplaya bilərsiniz...şəxsən mən tsundoku ənənəsini gedərək dijitallaşan, e-lektron bir dünyada maddə, materiya, əmtəə olaraq kitabın hegemoniyasını, qanlı-canlı kitab fikrininin daima üstünlüyünü müdafiə edənlərin ritualistik bir təzahürü olaraq görürəm....
entryni yazarkən yadıma derrida ile bağlı bir əhvalat düşdü...bilavasitə olmasa da entrynin tamamlayacaq xüsusiyyəti olduğu üçün paylaşmaq istədim...derridanın evində onun haqqında film çəkmək üçün müsafir olan reportyor, filosofun kitabxanasındaki rəflər dolusu kitabları görüb: "bu kitabların hamısını oxumusunuz?" deyə kifayət qədər sadelövhcə səslənən sual verir həmsöhbətinə...derrida isə "hamısını deyil, 3-4-nü oxumuşam, ama çox yaxşı oxumuşam" deyə cavab verir...fahrenheit 451 kimi distopik dünyaları yenə kitablardan oxuyacağımız bir dünya ümidiylə kitabla qalın!
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
''seviyesiz, savadsız, zövqsüz'' kimi subyektiv deyer yargısı daşıyan sözcükleri ile edebi tenqid etdiyini sanan ''cep dostoyevskisi''nin özü kimi növbeti basit zırvalaması...yaradıcılıq böhranı keçiren birinin hadsizliyini, çapsızlığını, densizliyini de ciddiye almaq lazım deyil...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
qeyd: ‘’dünya edebiyyatı’’ ve ‘’tercüme’’ mefhumları arasında olan qarşılıqlı münasibetleri ve elaqeleri işıqlandıracaq entrym tez çalışmamın tamamlanan fesillerinden yararlanılaraq yazılmışdır.
ilk növbede her iki mefhumun daşıdığı semantik deyer ve assosiasiya barede onu qeyd etmek lazımdır ki, ‘’dünya edebiyyatı’’ mefhumuna edebiyyatşünaslar terefinden verilen terif bu anlayışın ‘’utopik, zaman ve mekan üstü ve elçatmaz’’ olmasıyla xarakterize olunur...ziddiyyetli bir şekilde ise tercüme anlayışı heyatımızın müeyyen bir meqamında qarşımıza çıxan ( qloballaşma ile hardasa her addımda qarşılaşırıq) ve çox vaxt onun varlığını tamamen göz ardı etdiyimiz (tercümeçilerin en yaralı yeridir- tercümeçinin adı yoxdur problematikası ) bir fenomen olaraq bilinir...belelikle utopik ve gündelik olan arasında düşündüyümüzden daha derin ve hardasa tabeli olan münasibet bu entry’nin temelini formalaşdıracaqdır...
ilk olaraq entry’nin dialektikasını teşkil eden ‘’tercüme’’ mefhumu haqqında: tercümeden behs ederken onun problemli, çetin ve müşkül bir iş, bir fealiyyet olmasından behs edilir çox vaxt...bu da bizi tercüme haqqında iki tezadlı mövqeye aparır: 1) tekstual (metne aid); 2) humanist mövqe.
tekstual mövqeye göre tercüme özlüyünde defekt, eksik ve orijinal metne ‘’xeyanet’’den izler daşıyan (tradutore tradittore- tercümeçi xaindir) bir fealiyyetdir... bu fikir temellerini antik dünya görüşünden, roger bacon’a qeder geden felsefi düşünce tarixinden izler daşımaqdadır....bibliyanın tercümesine qarşı çıxan, hatta willam tyndale’i yandıran bu anlayışın neticesidir...ironik olaraq onu qeyd etmek lazımdır ki, onların tercüme olunmasına qarşı çıxdıqları vulqata bibliyasının özü de yunan ve ivrit dillerinden tercümeçilerin hamisi ( her il 30 sentyabrda tercüme günü kimi qeyd olunur) müqeddes iyeronim terefinden tercüme olunmuşdur. yeni bir növü tercümesine qarşı çıxdıqları eserin özünün de tercüme olması argumentum ad ignorantiam veziyyetine örnek teşkil edir...
diger terefden humanist mövqe ise jose ortega y gasset’in meşhur essesinde de dediyi kimi tercümenin ehtişamını terennüm edir...bu anlayışa göre tercüme diller, medeniyyetler arasında körpü rolunu oynayaraq qarşılıqlı münasibetleri tenzimleyir, tolerant ve bugünlerde olduqca populyar olan ‘’multikulturalizm’’e xidmet edir... tercüme sayesinde orijinal metin yeni heyat, yeni oxuyucu kütlesi qazanır... yazarın dünya edebiyyatına girişini ve oradaki mövqeyini teyin edir... bu fikir temellerini yunan-roma medeniyyeti, ereb intibahi, renessansdan alaraq maariflenme ve alman romantizminin tercüme anlayışına ilham vermişdir....lakin tercüme haqqında seslendirilen her iki mövqe mehdud perspektivden baxdığına göre tercüme fenomenini açıqlamağa ve izah etmeye yeterli deyildir... beleki, tekstual mövqenin dini ve idealist yanaşması orijinal metni ucaldır, tercümeni minor edebiyyat olaraq deyerini azaldır...humanist mövqenin funksional ve romantik yanaşması ise yerli ve xarici medeniyyetler arasında sintezi terennüm edir...lakin bu fealiyyetin kesişme nöqtesinde nelerin baş verdiyini, bu qovşaqlarda baş veren medeniyyetler arasında hegemoniya ve assimilasiya meselerini göz ardı etdiyinden mehdud ve terefli mövqe seslendirir...
temelleri goethe terefinden alman romantizminde atılan dünya edebiyyatı – weltliteratür mefhumu 2000-ci illerden sonra yeniden edebiyyat akademiyasında gündeme gelmeye başlamışdır...heç bir zaman ideologiyadan ayrı düşünülemeyen edebiyyatın özü de 2—ci dünya müharibesinden sonra süretle qütblere ayrılan dünyada elmi disiplin olaraq müxtelif adlar altında qarşımıza çıxmışdır... amerika ve avropada qarşılaşdırmalı edebiyyat adı altında elm sahesi kimi öyrenilen ‘’dünya edebiyyatı’’, sovet ölkelerinde ise ferqli dönemlerde ‘’burjua edebiyyatı’’, ‘’xarici ölke edebiyyatı’’ olaraq adlandırılsa da ümumi çerçeve her zaman ‘’dünya edebiyyatı’’ başlığı altında öyrenilmeye davam etmişdir... lakin goethe‘’dünya edebiyyatı’’ fikri problemli bir mefhum olaraq qalmaqdadır...goethe'nin tam ve tekmil bir mefhum olaraq inkişaf etdirmemesi, akademiyada bu fikrin ilk teyinatı ile sonraki yozum ve yorumları arasında ayrılıqların yaranmasına sebeb olmuşdur...belelikle goethe’nin dünya edebiyyatı proyekti de tehrife uğramış ve diger bütün deyerler kimi uzun müddet sadece avropamerkezli ve sadece klassik eserler ve kanonik eserleri ehtiva eden bir edebi miras olaraq görülmüşdür....
halbuki, goethe’nin dünya edebiyyatı deyerken müxtelif medeniyyetlere mexsus insanlar arasında fikir mübadilesini, milletlerin intellektual xezinelerini mübadile üçün meydana getirdikleri edebi alış veriş mühitini nezerde tuturdu...goethe’nin xeyalını qurduğu dünya edebiyyatı mefhumu güc ve hegemoniya münasibetlerinden tamamen izole olunmuş, siyasi şovinizmden uzaq, milletleri ve xalqları birleşdiren, minor edebiyyatların major edebiyyatlar ayrımının olmadığı ve temelinde tercümeni alan utopik ve ideal bir strukturdur... (marks ve engels’in kapital’daki ticari metaforlarını goethe’nin dünya edebiyyatı mefhumu zemininde ifade etmeleri ve ideal cemiyyet tefekkürünü bu mefhum etrafında formalaşdırmaları heç de tesadüfi görülmemelidir).
millenium sonrasında ise bu mefhumun tekrar gündeme gelmesi dominant amerika ve qerb merkezli mövqeyinden gederek uzaqlaşaraq, post-kolonial ve qloballaşma nezeriyyeleri çerçivesinde yeni gözle oxunaraq anlamlandırılmağa başlamışdır... günümüzde dünya edebiyatının tedqiqat obyekti ve mövzusu müxtelif xalqların edebiyyatlarının birbirleriyle qarşılaşdıraraq, onların bir birinden ayıran yerli, unikal ve mehelli cehetlerini, eyni zamanda onları bir birine bağlayan ümumi, cahanşümül ve humanist xüsusiyyetlerini ortaya çıxarmaqdan ibaretdir...bu da goethe’nin dünya edebiyyatının xalqların edebiyyatlarının xelitesinden emele gelen, her xalqın her milletin öz partiyasını çaldığı ezemetli bir simfonik konsert fikri ile tamamile üst-üste düşmekdedir...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Beynelxalq arenada bir çox mükafatların qalibi olan, dünen etibarile internet ortamına düşen genc rejissor merve gezen'in hem ssenarisini yazdığı, hem de rejissorluq etdiyi qısa film...gezi döneminde lgbti mücadelesinden olanların adeten bir slogan haline getirdikleri, mizahi çağrışımlar daşıyan ''nerdesin aşkım?'' başlığı filmi izleyicilere doğmalaşdırır...olduqca catchy bir başlıq seçildiyini düşünürem...lakin bu bele filmin geneline hakim olan o hüzün dolu, çaresiz, ümidsiz ve klaustrofobik atmosferi (film mezarlıqda başlayıb, mezarlıqda bitir) bir nebze de olsun yumuşada ve azalda bilmir...film baresinde spoiler vermek istemirem...linkini paylaşacağam sonda....qeyd etmek istediyim bezi meqamlar: filmde istifade olunan ''dil'' ve filmin sondtrack'i olan sezen aksu'nun ablam aşktan öldü mahnısında da keçen ve filmde haqlı olaraq bol bol istifade olunan ayna simvolizmi haqqında olacaqdır...
ilk növbede filmde istifade olunan jargon, kökleri osmanlı dönemine qeder uzanan ve günümüz türkiye'sinde lgbti ferdler terefinden de istifade olunan ''lubunca'' ( lubunya bu jargonda ''passiv homoseksual'' demekdir) barede qısa melumat vermek isterdim...lubunca, esasen Türkiye'de yaşayan qaraçıların dilinden çox yararlanmışdır...ancaq homoseksuallar kimi ‘’azlıqlar’’ın istifade etdiyi bu tip jargonlardan istifade tekçe türkiye'yle mehdud deyil...araşdırsaq görerik ki, bir çox dillerde (brazilya, afrika dilleri, indoneziya vs.) var olan bu növ jargonların en meşhuru, ingiltere’de 60'ci illere qeder istifade olunan polari jargonudur...sosyo-linqvistikada bu növ jargonları ifade etmek ''camp talk'' veya ‘’lavender linguistics’’ terminleri istifade olunur...filmde de bu terminlerden gen-bol istifade edilmişdir...feqet bu terminlerin onsuz da mehdud auditoriyaya xitab etmesi ve Orijinal dilde istifade olunan terminlerin, tercümede ve subtitrlerde melum konotasiyalarından arındırılaraq denotativ menalarında verilmesini beyenmediyimi qeyd etmek isterdim...daha ferqli tercüme strategiyası izlenilerek, ingilis dilinde lüğeti olan ‘’polari’’den yararlanılmaq ola bilerdi...
ikinci qeyde deyer meqam - ayna simvolizmi...edebiyatın, ressamlığın ve ‘’görsel edebiyat’’ dediyim kinomatoqrafiyanın en çox istifade olunan ve en güclü simvolların başında gelen ‘’güzgü’’, ‘’speculum’’...sethi eks etdirme xüsusiyyeti daşıyan, özünexas derinliyi olan ve öz sahesini yaradan bir eşya...platondan bu yana senet mübahiselerinde yer alan, eks, refleks anlayışları daşıyan, baxan ve baxılanın, görüntü ve gözün qarşılaşdığı yerde duran bir engel... baxılanın baxanı çağıraraq hebs etdiyi bir kesişme sahesi...filmde ayna hem maddi bir eşya olaraq güzgü, hem de ece’nin çekdiyi resimler, portretler (mimetik temsil olaraq ayna simvolu) temelinde istifade olunmuşdur...filmde istifade olunan behs etdiyim her iki ayna simvolizmi, daxilen qadın olan, ama erkek olaraq doğulan ece ve özgenin esl xarakterini, esl kimliklerini ifade etmek üçün seçilen lacanvari bir ‘’ayna merhelesi’’dir...özgenin makyaj etdiyi aynanın qarşısında kimlik böhranı keçirerek, intiharı seçmesi ehdi-etiqde keçen ‘’aynalar, arzuların benzeridir’’ kelamını bize xatırladaraq, aynanın bize zorla diretdiyi xeyallara qarşı çıxaraq bu kelamın doğruluğunu pozur, dekonsturksiyaya uğradır...film biterken, soundtrekde keçen '' hiç yara almadan aynadan geçemezsin'' cümlesi insanın boğazında düyünlenir, beynine dolanır...
heqiqeten, görsen heç yara almadan böyümek, kimliyimizden ayrılmaq veya onunla bütünleşmek mümkündürmü?
(youtube: 
)
)Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Azerbaycanın ilk online sex-shop'u...en esası çatdırılma pulsuzdur, quraşdırılma ise qalıb Allahın ümidine...
link
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
etiraf edirem ki, türklerin adem elması dediyi, bizim dilde hülqum adı verilen orqana qarşı fetişim var...üstelik hülqumunun tam bitimi, vücudumuzun en erogen bölgelerinden biri olan , 2 körpücük sümüyünün arasındaki o çuxurla (baxma: Suprasternal notch ) birleşen ferdler adamın libidinal enerjisini yükseldir ve bezen de kiçik hecimli trans ve katatonik konvulsiya yaşamasına sebeb olur...
link
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
2010-cu ilə təsadüf edən, anqelopulosla tanışlığımı sağlıyan film... məşhur rejissor və kino tənqidçisi lindsay anderson rejissorları 2 kategoriyaya ayırır: 1- təqribən hər mövzunu işləyə bilən professional rejissor. 2- öz hekayəsini özünəməxsus bir dillə anladaraq uğur qazanan şair...bu aspektdən baxıldığında anqelopulos, sadəcə öz kinomatoqrafının deyil, dünya kinomatoqrafının da mübahisəsiz böyük şairidir...
Sonsuzluq və bir gün olaraq tərcümə olunan Mia aioniotita kai mia mera filmiylə cannes film festivalında palme d’or alan anqelopulos, filmin adından da görüləcəyi kimi zaman məfhumunu problematikləşdirərək, filmin mərkəzinə yerləşdirir...bu film anqelopulos kinomatoqrafının təyinedici prinsiplərini özündə cəmləşdirən filmdir...təsadüfi deyildir ki, alman kino tənqidçisi georg sisslen, angelopulosun bu filmlə, “bir çox rejissorun ancaq xəyalını qurduğu, lakin əsla çəkə bilmədiyi bir filmi çəkmişdir” demişdir...həqiqətən də bu tamamlanmışlıq, qüsursuzluq filmin bütün ruhunda əks olunmuşdur...
--spoiler--
Filmin açılış sekansında, ilk voice over dialoqunda, danışan uşaqların ağzından zaman tematikası ortaya atılır...anqelopulos, uşaqlarının babasının “zaman, sahildə üçdaş oynayan bir uşaqdır”, cümləsini heraklitin məşhur “zaman, bir dama taxtası üzərindəki daşları hərəkət etdirən gəncdir” aforizmi ilə əlaqələndirir...babalarının sözlərini təkrarlayan uşaqlar dənizdə batmış bir ölkənin (atlantida), bir sözlə “itirilmiş xoşbəxtlik” motivinin axtarışına çıxırlar...filmin ortalarında alexanderin ailəsinin ada gəzintisi və sonda mühacir uşağı gəmiyə mindirdikdən sonra dənizin sahilində duran aleksanderin sonsuzluğa doğru yola çıxma hazırlığı, üç təyinat məntəqəsi olaraq qarşımıza çıxır...ada motivi zamanın həm daxilində, həm də xaricində, utopik bir hədəf olaraq funksionallaşır...
Angelopulos filmlərində yol, yolda olmaq, yaşayacaq bir yer axtarma, ümumiyyətlə səyəhət, odisseya tematikasının izlərini açıq-aydın görmək olar...bu filmdə də odisseya motivi bir daha qarşımıza çıxır...sonsuzluq və bir gündə alexander sürgündəykən arvadı ölmüş, qıznın əri isə alexanderin uşaqlığının keçdiyi, ailəyə məxsus villanı satmışdır...alexander öz evinə, yurduna dönə bilmir...homerin odisseyasında evə qayıdan odiysseyi ilk tanıyan köpəyi vurğularcasına, alexander tək sadiq dostu olan köpəyini, son səyahətinin eşiyində (1 günlük ömrü qalmışdır) qoyub gedəcəyi bir yer tapa bilmir...filmdə evrdikanı axtaran orfey mifinin də əks-sədalarını da görmək olar...arvadının (anna) xəyalıyla sahildə rəqs edən alexander, eyniylə orfey kimi “sözlərimlə səni geri çağırdım” deyir...amma o bütün tənbehlərə baxmayaraq geri dönüb baxdığında evridika təkrar aidin səltənətinə geri dönür...eyniylə anna və alexanderin rəqsi də anidən bitir...
Filmdə hadisələrin “indiki zamanı” (1998-ci il qış fəslinin sonları) alexanderin xəstəxanaya yatmaq üçün son dəfə evindən çıxması, köpəyini qızının yanında saxlamaq cəhdləri, köpəyi evin köhnə qulluqçusunun yanına tərk etməsi, alban mühacir uşağla tanış olması, onu uşaq tacirlərinin əlindən qurtarması, qocalar evindəki, hafizəsini itirmiş anasıyla danışması və.s səviyyədə qarşımıza çıxarkən, angelopulos filmlərindən alışıq olduğumuz zaman-məkan dəyişiklikləri, 1966-cı il qızının ad günündə ailənin adaya gəzintisi, 1939-cu il, şair alexanderin gənclik dövrü, 1830- Dionysios Solomosun hekayəsi və mif (atlantida, odisseya, orfey səviyyələri) səviyyələrinə bölünə bilər...
Filmin kompozisiyası tək bir günlə məhdudlaşdırılmışdır(coysun ulissi kimi)...bu son gündə, bütün bir həyatın əsas dayanacaqlarına edilən zamanda səyahət, kəsik-küsük xatirələrlə, duyğu və düşüncə dəyişmələriylə izləyiciləri də filmin atmosferinə qoşulmasına köməklik edir...seçilən zaman pillələri, əksərən keçmişdə qalmış xoşbəxt anların sığınacaqlarıdır...bildiyimiz və alışıq olduğumuz flash-backler yoxdur bu filmdə...zamanda bir geriyə, bir irəliyə sıçrayış yoxdur...keçmiş, xatirələr olaraq alexanderin fikirlərində əks olunur...
Anqelopulos filmlərinə məxsus bir texnikadır bu...plansekans adlanan bu texnikada, məkan bir yanıyla xarici, gözlə görülə bilən, bir də daxili, görünməyən olaraq çıxır qarşımıza...hərəkətin axışını da müəyyən edən bu iki səviyyəli məkandır...sakit, ağır, yavaş, geniş kamera dönüşləri bu məkanı, 360 dərəcə dairəvi hərəkətlərlə çevrələyir...xarici məkanı bütünlüklə izləyicinin gözlərinə təslim olmuşkən, iç dünyada atlamalar, sıçramalar (bir növ şüur axışının filmə tətbiq olunması deyə bilərik) bir-birini izləyir...Alexander xatirələrin içinə, keçmişin içində sanki canlı fiqurlarla dolu bir muzeyin içərisində dolaşan yaşlı bir adam olaraq ağır qış paltosu, paltosunun yuxarıya qalxmış yaxalarıyla girib çıxır....alexander itirdiyi arvadının xatirələrindəki varlığıyla məşğulkən, tanış olduğu alban uşaq onun, aktual, indiki zamandan stimuledicisi olan reallıqdır...alexanderin dünyadan ayrılmağa məcbur olduğu o son gün, uşağın qeyri-müəyyən olmasına baxmayaraq gələcək həyatına doğru selanikidən qalxan gəmidə səyahət etdiyi axşamdır...
--spoiler--
Və filmi unutulmaz edən faktorlardan biri daha...eleni karaindrunun möhtəşəm soundtreki...audio-vizual görüntülərlə filmə yayılan bu musiqi, lirik, asxetik səs quruluşuna sahibdir, təbiətin melodik ritmini, yaralanmışlıq, zədələnmişlik duyğusunu hiss etdirən, melanxoliyanın musiqi alətləriylə təcəssüm etdiyi bir musiqidir...
(youtube: )
)Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
bugün 84 yaşında ''başqa dünyanın cehennemi'' olan bu dünyaya veda eden zamanemizin en böyük düşünürlerinden biri...sabah sabah bu xeberi paylaşmaq mene çox çetindir...2 gün önce hanif kureishinin qonaq olduğu bir meclisde yanımda oturan xanımla istanbulun senet ve edebiyat sahesindeki etkinliklerini danışarken, 2 il önce eco'nun boğaziçi üniversitetindeki söyleşisini yer qıtlığına göre qaçırdığımı ve çox eksik hiss etdiyimi demişdim...daha sonra ''olsun, yene geler ve o zaman dinleyerik ustadı'' deye özüme teskinlik vermişdim...vefatıyla bu ümidimi de aldı apardı eco...2016 yarpaq tökülmesine çox erken başladı...dünen harper lee , 1 ay önce türkiyenin senet, medeniyyet ve edebiyat aleminin aslarından olan tahsin yücel...ölümlü insandan geriye elimizde qalan sadece onların kanonu formalaşdıran ''ölümsüzlük yadigarlar''ı olan külliyatlarıdır...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
nəşr olmasının üzərindən keçən 1 əsrə yaxın zaman dilimində haqqında qalaq-qalaq şəhər əfsanələri törəyən, sayısız-hesabsız araşdırmaya, incələməyə, elmi-praktiki seminarlarda mühazirələrə mövzu olan və oxunub anlaşılması, buna bağlı olaraq tərcümə olunmasının imkansız dərəcədə çətin olmasıyla anılan modernist romanın zirvəsi və ceyms coysun ölümsüzlüyünün qarantı...çoxdan uliss haqqında yazmağı düşünür, qeydlər aparır, oxumalarımı təzəliyirdim...bəzi entrylərimdə dolaylı olaraq coysa, ulissə toxunsam da, “ətraflı” (ətraflı sözünü yazarkən belə çox iddialı səsləndiyinin fərqindəyəm) yazmağı ertələyirdim...100-cü entry’mi mənim üçün şəxsi və akademik anlamda xüsusi bir yerə sahib olan coys və onun ulissinə həsr etmənin verdiyi zövq və eyforiya hissi paha biçilməzdir...
böyük modernist yazıçılardan bir qismi qadınlardan, bir qismi yəhudilərdən, bir qismi sosyalistlərdən, bir qismi isə adi insanlardan nifrət etmişdir…coys isə avanqrad bir sənətkar olmasına baxmayaraq, demokrat dünya görüşü və tolerantlığı ilə ayrı mövqedə dayanır…coysu digər böyük modernist romançılardan ayıran ən başlıca xüsusiyyətlərdən biri onun heyranlıq duyulacaq sıradanlığı, coysun adi və gündəlik olana duyduğu yaxınlıqdır...coysun bu sıradanlığını, onu digər yazıçılardan ayıran sıradışılığı olaraq görə bilərik...o ki qaldı ulissə, roman haqqında düşüncələrimi qaba şəkildə aşağıdakı kimi sistematikləşdirməyə çalışdım:
1 coysun füsünkar poetik üslubu ilə gündəlik, bayağı və monoton fantaziyasının birləşməsidir uliss- coys gündəlik həyatın monoton mexanizmlərini üslubi cəhətdən bilərək və müfəssəl şəkildə elə qurur ki, roman gündəlik həyatdan ironik bir şəkildə ayrılaraq yadlaşır…oxuyucu, romanın qalaq-qalaq detallarla şişirdilmiş məzmununda öz yolunu tapmağa çalışarkən, bir hiyləylə qarşı-qarşıya olduğunu anlayır…çünkü ulissdə forma (üslub), məzmuna üstün gəlir…ulissin əsas qəhrəmanları (leopold bloom, stephen dedalus və molly bloom) pozğun cinsi fantaziyaları olan, obsessiv, oedipal kompleksli, məqsədsizcə gəzən, xəyal quran, yellənən, masturbasiya edən, sevişən sıradan insanlardır...beləliklə coys, homofob və dendi proustdan, ulissi “ sızanağlarını qaşıyıb duran, narahat bir yeniyetmənin romanı” adlandıran özündənrazı woolfdan daha insancıldır, uliss isə sıradan insanlara, folklora və kütlə mədəniyyətinə yaxın bir romandır …
2 dili xronolojik təhkiyənin boyunduruğundan qoparıb bir söz, ya da ifadəylə birdən çox zamanı birdən yaxalamaq iddiasının uğurlu şəkildə realizə edildiyi şahəsərdir uliss- coys bu romanda mifolojik zamanla gündəlik zaman arasındakı gərginliyi vurğulamaqdan çox, lessinqin plastik incəsənət və dildən istifadə edən ədəbiyyat kimi söz sənəti sənət arasındakı ayrışmanı ( qotxold efraim lessinq, laocoön adlı məşhur nəzəri-traktatında, rəsm və heykəltəraşlıq kimi plastik sənətləri məkan sənətləri, ədəbiyyat(təhkiyə) və musiqini zamana bağlı sənətlər olaraq ayırmışdır...bu ayrımı qeyd olunan sənətlərin istifadə etdiyi xam maddələrə görə əsaslandırdı...lessinqə görə dil, zamana yayılan bir ifadə formasıdır; heykəl və rəsm kimi bir anlıq baxışla qavrana bilməz...bir cümlənin nə dediyini anlamaq üçün o cümlənin sonuna gəlməliyik...bununla da məşhur laokoön heykəlindən misal gətirərək, heykəltraşın laokoönun çəkdiyi izdirabı fəryad yoluyla deyil, onun gərilmiş əzələləri ilə göstərməlidir...buna baxmayaraq təhkiyədə isə laokoönun fəryadı sözlərlə təsvir edilə bilər) da ortadan qaldırmaya çalışmışdır –ilk olaraq bu ayrımı proteus bölümündə problematikləşdirərək, sonra da bu ayrımın necə aşılabiləcəyini digər bölümlərdə göstərmişdir...
3 babil qülləsinə çıxan pillələrdən ziyadə özü bir babil qülləsidir uliss- enis batur ulissin yapı kredi yayınları nəşrində önsözündə babil qülləsi əfsanəsi və uliss arasında bir bənzərlik qurur... necə ki, babil qülləsi tanrıya bir üsyandır, uliss də eyniliklə ingilis dilinə, ədəbi iqtidara prometey kimi baş qaldırmadır...
4 ənənəvi romanların bir parodiyasıdır uliss- coys, homerin odisseya əsərinin kompozisiyanı dublində keçən 1904-cü il 16 iyunundaki bir günü qurmaq üçün istifadə edir, lakin bu qurğunun özü belə parodiyadan o yana keçmir…ironik şəkildə odisseyin yerini reklam təmsilçisi olan leopold bloom alır, (latınca uliss), bloomun zina edən yoldaşı molli blum odisseyin sadiq arvadı penelopanı təmsil edir, məktəb illərində yezuit məktəbində dini təhsil alan, lakin sonradan bu təhsilə kəskin reaksiyalar versə də, özlüyündə hələ metafizik bir xarakterə sahib gənc müəllim olan stephen dedalusa isə telamaxın rolunu verməklə modern dünyanın qeyri-müəyyənliyinə, pluralizminə, çoxmənalığına diqqət çəkir...
5 baxtinin nəzəri əsasını təsvir etdiyi dialojik romanın modern zirvəsidir uliss- uliss heç nəyi qüdsiləşdirməyən və mütləqləşdirməyən, dəyişən və davamlı gərdiş halında olan dünyanın qrotesk, artistik və karnavalesk bir təmsilidir…ənənəvi romanın, bitkin, yetkin və tamamlanmış, sadəcə zahirdən təsvir edilən fərdiləri, uliss ilə birlikdə girintili-çıxıntılı, daxili və xarici aləmlə təmas halında olan cahanşümül, kosmik bir varlığa çevrilmişdir…fərd uliss ilə cahanşümül bir kimlik qazanmışdır…bu baxımdan uliss kainatın kiçik miqyaslı bir kopyasıdır, həyatın kitabıdır…
p.s bir qədər də romanın tərcümələri haqqında məlumat vermək istərdim:
qorbaçovun qlastnost siyasətinin nəticəsində bir çox qadağan olunmuş xarici ədəbiyyat nümunələri (1984, cəsur yeni dünya, heyvanıstan kimi romanlar) kimi uliss də rus dilinə 80’ci illərin son onilliyində daha dəqiq desək, 1989-cu ildə tərcümə olmuşdur…nə qədər maraqlı səslənsə də, uliss sovet dövründə ilk dəfə rus dilinə deyil, gürcü dilinə tərcümə olunmuşdur…ulissin gürcü tərcüməçisi niko kiasaşvilli tərəfindən ilk 3 fəsli 1971-ci ildə “kchomli” ədəbi-bədii jurnalında nəşr olunmuşdur…bu da tarix səhifəsində öz əlifbası olan xalqların 1-0 avantajla başladığının əyani sübutu ola bilər…
türk dilində ulissin 2 fərqli tərcüməsi mövcuddur…1996-cı il yapı kredi yayınları tərəfindən nəşr olunmuş nevzat erkmen tercüməsi və 2012-ci ildə norgunk nəşriyyat tərəfindən çap olunmuş armağan ekici tərcüməsi…mənim şəxsi fikrimcə, ekici tərcüməsi erkmen tərcüməsindən daha yetkin, daha oxunaqlı, coysun xarakterinə, ulissin dadına daha yaxındır…
roman azərbaycan dilinə tərcümə olunmamışdır...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
uşaqlığı sovet hakimiyyətinin süqutunun son dekadasına təsadüf edənlərin xatırlayacağı, "krosna" antenaların çıxmasından çox-çox əvvəl, aztv-nin azərbaycan televiziyası olduğu dövrdə türk kinosunun sultanı hesab olunan türkan şorayı sovet kino tamaşaçıları ilə tanışdıran və mənim kimi kiçik tamaşaçıların izlədiyi ilk türk filmi...o vaxtlar hər şənbə ayaz salayev və həmidə ömərovanın apardığı "retro" kinojurnalı dünya kinomatoqrafının şedevrlərini təqdim edirdi...məhz "arım balım peteğim" filmi də retronun zəngin kinotekasının bir parçası olaraq nümayiş etdirilmişdir...
təbii olaraq türk dilini ilk dəfə bu filmdə duymuş, türkan şorayın xülyalı xülyalı baxan gözlərinə ilk dəfə bu filmdə aşiq olmuş biri olaraq (əminəm ki, mənim kimi bir çox tamaşaçı) hələ də filmin sehrindən qurtula bilmirəm...sırf nesrin sipahinin duru səsiylə ifa etdiyi, filmin eyni adlı soundtrack'nin introsundaki o akkordeon solonu dinləmək üçün zaman zaman açıb dinləyirəm hələ də...linkdə mahnının səsləndiyi filmdən bir səhnəyə baxa bilərsiniz...
(youtube: )
)gözəlliyi dillərə dastan olan şorayın bu filmlə milyonlarla sovet tamaşaçının qəlbini fəth etməsindən sonra "babək" filmində amaliya pənahovanın oynadığı zərnisə rolu şoraya təklif edilmiş, dönəmin şərtlərinə görə kosmik sayılacaq qonarar istədiyinə görə filmdə çəkilməmişdir...lakin daha sonra nazim hikmətin "məhəbbət əfsanəsi" pyesi (arif məlikovun eyni adlı baleti də məhz nazim hikmətin liberettosu əsasında bəstələnmişdir) əsasında çəkilən ssri-türkiyə müştərək istehsalı olan "məhəbbətim mənim, kədərim mənim" filmində məhinbanu rolunu oynamışdır...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Sizi bilmirem amma mende bele olur…sözler sanki çırpınır beynimde, yazmam üçün, onları kağıza tökmem üçün durmadan beynimde dolanırlar…hani bezen insanın asqırmağı gelir ama asqıra bilmir, burnu qıcıqlanır…ele bir veziyyet olur mende…ama bu defe beynimde…kelimeler onlara duygular vermeyim üçün, duygularım da onların kelime hemcinslerini tapmağım üçün meni rahat buraxmır…bu ve bu güne kimi yazdığım entrylerin çoxu beynimde dolaşan "kelime cinleri" ile çekişmemin sonucu ortaya çıxıb…elqerez, özünemexsus desti-xetti olan hind kinomatoqrafları arasında teqib etdiyim sanjay leela bhansali’nin 2015-ci ilde çekdiyi son filmi…
Bir qeder hind filmleri haqqında kiçik premise…zövqlerin ve beyenilerin deyişime uğraması haqqında nese düşünende, hind filmlerine olan yanaşmanın iller içinde deyişmesi faktı durur gözümün qabağında…böyüklerimizin kinoteatrlarda hind filmi izlemek üçün quyruğlara girdiyini anlatdıqları hekayetlerden, o döneme aid foto albomlarda ve xatire defterlerinde dönemin populyar hind aktyor ve aktrisalarından olan rekxa, xema malini, zinet aman, dxarmendra vs. şekillerinin olduğuna şahid ola bilersiniz...hele de heç bir veçhle tapa bilmediyim, Azerbaycan televiziyası dönemlerinden “fantaziyalar alemi” adlı hind filmlerindeki reqs ve musiqilerden ibaret klipler ( o dövrde klip anlayışı hele formalaşmamışdı) olduğu qısa xronika…sonra ise birden-bire hind filmleri tü-kaka oldu…subkultura olaraq adlandırılmağa başlandı…bu barede menim öz fikirlerim var ama sosyolojik araşdırma ile daha deqiq diaqnoz qoyula biler bu qeribe fenomene…elbette her film sektorunun gülünc, absurd filmleri var…hollivudun özünün de…sadece bollivudun şişirdilmiş döyüş sehneleri, banal ve bayağı melodramaları, abartılı eşq hekayetleri, trajikomik strukturu ne qeder gülünç görsense de böyüklüyüne göre ve film istehsalına göre dünyanın en neheng film senayelerinden olan bollivudun samballı işlere de imza atdığı gerçeyini deyişdirmir…eynile hollivud zaman-zaman bollivud ulduzlarını da öz film senayesine idxal edir...ayşvariya rai, behs edeceyim filmde oynayan priyanka çopra (quantico adlı serialda baş rol oynayır) ve deepika da eyni şekilde hollivud film senayesine ayaq basan aktrisalardan sayıla biler...
bu samballı işlerden biri olan (bax: devdas ) haqqında yazmışdım…her ne qeder kıyıda-köşede dursa ve reğbet görmese de replikalarını ve sehnelerini ezbere bilecek qeder çox izlemişem ve zaman-zaman açıb reqs sehnelerini izleyirem hele de…
Reqs demişken, devdası ilk izlediyim zaman uşaqlıqdan bayaq da qeyd etdiyim, “fantaziyalar aleminde” rubrikasında olan bir reqsi mene xatırlatdı…kathak reqsini…reqsin dini ritualın tezahür forması olan hind medeniyyetinde klassik hind reqslerinden biridir kathak…katha sanskrit dilinde "hekaye" demekdir... qadına ve kişiye xas xüsusiyyetleri özünde cemleşdiren, el ve ayaq hereketlerinin işaret diline mexsus menaları olan ve reqsle hekaye neql etmeyi özünde birleşdiren reqsdir..ve çox çetindir…devdas’da madhuri dikşitin “kahe chad mohe” reqsi kimi…krişnanın süd sağan çoban qızlarla olan hekayesini anlatan bu reqsi açıb-açıb izleyirem…madhurinin el-ve ayaq hereketlerini, yürüyüşünü, bedeninin her üzvünü (gözlerini ve qaşlarını bele reqsin ritmleri ile oynadır köpek qızı ) ritmik hereketlere uyğun olaraq “dillendirmesi” adamı valeh edir…
Bajirao-mastani filmi ile de yene eynile bir reqs vasitesi ile tanış oldum tesadüfen…youtube’da rastladoğım bu video
(youtube: )
meni filme baxmağa vadar etdi…)film real tarixi hadiselere ve personajlara dayanır…18.ci esr hindistanda moğol imperiyasına qarşı savaşan bajirao ve onun müselman olan sevgilisi mastani’nin eşq hekayetinden behs edir…dövrün adet-enenelerini, brahminler ailesinden gelen ve evli olan bajirao’nun müselman olan mastani ile evlenmesinin qarşısında duran engeller filmde gözel ışıqlandırlır…elbette bu eşqin 3.cü terefi priyanka chopra terefinden istenmeyen ve üzerine gül qoxlanan fedakar qadın kaşi…filmde menim en çox üzüldüyüm obrazlardan biridir kaşi…mesumiyyet ve sedaqetin tecessümüdür…daha çox spoiler vermeden filmi izlemeyinizi meslehet görürem…sanjay leela bhansali’nin ifrat pendantizminin ve simmetrik mükemmeliyyetçiliyinin mehsulu olan sehneler, reqsler, rengler devdas’da olduğu qeder bu filmde de bol-bol işlenilib…şexsi qenaetime göre film, devdas qeder uğurlu alınmasa da (baxma: ranveer Singh) ve deepika pandukone kimi genç dönem aktyor ve aktrisalarla tanışmağıma vesile oldu…ranveer Singh heqiqeten uğruna evi, aileni terk edecek, tehqir edilecek ve alçaldılacaq qeder xarizmatik ve yaraşıqlılığa malik bir ilah olduğunu qeyd etmeliyem…deepika da genc olmasına baxmayaraq rolün öhdesinden uğurla gelir…favorim olan mahnını ve kathak reqsini paylaşaraq entry’ni bitirirem...namaste!
(youtube: )
)Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
sezen aksunun 18 yanvarda çıxacaq son albomu...çox gözel mahnılar var, ön dinleme üçün linke göz atın...
(youtube: )
)Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Lilit haqqında entryimi yazarkən sadəcə ənənəvi mifalogiyadan yararalanmaq yerinə, Viktoriya dövrü ingiltərəsinin ən məşhur rəssam-şairlərindən biri olan Dante gabriyel rozetti’nin “lady lilith” adlı rəsm əsəri və eyni rəsm əsərinə ithafən yazmış “Body’s Beauty” sonetinin təhlilindən istifadə etməklə, yəhudi-xristian teologiyasında mübahisəli olduğu qədər, maraqlı bir personajına daha fərqli bir perspektivdən yanaşılmasına çalışdım...
Dante gabriyel rozetti viktoriya dövrünün repressiv sənət anlayışını rədd edərək, seksual xarakterlərin rəssamlıqda əks olunmasını müdafiə etmişdir... Rozettinin yaradıcılığı sənətə ekvivalent gördüyü mifolojik qadın qəhrəmanlardan və onların əmsalsız gözəlliklərini təsvir etmək üçün simvolizmdən geniş ölçüdə bəhrələnmişdir...rəssamın ən məşhur tablolarından biri də lilitə həsr etdiyi, lady lilith portreti və bu portretin simvolik mənasını şərh edən “body’s beauty” sonetidir...
Rəsmdə adəmin havvadan öncəki qadını olan lilit uzun və kürən saçlarını daramaqda, üzundəki o buz kimi soyuq və donuq ifadəylə aynada özünü seyretməkdədir...john berger “ ways of seeing” adlı kitabında rəsmlərdəki aynanın qadınların özlərinə duyduğu heyranlığı ifadə edən bir simvol olaraq istifadə edildiyini qeyd edir...həqiqətən də bütün diqqətini öz gözəlliyinin seyrinə tamaşa etmək, üzündəki məğrur və olduqca amansız ifadəylə dalğalı və şəhvani saçlarını daramaqla məşğul olan lilitin əynindəki açıq-saçıq paltar o dönəmin mühafizəkar geyim tərzinə ziddiyət təşkil edəcək dərəcədə açıq-seçikdir...lilitin ətrafını sarmış eşqin simvolu qızılgül və ölümün simvolu olan çöl lalələri lilitin cazibədar olduğu qədər, ölümcül bir qadın (femme fatale) olduğunu göstərməkdədir...rəsmdəki güzgüyə, ya da pəncərə oxşayan çıxıntıdan görünən bağça, lilitin adəmə itaət etməkdən boyun qaçıraraq tərk etdiyi cənnət bağçasını xatırladır...
Lilitin saçlarını və sonetdə onu təsvir edərkən istifadə olunan ilan metaforunu, freudun medusa’s head-meduzanın başı adlı essesində olduğu kimi xədim edilmə qorxusuyla əlaqələndirə bilərik...freudun nəzəriyyəsindən yola çıxaraq, tablodakı və eyni şəkildə sonetdəki lilit personasını xədim edilmə qorxusu saçan, medusa kimi patriarxat quruluşa üsyan edən, qədim alman əfsanələrindəki Lorelei’ləri kimi onun cazibəsinə qapılan kişiləri öldürücü gözəlliyinin toruna salaraq əsir edən bir obraz olaraq şərh etmək olar…
bax
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
illerdir ''qanlı bıçaq'' olduğu flora kərimovanın reaksiyasını deli kimi merak etdiyim hadise...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
ya men yeterince sentimental olmuşam axır vaxtlar, ya da payızın melanxoliyasına qapılıram yavaş-yavaş...amma #230892 entry'de paylaşılan şekle baxanda çox üzüldüyüm ve kefimin pozulduğu ans tv'nin şimal bölgesi üzre xüsusi müxbiri...nece de için-için ağlayır...yaşından ve sosial statusundan asılı olmayaraq, bir qadının ağlamasına bais olanlar lenetlenibler...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
nataraja, isida, iştar və təbiət ananın bilumum fingirdək qızları ilə xarakterizə olunan rəqs....şəxsi qənaətimcə bu rəqsi türkiyədə və hətta daha irəli gedərək dünyada ən uğurlu ifa edənlərdən biri olaraq oryental didem'ı görürəm...aşağıda paylaşacağım video az-çox bu qənaətə niyə gəldiyimi açıqlamaq üçün əyani vəsait olacaqdır...entrynin davamını oxumadan öncə videoya baxmanızı məsləhət görərdim...
(youtube: )
)izlədiyiniz videoyu yaxın zamanlarda tapmışam...zaman zaman youtube'da oryantal və zənnə rəqslərini izləməyi çox sevirəm...xüsusilə də didəmi...didəmi ilk efirə çıxdığı ibo show dönəmindən tanıyıram...hardasa 6-7 il olar bəlkə də çox...sadəcə deməyim odur ki, bu qızcığazın icra etdiyi şey heç də küçümsənəcək, ya da beldən aşağı vurulacaq bir şey deyil...tam tərsinə özünəməxsus estetikası, texnikası, geyimindən tutun saç düzümünə qədər hesablanmış bir sənət nümunəsidir...yarı çılpaq və yetərincə şəhvətli maneralarla rəqs etmənin zorluğu burada ortaya çıxır...bunu elə etməlisən ki, vulgar və bayağı görsənməsin...izləyici sənin bədənini deyil, bədənini transend edərək aşan ruhunun rəqsini görməlidir...nəticədə rəqsin qədim kultlarda dini ayinlərlə əlaqələndiyi bizə məlumdur...didəm soy kökü etibarilə romandır...yəni bizim dildə qaraçıdır...
türkiyədəki qaraçılar musiqi, rəqs sahəsində çox öndədirlər...bilənlər bilir türk gecə əyləncə həyatının ürəyi olan kumkapı, nevizade, samatya, tarabya və.s kimi səmtlərdə çalğıçılar, musiqiçilər əksəriyyət etibarilə romanlardır...bundan əlavə sibel can, hüsnü şənləndirici, oryantal nuran sultan vs. roman kökənlidirlər...didəmin videodakı ilk rəqsi flamenko ezgiləri daşıyır...flamenko mənşə etibarilə əndülüs əməvilər dövlətində yaşayan mavrlar (ərəb əsilli əhali), qaraçı, yəhudilərdən miras qalan, ümumiyyətlə orta şərq kökənli bir rəqs növüdür...diqqət yetirsəniz istər musiqinin ahəngi, akkordları, istərsə də didəmin əl və ayaq hərəkətləri flamenko rəqsini xatırladır...didemin əllərində flamenko rəqsində barmaqlara taxılan kastanetlər var...bu kastanetlərə diqqət yetirək, eyni kastanetlər oryantal rəqsdə tarkanın kuzu-kuzu klipində də istifadə edib, dünyaya tanıtdığı zillərə dönüşür...
didəmin eyni nömrədəki ikinci rəqsi isə oryantal rəqsin türkiyə məktəbinə aid çalarlar təşkil edir...daha enerjik, daha oynaq, daha qıvraq və hətta daha çətin manevralar bu rəqsin əsas fərqləndirici ünsürüdür...oryantal rəqsin digər böyük məktəbi olan misir məktəbi daha lirikdir, rəqqasə yerində hərəkətsiz durur çox vaxt...eyni enerjiklik və qıvraqlıq tələb olunmur...didem şərq mənşəli bu iki rəqsi eyni nömrədə məharətlə əridir...nəticədə ortaya 5 dəqiqəyə yaxın izləməkdən zövq aldığımız bir rəqs nömrəsi-sənət nümunəsi ortaya çıxır...
bir qədər də neqativ tənqid...didem'in göze xitab edən görsəlliyini pozan yeganə element onun o şişme məmələri olduğunu düşünürəm...oryantal rəqs üçün qıvrımların olması, ətli və dolğun döşlər əlbəttə müsbət amillərdir...sadəcə arıq-tırıq bir qız olan didem'in hər biri yemiş boyda olan döşləri yeganə distraktiv ünsür olaraq qeyd etdiyim möhtəşəm ambıyansı pozur: nəticədə izləyici olaraq mənim obyektiv reallığı unudaraq, simulasiya ilə inteqrasiya olmağımı duraksatır...
p.s bu entry'mi sinəsi tüklü şairə həsr edirəm -*
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
ulysses'in en yaddaqalan ve maraqlı bölümlerinden birinin adı...milli kitabxanada keçen bu bölümde stephen dedalus ve leopold bloom ilk defe dolayı yolla qarşılaşır, stephen öz meşhur ''hamlet'' nezeriyyesini seslendirir...bu nezeriyye de tamamen joyce'un triest'de hamlet haqqında verdiyi seminardan izler daşıyır...stephen (yeni dolayı yolla joyce) iddia edir ki, shakespeare hamlet faciesini oğlu ''hamnet''in ölümünden 4 il sonra, atasının ölümünden ise 1 neçe ay sonra yazmışdır...joyce'a göre pyesde hem atanın, hem de oğulun adının hamlet olması shakespeare'in bu pyese şexsen daxil olduğunun ifadesidir...joyce'a göre bu da shakespeare'in her iki itkinin ve matemin sublimasiya edilmesi seylerine esaslanır...nece ki, hamlet shakespeare'in oğul statusundan ata statusuna keçişini temsil eden (eyni qaydada edebiyyatşünaslar bu keçişi shakespeare'in ilk oyunları ve sonrakı dönem oyunları arasında yetkinliye keçiş olaraq da izah edirler) bir eser olaraq görülür, eyni şekilde ulysses'in başında genc stephen olan joyce (a portrait of an artist as a young man) romanın sonunda kamil bloom'a doğrü tekamül keçirir...netice etibarile hem hamlet, hem de ulysses ''atalıq travma''sın qebulu üçün verilen seylerin edebi-poetik inikası olaraq görüle biler.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
şarl perronun ''yatmış gözəl" nağılındakı şehzade qız üçün disney multiplikasiya versiyasında seçilen ad....aurora, yəni bizim dilə transliterasiya olunmuş variantıyla avrora...qeyd edim ki, necə ki nağıl versiyasında şəhzadə qızın adı qeyd olunmur, eləcə də digər obrazların...məsələn, feyalar, kral və əsas antaqonist olan qara qəlbli pərinin hansı ki, disneyin cizgi filmində bu obraz maleficent- malefis olaraq adlandırılır...eləcə də digər personajlar...
keçdiyimiz günlərdə şarl perronun doğum günü şərəfinə google onun nağıl qəhrəmanlarından ibarət doodle hazırlamışdı...oxumayanlar üçün dünya ədəbiyyat kitabxanasının (kirill əlifbası ilə olan versiyasını deyirəm. təzələrdən xəbərim yoxdu) qrimm qardaşları şarl perro və ernst hoffmanın nağıllarının toplandığı cildini oxumağı məsləhət görərdim...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
dünya ədəbiyyatında qüsursuz estet olaraq tanınan oscar wilde əsərləriylə 19.cu əsrin estetizm və dekadans sənət cərəyanlarını, gec dönəm romantizm ilə mükəmməl şəkildə sintezləmişdir...onun ilk və tək romanı sayılan “dorian greyin portreti”ni qısaca insanın bir sənət obyektinə, “object d’arte”a dönüşməsindən ibarət əsər olaraq düşünə bilərik...
roman, sənət və gözəlliyin ayrılmaz bir bütün olduğu fikrini müdafiə edən wilde’ın sənət və gözəllik haqqında fəlsəfi görüşlərindən ibarət müqəddimə ilə başlayır...wilde sənətçini “gözəlliklərin yaradıcısı” olaraq adlandırır... sənət əsərinin məqsədinin sənəti aşkara çıxarmaq olduğunu soyləyən wilde, sənəti-bəhs edilən sənətin timsalı olaraq dorian greyin portretini- dorian greyin təslimiyyəti altından çıxararaq, dorian greyi portretin hakimiyyəti altına salmaqla sənəti süverenliyin ən pik mərtəbəsinə qədər ucaltdığını görürük...lakin buna baxmayaraq romanın müqəddimədə səslənən fikirlərlə tam təzad təşkil edən təhkiyyəsi var...müqəddimədə wilde ədəbiyyatın məqsədinin didaktik və əxlaqi bir dərs vermək olmadığını söyləsə də, əsərin sonluğunda “hedonist və dekadan” bir (anti)-qəhrəman olan dorian greyi öldürərək adəta əxlaqi bir dərs verir...təsadüfi deyil ki, wilde sonralar özü bunu əsərdəki “tək xəta” olaraq xarakterizə edəcəkdir...
buna baxmayaraq wilde əsərdə sənətə ritualistik və ezoterik bir funksiya da yükləmişdir...rəssam basil portreti sərgiyə qoymaqdan imtina edir, dorian isə onu əvvəl bir pərdənin arxasında, sonralar isə çardaqda kilidli qapılar arxasında saxlamasıya sənəti sanki müqəddəsləşdirərək toxunulmaz edir...wilde sənəti eyni zamanda ən qəddar barbarlığın təcəssümü olaraq da göstərir...portretin yaradıcısı, rəssam basilin portretin önündə dorian tərəfindən qətlə yetirilməsi, dorianın etdiyi bütün pisliklərin rəsmdə öz əksini tapması buna əyani sübutdur...
romandakı dorian grey tipajını wilde’ın uğruna reading zindanında yatdığı, və dünya ədəbiyyatının ən gözəl məktub-ədəbiyyatlarından sayılan de profundis’i yazdığı lord alfred douglas, qısacası bosie ilə əlaqələndirənlər olsa da bu tamamən səhv məlumatdır...wilde, dorian greyin portretində qarmaşıq və ixtilaflı personasının üç ayrı təmsilçisini rəsm etmişdir; basil hallward wilde'ın əxlaqi tərəfidir, dorian grey wilde'ın şüüraltı instinkləri, lord henry isə başqaları ilə tanışlığı zamanı taxdığı maskadan ibarətdir...bu fikri wilde roman haqqında yazdığı bir məktubda aşağıdaki şəkildə ifadə etmişdir:
“ it contains much of me in it. basil hallward is what i think i am; lord henry what the world thinks me; dorian, what i would like to be.”
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
adını duysam da heç vaxt marağımı cezb etmemişdi bu serial… sebebini axtarsam da tapa bilmirem hele de…klassik tragediya qehremanlarına mexsus hubris deyin, ya da neticesi hüzün, peşmançılıq, nedamet olacaq hamartia deyin ne deyirsizse ama sebebini heqiqeten bilmirem…bir onu bilirem ki, izlemeye qerar verdiyim gün, ilk seriyanı izleyib bitirdikden sonra derin heyranlıq ve valeh olma hissi ve gecikmişlik hissi birbirine qarışmışdı...gecikmişlik hissinin getirdiyi o derin nedamet duygusu ile tanışdığım anlar çox olmayıb heyatımda…bu duygunu def elemek üçün lazımi soyuqqanlığı ve olguları olduğu kimi qebul elemek bacarığını inkişaf etdirmişem yeqin iller boyu…ama bu serial mene efsuslandığım o nadir nedamet duygusunu yaşadan obyektlerden biridir…belke de gederek yaşlandığımın göstericisidir...gecikmişlik duygusu yaş öttükçe daha bir travmatik hala gelir yeqin...zamana qarşı yarış ve her yere yete bilmemenin verdiyi hüzünle üzleşmekdir belke...bilmirem…
zövq kategoriyasını teyin eden diger ünsürler kimi, ki sayıları olduqca çoxdur – geydiyimiz geyimden, seveceyimiz adama qeder- serial, film ve kitab zövqü de bizim digerlerine teqdim etdiyimiz şexsiyyet kataloqumuzun bir parçası olmağa xidmet edir…seriallarla bağlı illerdir gelişdirdiyim deyişmeyen bir qızıl qaydam var…pilot bölümüne baxıram loru dille desek sardıysa o zaman izleyirem…maksimum 2 seriyanı izleyerem o da çox nadir…o serial danışmalıdı menimle, mene deyecek neyise olmalıdı, mene xitab elemelidi, reception estetik nezeriyyesinin dediyi ki eyni “qavrayış üfüqü”nü paylaşmalıyıq vs, vs...bu çoxları üçün beledir…sadece 1.ci şexs adına danışmıram, “royal we” kullansaydım kaş ki…neyse bu qeder girizgah yeter...
tanım olaraq britaniyanın itv kanalında 2010-2015 illeri arasında yayımlanan 1912-1925-ci iller arasında ingiltere’nin yorkshire eyaletinde keçen ve crowley ailesinin başından keçenlerden behs eden serial…başlıq açılmamasından ele qenaete gelmek olar ki, sözlükde izleyicisi yoxdur...varsa onlarla serialı müzakire etmek maraqlı olardı...
ssenarist ve prodüser julian fellowes’in çox güçlü qelemi var...adamın yazıcı keçmişi imkan verir ki, bele gözel şaheser seriallar yaratsın...entrynin davamında serialın edebiyyatda roman janrının bir növü olan nehir roman- novel sequence arasındaki benzerlikden behs edecem…nehir roman terminin azerbaycan dili üçün alternativleri müzakire ede bilerik…mene göre downtown abbey serialı ekran üçün yazılmış vizual bir nehir roman numunesidir…daha önceleri nehir roman nümunelerinin televiziya adaptasiyaları olub, hele de var...en meşhurlarından biri john galsworthynin yazdığı forsaytlar haqqında saqa the forsyte saga romanın ekranizasiyasıdır...
nehir roman, ya da fransada yarandığı üçün roman fleuve bir yazıcının qeleminden çıxan geniş bir zaman dilimini, ya da bir çağı ehate eden hadiseleri bir grup insanın ya da bir topluluğun gözünden veren çox cildli romanlarla deyilir…bu kimi özelliyi ile bildungsromanla benzerlik daşısa da, bildungsromanın tek bir obrazın iller erzinde deyişmesini, böyümesi ve inkişafından behs etmesi aralarındaki esas ferqli xüsusiyyet olaraq qarşımıza çıxır…ayrıca bildungsromanın tehkiye qurğusundaki bir-birini izleyen xronolojik bir bütünlük onu nehir romanından ayırır…lakin nehir romanın terifi haqqında da fikir birliyi yoxdur...bezi nehir romanların xronolojik ardıcıllığa malik olduğu qeder, uzun zaman dilimini ehate etmediyi örnekleri de var...bu növün en meşhur numunelerinden balzak’ın “beşeriyyet komediyası” romanlar silsilesi, proust’un keçmiş zamanın izinde romanı ve oxuma listeme aldığım roje martin dü qar’ın tibo ailesi romanıdır…
vizual nehir roman olaraq adlandırdığım downtown abbey en çox sevdiyim dönem olan belle epoque’un qürüb illerinden başlayaraq böyük müharibe adı verilen 1.ci dünya savaşı, savaşdan sonraki estetik modernizm ( high modernizm) ve ya, “the roaring 20s” ya da caz epoxası -“jazz age” diye adlandırılan dönemi tarixi faktlar ve bedii quruluşun mükemmel sintezi şeklinde tamaşaçıya teqdim edir...behs edilen dönemin sosyal ve medeni atmosferini, siyasi hadiselerini, xüsusile sosializmin ve liberal herekatın yükselişi, süfrajet herekatı, tezimle de elaqedar olan irlandiya homerule herekatını ve bunun kimi ictimai ve özel heyatda baş veren çoxlu maraqlı hadiseleri ve deyişiklikleri meharetle eks etdirir...
aktyor seçimine geldikde iste ise tek kelimeyle möhteşem seçimlerden ibaret olduğunu söylemeliyem…dame maggie smith var daha ne olsun…oynadığı zengin dul ( dowager) qrafinya grantham obrazı ile ayaqda alqışlanası performans sergileyir…ve en nehayet kral edvard döneminin poetik ve elitist ingilizcesi ve onun “received pronounciation”u…tarixi ve dönem seriallarına marağı olan her kesin izlemesini tövsiyye edirem...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
beşeriyyet tarixinin kosmik stansiyada qurulan ilk kosmik ölkesinin adı...kosmosdan gelecek tehlükelere qarşı yer planetini qoruyacaq müsteqil ölkenin vetendaşı olmaq üçün müracietlere başlanılmıştır...
link
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
filmloverss.com adlı internet saytının seçdiyi son 10 ilin ən yaxşı türk filmləri siyahısında 5.ci sırada olan film...güneşin oğlu, polis kimi klasik onur ünlü filmi olduğunu filmin açılış səhnəsindən anlamaq olur...günümüzdə populyar olan fövqəltəbii qüvvələri olan qəhrəman filmlərinin çox sadə və mübaliğədən uzaq parodiyası olan bu filmdə qara-komediya abu-havası mövcuddur...filmin ağ-qara olaraq çəkilməsi də bu atmosferi daha da gücləndirir...film texnikası baxımdan isə, obrazların yalan danışdıqları sekanslarda, həqiqətdə olan bitənin onların arxasında sanki flu bir görüntüdə verilməsi çox maraqlı bir flashback texnikasıdır...filmin soundtrackləri də filmlə uyum içərisindədir...xüsusilə, mreyte ya mreyte mahnısı bu filmin nağıl dolu atmosferinə tamamilə uyğundur...
p.s. mreyte ya mreyte ərəbcədən tərcümədə "mirror, mirror" mənasına gəlir ki, bu da məşhur "snow white and the seven dwarfs" nağılındakı "evil queen-mənfur kraliça" nın "mirror, mirror on the wall, who is the fairest of them all" sözlərindən ilham alınmışdır...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
fellini filmlərinin dəyişməz cəhəti bu filmlərin qadın arxtarışının və paradoksal şəkildə qadından qaçışın hekayələri olmalarıdir...onun filmlərinin nə söyləmək istədiyi mühim deyill, əhəmiyyətli və müəyyənedici olan fellinin özünəməxsus kinomatoqrafiya dili və bundan istifadə etməklə filmin kompozisiyasını magik və sehirli şəklə dönüşdürməsidir...fellini filmlərində fantaziya, yuxu, xəyal, materializm və reallıq ilə iç-içə keçmişdir...onun filmlərindəki “kişi”lər, göte'nin “sehirbazın şəyirdi” poemasındakı ustasının sexini təmizləmək üçün su daşımaqdan yorulan şəyirdin öz işini süpürgəyə gördürən, amma süpürgəni durdurmağı bacarmıyıb baltayla onu parçaladıqdan sonra bu səfər yüzlərlə su daşıyan süpürgəylə baş-başa qalan bacarıqsız uşağa bənzəyir...fellini filmlərində mifik olan və bir baxıma avtobiografik olan eyni qəlibdə işləndiyi üçün onun özü də o uşaqlardan fərqsizdir, italiyan kişilərinin prototipi kasanova kimi zənnimcə o da “anasının göbəyini heç vaxt tərk etməmiş italyan kişi”lərindən biridir...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
gürcü rejissor nana ekvtimishvili’nin minimalist filmi... burdan qubadlıya qədər gedən adam nikli yazara filmi izləməyi məsləhət gördüyü üçün təşəkkür edirəm...
--spoiler--
filmdəki hadisələr 1992-ci il gürcü- abxaz müharibəsi ərəfəsində cərəyan edir...filmin başlancığındakı çörək növbəsi, uşaqlığı o ərəfələrə təsadüf edən, talonla çörək alan mənim kimi izləyicilərə acı bir təbəssüm eşliyində nostalgiya yaşadır...eləcə də, 90-cı illərin digər yadigarları neft lampaları, işıqların tez-tez kesilmesi ve.s...
filmin ilk dəqiqələrini izlərkən andrey zvyagintsev’in “vozvrashenie” filminə bənzədiyi duyğusuna qapıldım ...hətta bu filmin iki bacı versiyası olduğunu düşünsəm də, filmin gedişatında yanıldım...lakin hər iki filmdə istər açıq şəkildə, istərsə də örtük şəkildə istifadə olunan ata leytmotivi basqındır...filmdə edipal kompleks (natia’nın qardaşı gia’nın atasını öldürmək istəməsi), post-modern psixoanalizin “absent father- father hunger” məfhumları filmdə natia və eka obrazlarının timsalında qarşımıza çıxır...hər gün sərxoş olaraq evdə dava salan atasından nifrət edən natia’nın xarakteri “absent father” məfhumunun izlərini daşıyır...ata sevgisini, yaxınlığını onu sevən oğlanlarda axtarır, sonda da atasının prototipi olan ketoyla evlənir...eka’nın atası isə həbsdədir... eka uzun müddətdir atasını ziyarətə getmir...lakin natiadan fərqli olaraq o atasına nifrət etmir...atasına aid əşyalara toxunmaqla adəta ata figurunu kultlaşdıraraq “father hunger” nəzəriyyəmi təsdiqləyir...
filmdə ədəbiyyatda da çox istifadə olunan foreshadowing texnikasından məharətlə istifadə olunmuşdur…bunlardan ilki, natia’nın evində atası və anası dava edərkən şərab sürahisinin qırılması, axan şərab irəlidə axacaq məsum lado’nun (dibim düşdü izlerken, yeme de yanında yat cinsden) qanına işarət etsə də, lado’nun natiaya verdiyi silah isə “çexovun silahı” texnikası olaraq aldatmaca funksiyası daşıyır…filmdə əldən-ələ keçən silahdan atəş açılmır…bununla da rejissor stereotipden məharətlə istifadə edərək, izləyicilərə gərgin atmosferi yaşada bilir; bir növ “sağ göstərib, solla vurur” (buna ədəbiyyatda red herring deyilir)
istifadə olunan bir digər leytmotiv yaşlılar (köhnə nəsil) və gənclər (yeni nəsil) dixatomiyasıdır...filmdə gördüyümüz köhnə nəslin nümayəndələri bir mənalı olaraq mənfi olaraq təsvir edilib…onların hamısı bədbin, acıqlı, gücsüz olana qarşı amansız, güclü qarşısında susub səsini çıxarmayan(çörək növbəsindəki adamlar), natia’nın sərxoş atası, eka’nin cinayətkar atası, işləri-gücləri dava-dalaş olan natia’nin ata-anası, eka’nın ətrafda olub-bitənə laqeyd anası, məktəbdəki despotik müəllimə kimi obrazlarkən, yeni nəslin nümayəndələri bütün o arada qalmışlıqlarına, yoxsulluğa, çətinliklərə baxmayaraq rəngli, üsyankar ruhlu (müəllimə qarşı gələrək sinfi tərk etmələri), haqsızlıqlar qarşısında susmayan, həmrəy yetişkinlər olaraq göstərilir…filmin adından da görüldüyü kimi tumurcuqlanan yeni nəslin nümayəndələrinin daha sonralar “qızılgül inqilabın”ın ön sıralarında olması və günümüz gürcüstanının ictimai-siyasi həyatında fəal iştirakları bu iddiamı təsdiqləyir…
filmdə insanların gözü qarşısında natia’nın qaçırılmasına heç bir reaksiya verməmələri, bu səhnədə vicdan rolunu oynayan eka’nı şiddət (şillə) yoluyla susdurmaları, cəmiyyətin artıq yozlaşdığının bir göstəricisidir…natia’nın toyu ise natia-eka münasibətlərindəki dəyişimin və ideolojik qırılmanın başlanğıcıdır…ən yaxın dostunun gözünün önündə qaçırılmasını, sevmədiyi bir adamla zorla evləndirilməsini qəbul etməyən eka toyda sevinməyən tək adamdır…buna baxmayaraq məğrur və dikbaş natia’nın (sinifdə müəllimə qarşı qoyanın ilk o olduğunu xatırlayın) bu vəziyyəti qəbul etməsi, eka’nı təəccübləndirir…natia əvvəlcə qaçırılır, sonra isə kartof soymağa məcbur buraxılır….beləliklə natia’ya dolayı olaraq qadının yerinin mətbəx olduğu ideyası aşılanır…onun içindəki üsyankar ruh öldürülür…şekspirin şıltaq qızı, evliliyə, böyüklərin sırasına ilk addımı atmaqla əhliləşdirilir (taming of the shrew)…toy səhnəsində eka’nın məğrur ifadəylə, tək başına şaloxo rəqsini ifa etməsi onun erkək hegamoniyasını qəbul etməməsi, ərk iqtidara başqaldırması olaraq oxudum…
daha sonra eka’nın natia’nı ər köçdüyü evdə ziyarətə gəlməsi səhnəsində ikisi arasındakı dialoqdan natia’nın pianist olma arzularından vaz keçməsini öyrənməsi, eka üçün ikinci şok olur…o səhnədə eka’nın sadə, məktəbli qız geyim tərzinə kontrast təşkil edən natia’nın evil qadınlara bənzər saç düzümü və geyimi də ikisi arasındakı fərqi vurğulayır...filmdəki diğər ər-arvad kimi keto və natia’nın dalaşmaları, natia və ekanın o səhnənin sonunda bərabər gülüşmələri natia’nın əhliləşdirildiyinin, lakin hələ evcilləşdirilmədiyinin bir işarətidir…
ümumiyyətlə filmdə eka və natia insanın ağlı və ruhunun təmsilçiləridir sanki…soyuqqanlı, hadisələrə məntiqlə yanaşan eka sağlam düşüncənin, çılğın və üsyankar natia isə insan ruhunu təmsil edir…filmin sonunda eka’nın uzun müddətdən sonra atasının ziyarətə getməsini insanın sadəcə ağıldan ibarət bir rasional varlıq olmadığını, hiss və duyğuların da rolunu qəbul etməsi olaraq gördüm…beləliklə, əvvəllər atasının (hansı səbəbdən qonşusunu öldürməsi bizə məlum olmasa da) cinayət törətməsini qəbul etməyən eka, sonda qatil olmaqdan heç kimin sığortalanmadığını, ən yaxın dostu natia’nın az qalsın qatil olacağını özü son anda əngəlləyərək atasını bağışlayır…
--spoiler--
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1336
blok - başlıqlarını gizlət
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1343