həyata dair gülümsədən detallar

Yaşlı insanların sual meraklısı olmaları. Özü də bir neçə sualdan sonra daha artıq sual vermələrini istəmələri so cute. Başqa sual da ver deyim kimisindən. Düzü bunu ən son nə vaxt etdiyim yadımda deyil, amma çox istərdim nəzakətli və şirin qoxan bir nənədən həyata dair bir şeylər soruşmaq. Onun da aramla, səbirlə cavab verməsini dinləmək. Sən də o səsin içində itərsən, arada razılıq əlaməti olaraq başını yelləyərsən. Hə deyə bilərsiz ki, öz nənələrinə nə gəlib ay marqo. Təəssüf ki, halal süd əmmiş biri ilə başlayırlar sözlərinə. Bildiz də... (və daha bir neçə nöqtə)
Mənə yad bir babulya lazımdı acil, düzü o qədər yıpranmışam ki, ruhumun sakitliyi üçün nurani qoca zad axtarışına çıxmışam. Bir dənə də gey dost isdirəm ordan. Konu değişti di mi qııı

yazarların ən sevdiyi yazarlar

T-i-m-i-d-u-s!!!
Həqiqətən üzərindən illər, qərinələr keçsə də həmişə qəlbimizdə xüsusi hörməti olan və qarında kəpənəklər uçduracaq qədər özünü sevdirən sözlük yazarı. Axı gecə olanda keçmişdən tanıdığın insanları özləyirsən, nostaljik olursan vs. Elə o dəm @itsmesabi ilə uzun müzakirələr və özləmlərdən sonra khanı nə qədər çox sevdiyimiz həqiqəti üzümüzə çarpıldı. Yetmədi gəlib bura da yazıram. Aka gəlmiş-geçmiş the hottest man. Oğlanları belə özünə qısqandıracaq dərəcədə -* -*
Mənim üçün talantlı amma yarımçıq papaqçı birisidir timidus. Həmçinin bütün insanları sevəcək qədər laməkan könlü, sevgisi var. Tanısan seversin. Olur e, əvvəl qıcıq olursan yanlış anlayırsan ama sonradan çox sevdiyin insanlar. Timidus da elədir. Nə bilim ay timi, kaş bu gün ad günün olaydı, səbəbimiz olardı entrini yazmağa. Amma qoy elə anidən gələn həsrətinlə minik qaralamamıza yazdığım not olsun. We are soo proud of you and love u, man -*

azərbaycan türkcəsinin tarixi qrammatikasında şəxs əvəzliklərinin fonetik dəyişiklikləri

əvəzliklər - türk dillərinin orxon-yenisey inkişafı dövründə artıq sabitləşmiş bir nitq hissəsi.
Əlavə olaraq qeyd edək ki, müasir dövrümüzdə işlənilən əvəzliklərin bir qismi olduğu kimi (siz, biz, bu nə, sən, kim), bir qismi müəyyən fonetik dəyişmələrlə qalır (ol---o, kanı-xanı-hanı), bəziləri isə ümumiyyətlə, arxaikləşərək sıradan çıxmışdır. (məsələn, öz mənasına gələn kəntü sözü)

Əvəzliyin növlərindən biri olan, ismin yerində işlənən, kim və nə suallarına cavab verən, mənsubiyyət və şəxs-xəbərlik kateqoriyasının yaranmasına səbəb olan şəxs əvəzlikləri yazılı abidələrimizdə də yer almışdır:
1. Birinci şəxsin təki – mən əvəzliyi.
Pratürkdəki arxetipi ilkin mərhələdə ba/be olmuşdur. Sonrakı mərhələdə ban/ben olmuşdur. Qədim türk və Azərbaycan yazılı abidələrində mən/bən şəklindədir. Daha dəqiq desək:
– orxon-yenisey abidələrində 28 dəfə mən, 48 dəfə bən;
– mahmud k. "divan"ında 105 dəfə mən, 3 dəfə bən
– D. Q kitabında 403 dəfə mən, 54 dəfə bən şəklində işlənmə müəyyənləşdirilmişdir ki, bu da mən versiyasının daha geniş şəkildə istifadəsini göstərir. Mənin üstün mövqeyi ədəbi dilimizdə 18-ci əsrə qədər müşahidə olunur.
2. Birinci şəxsin cəmi biz əvəzliyi.
Arxetipi "bi" hesab olunur. "z" isə cəmlik bildirən elementdir. Bi+z= biz. (biz, siz)
Ardıcıllığı belə göstərə bilərik: mən/bən/min +z= miz/biz.
Qısaca mən və bən versiyalarının paralel işlədiyinə və "s" və "z" səslərinin də istifadəsini görmüş oluruq.

sözaltı günlük

Son vaxtlar içi özüm qarışıq hamıya yazığım gəlir. Baxırsan ki, hərənin özü boyda dərdi var, hamısı bir birindən ağır, hamısı fərqli. Baxırsan hər şeyi yerindədi amma özünü gözəl hiss etmir, özünü gözəl hiss edənin ilişkisi yoxdu, hər ikisinə sahib olanın iqtisadi problemləri var, ya da görürsən bunların heç biri ilə problem yaşamayının psixoloji problemləri var. Həyatı özünə zindan edib. Soruşursan ay bala, nədi dərdin. Başlayır saymağa ki bəs ölkə belə insanlar belə, həkimlər belə getdi, fahişələr belə gəldi. Elə bil dünyanın dərdi səri buna qalıb. Nə özü həyatdan zövq ala bilir, nə sevdiklərinə gün verib işıq verir. Haqsız da deyil, di gəl ki dünya əzəldən belədir. Bu dərd deyilən şey həmişə olub və olacaq. Atıram, heç bir problemi olmayan insan belə bir gün öləcəyindən qorxur. Bitmir də bitməyəcək. Bu o demək deyil ki 50 60 illik, 1 dəfə yaşaya biləcəyin həyatı korlamalısan ya da başqalarının korlamasına izin verməlisən. Yuxudan oyanıb gün boyu başımıza nə gələcəyindən xəbərsiz yaşayırıq, həmin gün çox sevdiyimiz birini itirə bilərik, ya o bizi atıb gedər, ya imtahandan kəsilə bilərsən, birisi ilə dalaşarsan, şərlənə bilərsən, yol getdiyin yerdə biri təpənə ilişdirə də bilər. Yəni hər an nəsə yaşana bilər. Önəmli olan bu geniiiiiş dünyada zövq ala bilməyi, üz əzələlərini tərpədib gülməyi bacarmaqdır. Ən əsası cındır biri olmamaq, yaxşı insan kimi ömrü başa vura bilməyi bacarmaqdır, elə deyil mi? Allah kəssin ki, bu gecə kimlərsə ac yatdı, kimlərsə dava dərman ala bilmir, kimisə elə indi əri uşaqlarının gözü önündə döydü, kimsə xəyanətə uğradı, kimsə tərk edildi, kimisi də aldadıldı. insan olmaq bu deməkdir, Füzuli demiş şairliyin sərmayəsi dərddir. Dərdi olmayan ya da olub görməmək özü də bir dərddir, o ayrı məsələ. Bəzən keçmişində pis günlər keçirən insanları özümə daha yaxın bilirəm ki, o yaşayıb bunları, ağrı acını bilir, yaxşı günlərin də qədrini bilər bəlkə, insanlıqdan anlayar və s. Bu entrni yazma səbəbim məsləhətxanda tez-tez yazılan və çox sıx rastlaşdığımız depressivliyindən əziyyət çəkən gənclərdir. Kim bilir bəlkə də hər şey öz əlindədir, sabah çəkinməyib kimləsə danışsa həmin adam həyatını dəyişəcək, ya da hansısa istedadından xəbərsizdir, ya da sadəcə qara fikirlərə özü özünü sıxır. Məsələn, mən sabah tezdən durub praktikaya getməliyəm, yuxudan erkən oyana bilmirəm, oyananda miqrensayağı ağrı yaranır, başım gicəllənir, səhər yemək yeyə bilmirəm deyə ac yalavac gedirəm, imtahanda istədiyim balı yığa bilməmişəm, istədiyim həyatı yaşamıram, çox az sevdiyim insan var, hələ qabaqda verəcəyim bir sürü imtahan hazırlıq var. Heç bilmirəm sabah məni nə gözləyir, günlərim hamısı demək olar eynidir, elmləri görməkdən gözüm ağrır və s. Axı bundan, kimə nə? Ya mən düşünsəm elə ordan da daha çox problem çıxara bilərəm. Hətta bunlar sadəcə deyilə biləcək, etik dərdlərimdir. Bu o demək deyil ki mən depressiyaya qatlanmalıyam, üzülməliyəm, sabah gözəl görünməməli, insanların qarşısına çıxıb zarafat etməməli, əhli kef gəldi dedirtməməli olduğum anlamına gəlmir bunlar. imtahandı daha yaxşı hazırlaşarsan, sevgidi daha yaxşısın taparsan, tapmasan da olar, ailədir, bir gün ölüb gedərlər ya da dil tapmağa çalış, dostdur əlaqə kəs, işdi, totunə əziyyət verib işləməyə çalış. Hamı çox yaxşı bilir ki həyat dərdlə sevincin qarışığıdır, insafsız olduğu qədər də gözəldir. Yenə qəm dərd eşq şairi Füzuli demiş,
"Canı kim cananı üçün sevsə, cananın sevər,
Canı üçün kim ki, cananın sevər, canın sevər."
Yox diyan bu deyildi,
"... Söylərdi ki, ey cəfaçı dünya!
Bildim qəmini sənin ki, çoxdur,
Qəm çəkməyə bir hərif yoxdur.
Gəldim ki, olam qəmin hərifi
Gəl, təcrübə eylə mən zəifi"

Özümə və yazarlara xitabən, son.

seyran səxavət

"dünyanın heç bir yerində bu boyda xəstəxana yoxdur, yaşı min illəri çoxdan keçib. Dünyanın xəritəsinə də düşüb və başqa xəstəxanalardan fərqi orada ki, buranın xəstələri burda doğulub, yaşayır və burda da dəfn olunurlar, artırlar, azalırlar, yeyirlər, qırılırlar, uçurlar, sürünürlər, şərab içirlər, qan içirlər, ac qalırlar, tox qalırlar, xəcalət çəkirlər, şəkil çəkirlər, əziyyət çəkirlər, dərd çəkirlər, araq çəkirlər, nəşə çəkirlər, qonşunun xainliyini çəkirlər, bir-birinə kəm baxırlar, ələ baxırlar, dilənirlər, ev tikirlər, ev yıxırlar, qanırlar, qanmırlar, yaltaqlanırlar, rüşvət alırlar, analarının əmcəyini kəsirlər, heç kəsi bəyənmirlər, halal çörək qazanırlar, haramlıq edirlər, borc alırlar, borc verirlər, tez gəlirlər, tez gedirlər, qəzet buraxırlar, televiziyada danışırlar, alver eləyirlər, alınırlar, satılırlar, teatr çıxardırlar, çalıb-oynayırlar, toyuq oğurlayırlar, uşaq oğurlayırlar, allahsız-allahsız danışırlar, qoyun başı kəsirlər, adam başı kəsirlər... Hərdən-birdən də sevirlər..."

sözaltı günlük

Bu gün axırıncı saat sevmədiyim müəllimin dərsində deyib-gülürdüm, nə bilim dərsin sakitliyini pozurmuşam deyəsən. O müəllim ki Keçən semestr də dərs demişdi, təsadüfdən yenə bizə düşüb. Keçən sem ilk dərsinə gecikmişdim, qayıb yazmışdı, şüvənlik qoparmışdım. Çünki dizboyu idi qayıblar, nadirən dərsə girərdim, gələndə də qayıb almaq istəməzdim. Hətta overreact idi hərəkətim, iş o yerə çatdı ki, starostaya qışqırdım, o da mesajımı görməyib filan dedi, elə müəllim eşidə eşidə az artislik elə filan dedidmfmfm, sonra əsəbdən ağladım, bütün bədənim əsirdi, elə həmin günün sonuna kimi də əsəbi olduğumu xatırlayıram. Özümü onda lap yaprak tökümündəki qız kimi hiss etmişdim, adını xatırlamıram ama deyəsən əri xəyanət etmişdi, o da reaksiya verməyib qolu qapıya dəyəndə hönkür-hönkür ağlamışdı. Eyni o qayıb qapı rolunu oynamışdı məndə -* Nəysə, qısaca mən küsdüm və semestr sonuna kimi aktivlik göstərmədim, hamı yüksək bal almaq üçün tədbirdə iştirak edib şeir monoloq səhnəciklər və s hazırlamışdı qrupda, mən xaric. Tək imtahan çatanda müəllim eşitdi nitqimi, orda da müəllimin acığına hüseyn cavidin allah yoxdur monoloqunu oxuyub getdim ki, sinir olsun kdjdkc. Amma nitqimi təriflədi və a ilə keçdim və s
Bu gün də Müəllim hər dəfə qələmlə stola daha bərk vurur, məni xəbərdarlıq edir, görməzlikdən gəlirəm, ağzım qızışmışdı engel olamadım. Nəysə axırda dözmədi, dedi qalx ayağa qızım.
Mən: bir dəq müəllim, stilettonu soyunmuşam, geyinim qalxacam
Müəllim(gülərək) : yaxşı
(danlanmağımı gözləyərək ayağa qalxıram) müəllim: keçən semestr elə bədbin idin ki. Elə bil hər şeydən küsmüşdün, həyata küsmüşdün, kimsədən və ya hansısa hadisədən incinmişdin, həmişə əsəbi ifadə ilə dərsə girərdin.." müəllim danışdıqca qrup yoldaşlarım qıraqdan təsdiqləyir və mən keçmişə qayıdıram anidən. Bütün kədərli anlarım fraqment kimi tez tez keçir gözümün önündən və artıq sinifdə heç kimi eşitmirdim, qulağım zingildədi, utandım, sonra sevindim.
Sən demə, həmişə belə pozitiv qalmağımı istəyirmiş, üzümün gülməyini. Düzü heç pozitiv deyiləm şu sıralar, amma keçən illə müqayisədə ən azından yaşadığımı hiss edirəm. Hələ də bilmirəm, başa düşmürəm nə olduğunu, niyə elə olduğumu. Sözaltı günlüyə ilk yazanda, 2 ci 10 cu dəfə yazanda necə bərbad hiss etdiyimi xatırlayıram. indi silmişəm o entriləri, düzü hələ də qalır arxivdə, gedib oxumaq istəmirəm. Sadəcə ananı sikeyim 2022, mənə tanıtdırdıqlarına yaşatdıqlarına görə. Hə çətin ki əvvəlkitək olum, saf xoşbəxtlik yaşayım, amma kədərli də olmayacam. Bilmirəm bəlkə də yeniyetməliyimi o ildə keçirdim, baxmayaraq ki yeniyetmə yaşı deyildi. Sanki ondan sonra həyatın sıxıcılığı, iyrəncliyi üzümə şillə kimi dəydi amma hər nə idisə bu baş verdi, mən yox oldum və yenidən yaşamağa davam edirəm. Şükür edərək və sevinərək. Hətta yaxşı ki belə olub. Bəzən adi verdiyin nəfəs alışını, ağrısız günlər keçirməyinin qədrini belə bilməlisən. Yaxşı ki sabaha sağ çıxmayım dualarım qəbul olmayıb -* artıq özümü və sevdiklərimin xoşbəxtliyini görmək, onlarla həyat sürmək, onları görmək səsini eşitmək saatlarla danışmaq sevmək və sevilməyimi görməyi istəyirəm, nə qədər şablon səslənsə də. Budur gecədir, mən isə kədərli deyiləm ahahaha.

azərbaycanca danışarkən türkcə sözlər işlətmək

Danışıqda və yazıda nə qədər multikulturallığı, çox koloritliyi sevən biri olsam da bəzən mənim də qıcıq olduğum hadisədir. Türkcə sözlər qatmaq gözəldir, yerli-yerində, daha uyğun və gözəl formada. Akademik səviyyədə də qarşı deyiləm. Lap vulqar sözlərinə də qarşı deyiləm. Amma sözlərdən çox qrammatik göstəriciləri, şəkilçiləri ( ki nəzərə alsaq, son vaxtlar daha geniş vüsət alıb) oxuyanda adamın lap ikrah hissini oyadır mı desək, deməsək.
Məsələn:
Bu gün kəndə gedirəmdir, kursa yazılıramdır, dostumu necə hirsləndirirəmdir bla bla. O "amdır"
, "əmdir" nədi sən allah, belə türkün məsəli.
Ya da,
Yazasım gəlmişdir, ağzına boqu qoyasım gəlmişdir filan. Ən cringe olduğum "mübarek" sözüdür. Qoyun, bunları türklər özləri işlətsin, siz allah.
Təkrar edirəm, qətiyyən qarşı deyiləm istisnalar olmaqla -*