sevgi
![]()
insanların heyvanlara qarşı seksual hissləri yarandığı kimi, heyvanlarında insanlara qarşı seksual hissləri yarana bilir. bu yaxınlarda bir alman jurnalında oxuduğum bir məqaləni sizə tərcümə edib yazmaq istərdim. margaret lovatt 1964 cü ildə böyük tümmler "peter" ilə birlikdə, ona ingilis dili öyrətmək üçün gecə və gündüz onunla birlikdə yaşayırdı. onun fikrində yalnız bir şey var idi və margaret bu azadlığı ona verdi. narkotikin tətbiq olunması bu proyektə qəribə sonluq gətirdi. margaret və peter sanki bir-biriləri üçün müəyyən olunmuşdular. ikisi də cavan idilər və dənizi sevirdilər. onlar rəssam fırçasının boyadığı gözəl bir karib adasında tanış olmuşdular və bu qısa müddətdə artıq ayrılmaz idilər. bu ikili heç də hamıya xoş gəlmirdi. margaret hove lovattın 22, peterin, isə 6 yaşı var idi və o, bir delfin idi. elə ki, lovatt amerikanın virgin adalarının birində, qəribə ev barəsində eşitdi, hansında ki, deyilənə görə delfinlər yaşayırdı, cavan qadın və böyük tümmler (delfin) ilk dəfə görüşdülər. bütün qadağalara baxmayaraq təbiət vurğunu olan cavan qadın oraya qərarlı şəkildə getdi."delfin house" un başçısı gregory bateson qadından bilmək istəyirdi ki, o, burada ne axtarır. lovatt çəkinmədən ona dedi: " mən eşitmişəm ki, siz burada delfinlər saxlayırsınız."o, dəniz məməlilərinin qayğısına qalınmasında, kömək etmək istəyir. qadının özunə güvənindən təsirlənən bateson, buna razılıq verdi, baxmayaraq ki, lovvatın buna uyğun bir ixtisası yox idi. o lovvatı öz asistenti etdi və onu elim tarixinin ən qeyri-adi eksperimentlərindən birinin bir hissəsinə çevirdi. alimlər "delfin house" da delfinlərə ingilis dilini öyrədirdilər ki, yad planetlərlə qarşılaşmağa hazırlaşsınlar. insanlığın kainatı fəth etməsi haqqında düşüncə 60-cı illərdə aktual idi. dünya gücü olan amerika və ssri arasında olan kosmosa çıxmaq yarışı, 1957-ci ildə "sputnik 1" peykinin startı ilə başlandı, şərqdə və qərbdə olan insanların həvəslərini və qorxularını alışdırdı. kosmosda insanlıq yad həyat formaları ilə qarşılaşa bilərmi? əgər qarşılaşsaydılar: insanlar onlar ilə necə ünsiyyət qurmalı idilər? amerikan nevropsixoloqu john lilly bir inqilabi ideyası var idi. o, yad planetli ilə əlaqə qurmamışdan əvvəl başqa bir yüksək inkişaf etmiş yerli bir növlə, delfinlərlə, məşq etməyə qərar verdi. "bu qeyri-adi bir ideya idi, bizim mədəniyyətimizi başqa bir mədəniyyət ilə birləşdirmək.", britaniya rejissoru və produktoru christopher riley deyir, hansı ki, bbc üçün bu eksperiment haqqında "the girl who talked to dolphins" senedli filmini çəkib. professor üçün bu ideya insanları aya aparmaq kimi möhtəşəm idi. bütün proyektin lideri kimi john lilly 3 delfini saint thomasa ağ çimərlik evinə gətirdi. sissy böyük və həyat eşqi ilə yanan idi, pamela qorxaq və utancaq idi, peter isə yeniyetme və eqoist idi. digər qurumlara əks olaraq, hansılarda ki, delfinlər saxlanılırdı, bu üç nəfərin vəziyyəti nisbətən yaxşı idi. nasanın və amerikan hərbi dəniz qüvvələrinin imkanları ilə kifayət qədər təchiz olunmuş delfin tədqiqatçısı lilly öz məqsədləri üçün əlavə olaraq " dolphin house"u tikdirdi. nəhəng balkonun altında sərin və aydın dəniz suyu ilə təchiz olunmuş böyük hovuz yerləşirdi. hovuzun divarında olan bir pəncərədən tədqiqatçılar heyvanları həmçinin suyun altında da müşahidə edə bilirdilər. əsas iş 1964-cü illərin yazında başlandı. gregory bateson xüsusilə heyvanların arasındakı əlaqəni tədqiq edən zaman, lovvat dəniz məməlilərinə ingilis dilini öyrətmək üçün getdi. gündəlik danışıq təlimlərindən əlavə onların, bəzi insan səslərini təqlid etmək üçün yüksək qabiliyyətli delfin təlimatına ehtiyacları var idi. hər şeydən əvvəl margaretin "m"-i onlara çətin gəlirdi. iş də müvafiq olaraq uzanırdı. o vaxta qədər ki, margaret lovattın ağlına həll edici bir ideya gəldi. hər gün iş bitəndən sonra tədqiqatçılar evə getdilər. "mən düşündüm: nəhəng delfin beyini bütün gecə nəisə ilə məşğul olur", margaret lovatt "the girl who talked to dolphins" sənədli filminin rejissoruna christopher rileye izah edir. onun fikrincə, bu zaman daha yaxşı istifadə oluna bilərdi. lovatt radikal qərar qəbul etdi. o, bir delfin ilə gecə və gündüz yaşamaq istəyirdi. o, "dolphin houses"-un yuxarı otaqlarını su kecirməz elətdirdi və dizə qədər su ilə doldurtdu, delfin peter ilə oraya köçdü. lovatt indi suda əziyyətlə yeriməli idi, lakin peter isə hər yerdə əziyyətsiz üzə bilərdi. həftədə altı gün gecə-gündüz dəniz məməlisi öz müəlliməsi ilə burada yaşamalı idi. yeddinci gündə isə yük lifti peteri aşağı onun heyvan rəfiqələrinin yanına aparırdı. başqa günlərdə isə intensiv dərs keçirilirdi. proyektdə qeydə alınmış yüzlərlə səs lentinin birində lovatt deyir: "hello". peter boğazından "häilloooo" kimi cavab verır. margaret təkrarlayır "hello" və peter "aäiooo"deyə cavab verir. peter-ə danışıq hərkətlərinin müşahidəsini asanlaşdırmaq üçün lovatt dodaqlarını qara, ağız nahiyəsini ağ rəngə boyayırdı. hətta saymaq da programa daxil idi. "one, two, three", lovatt deyir. peter xırıltı ilə bu səsləri təqlid etməyə çalışırdı. bir müddətdən sonra margaret lovatt ilə təkcə yaşayan dəniz məməlisi öz məlliməsinə sadəcə maraqdan daha artıq şey göstərməyə başladı. onun da həmçinin öz ehtiyacları var idi. margaret lovatt peterin yaxınlaşma cəhdləri haqqında deyir: "peter mənim yanımda olmaqı sevirdi". "o özünü mənim ayağıma və ya əlimə sürtürdü". yeniyetme tümmler (peter) öz cinsi istəyini getdikcə daha aydın göstərirdi. "bu mənim üçün xoşagəlməz deyildi", lovatt xatırlayır," və mən səbr edirdim, nə qədər ki, o, həddini aşmamışdı". ilk başlarda lovatt peteri aşağı dişi delfinlərin yanına apardı ki, qurdunu öldürsün. "sən indi bir gün qızlarla oynayacaqsan". bu davamlı bir həll yolu deyildi, peterin artan ehtiyacları işi tez -tez bölürdü. nəticədə o, qərara gəldi ki, onun seksual tələblərini yerindəcə doyuzdursun, əli ilə. bu yolla ən azından vaxt itirilmirdi. margaret lovatt vurğulayır: "bu mənim tərəfimdən heç də seksual deyildi. bəlkə də emosiyonal bir şey idi". peterin seksuallığından savayı başqa problemlərdə delfin proyektinin sonunu gətirirdi. john lillynin investitorları təzyiqləri artırırdılar, onlar nəticələri görmək istəyirdilər. bir müddətdən bəri lsd qəbul edən lillynin ağlına etik cəhətdən müəmmalı bir fikir gəldi: delfinlər lsd ilə yumuşalsaydılar bəlkə də insanlar və delfinlər arasındakı dil bariyeri daha asand götürülə bilərdi. lilly lovatta bu təklifi edərkən, o, qəzəbləndi: "bircə peter yox!", deyib öz üzən yoldaşını qorumaqa cəhd elədi. lilly bununla razılaşdı və sadəcə dişi delfinlərə pamela və sissyə bir lsd dozası verdi. komanda gərginliklə reaksiyanı gözləyirdi, ani bir çevriliş onların tədqiqatını sondan xilas edə bilərdi. on dəqiqə keçdi. heçnə baş vermədi. iyirmi dəqiqə keçdi. hələ də heçnə olmamışdi. artıq lilly özünü itirdi. o, bir dənə çəkic götürdü və səs-küylə yerə vurmağa başladı ki, delfinlərin diqqətini cəlb etsin. yenə də qətiyyən heçnə baş vermədi. aydın oldu ki, narkotik dəniz məməlilərinə təsir etmədi. bununla da proyektin sonu gəldi. 1966-ci ildə peter sissy və pamela daşınma çənləri vasitəsi ilə floridaya aparıldı, tutqun, qapalı, lilly tərəfindən idarə olunan laboratoriyaya hansında ki, həddindən balaca hovuzlar və həddindən az günəş işıqı var idi. margaret lovatt yalnız onu eşitdi ki, peter oraya yaxşı çatıb. john lilly tezliklə ona şəxsən zəng vurdu. "o, mənə dedi ki, peter intahar edib". delfin hovuzun dibine enib, nəfəs almağını dayandırıb. əvvəllər saint thomas adasında delfinlərin qayğısına qalan baytar andy williamsonun peterin ölümü üçün yalnız bir izahı var idi. "bu delfin o qadını həqiqətən də sevirdi". insan həyat yoldaşından ayrılması, peterin ürəyini sındırmışdı.
)