65. yazacağım zada başlıq tapa bilmədim a dostlar və fikirləşdimki elə yaxşısı buradır. azərbaycan. qayası nur mayası nur olan ama axırında heç bir sikim olmayan gözəl məmləkət. alov dilli ox filan ancaq yataqda olur bu diyarda ki, onu belə padlo bilir növcavanlarımız.

elə yazacağım mövzu da bununla bağlır. yəni dil vurmaqdan danışmayacam yox. məmləkət dərdidir mənimkisi.* ozan olduq getdik amk yoxsaki dil vuran da sağolsun vurmayan da. ki oral seksin adına dil vurmaq deyəndən sonra olsa nə olmasa nə. bizə əməlli bir dil inqilabı lazimdir, kim necə başa düşərsə..

girizgah çok klişe olacaq ama bu dəfəlik dəymə qaqaş. çoxdanın fikridir beynimdə, deyirəm görəsən niyə bu gündəyik? niyə basılmışıq qaraya? harda əyilən birini görsək bərkiyirik o saat. qonşusu ac yatan bizdən deyildir'dən kimi sikək qabağa düşək səviyyəsinə necə endik? hansı ara oldu bu?


bax qağa biz, yengə poxuna düşmüşük deyəsən. kirvə poxuna, kürəkən, qayın, yeznə poxuna, bajanax poxuna düşmüşük sən öləsən. pis poxa düşmüşük. nə dəxli var demə, qulaq as.

rüşvət var? -var. tapış var? -var. haqq qavramı var? -yox. huquq, qanun var? -yoxdur. ə qaynanan qoyar olsun? qoymaz qaqaş. elə baxma gəl başa salım.

bu qohumluq ki var haa, bu çox qəliz məsələdir. kino pox yeyib bunun yanında o dərəcə. hər şeyin altında bu var. qohumluq. qardaş adamın bir qohumu olar, ikisi olar. bizdə sürüynəndi. hərəsinin də öz adı var. əcnəbilər hamsına cousin deyib yola verir. ala bizdə əmioğlu bir, dayıoğlu iki, bibiqızı, xalaqızı. dayı nəvəsi var a kişi. bunun qabağında durmaq olar? sikerler kamil, hepimizi sikerler.

bax xaricə, qohum görürsən? nə qohum ala? edirnədən o tərəfə yengə deyəni sikirlər. camaat belini bacanağa yox dövlətə dayayıb. qohumluq əlaqəsinin qopuq olması insanı toplumda kimsəsiz bir hala salır. onu bu kimsəsizliyindən xilas edən şeysə birəysəl haqqlarıdır. bizdə isə tam tərs mənzərə görülür.

rüşvətin qaynağını illərdir dövlət olaraq görən bizlər problemin qaynağını düzgün tapmadan əli üzündə inqilab gözləyirik. halbuki diqqətli baxıldığında heç bir inqilab filan real deyil və ən qorxulusu da heç bir inqilab bizdə gözlənilən dəşiklikləri gətirməyəcək. tam tərsi yüksək dozalı qırğın və dağıntılara səbəb olacaq inqilab gələcək hakim qüvvələrə daha sərhədsiz güclər bəxş edəcək.

çünki.. bizdə problemin qaynağı dövlət deyil. bizik, özümüz.

oxuyursan illərlə, təhsil alırsan. gözünün nuru gedir, götün sikilir. sonra iş həyatı, kurslar, stajlar. atan araya girir bir yere soxulursan, başlayırsan işə. zənglər də sənnən birgə başlayır. əvvəlcə yaxın qohumlar lap yaxın.. xala qurban fariz sizin idarədədir tapşır çox gözlətməsinlər. xaricdə təhsil görmüş, intellekt abidəsi sən xalanın sözünə qayıtsan qəhbə olarsan. və fariz gözləmir keçir, başqa haqqların üstündən. zənglər artır. sıradanlaşır, adiləşir. və bir gün o zəng. samirgilin kirvəsi* xuyyivoznayet gələcək yola ver getsinlər. hörmətivi də edəcəklər. gəlirlər, iş həllini tapır və o haram pul stolunun üstündədir. almamaq üçün dirənirsən ama o, kirvədir axı. almasan qəhbə olarsan. və budur sən artıq təscilli rüşvətxorsan. sən, yandaki otaq, koridor, üst mərtəbə, hamı, bütün bina.. rüşvətxorsuz.

və sən rüşvətxor, kirvənin gözündə qəhbə olmamaq üçün bu yola sürüklənmiş fahişə. sən artıq o işi heç kimə pulsuz görməyəcəksən.

və o kirvə başqa bir idarədə, gözləyir.. normadan artıq. çünki içəridə başqa bir kirvə var. və bu belə davam edir. kirvələr, yeznələr, bacanaqlar.

xaricdə kirvəsi olmayan insan tək dayaq nöqtəsi olan haqqlarına möhkəm yapışır. və o haqqların məşruluğunu təmin etmək adına başqalarının haqqlarına da eyni hörməti göstərir. dövlət bilir, o şəxs xəstələnsə qapısını açan olmayacaq və dövlət səhiyyə sistemini ona görə qurur. və şəxs bilir ki kirvənin qozuna deyil və ona görə vergisini axıra qədər dəqiq ödəyir. və bu şəxsin yaşadığı dövlət sikə sikə sosial dövlət olur. və şəxs o dövlətin sərvətidir və dövlət bacanaqsız şəxsin sərvətidir. o dövlət o şəxslərlə dolu olur, o şəxslər tərəfindən idarə olunur. dövlətin ən kiçik səhfində şəxslər ona həddini bildirirlər.

bizdə isə dövlət yoxdur. varsa da yoxdur. heçkimin qozuna da deyil. dövlət arxa planda neft qaçırır. nəsə deyirik? yox. qozzumuza da deyil.

çünki biz onu görmürük, görmək də istəmirik. biz xəstələnəndə banan alıb gətirən çoxlu qohumlarımız var. bizim yengəmiz, bizim kürəkənimiz var. bizim sosial təminatımız dayday'dır.

və biz inqilabı kimə qarşı edəcəyik? dövlətə? başınız xarab olub?

not: yuxu imkan versə qohumları öldürmədən sizə məsələnin həllini danışacaqdım. qismət olsa sabaha.

edit: bütün məsələ ifrata qaçmış vəziyyətdə olan yapış yapış qohumluq əlaqələri deyil əlbət ama işin bu yerə qədər gəlməsində duran təməl səbəblərdən biridir deyək və entry'yə qaldığımız yerdən davam edək.

hər necəki, bizə öyrədildiyi kimi tarixin erkən dönəmlərində insanlar ilkəlliyin ilkin gərəyi olaraq icma yaşayışını mənimsəmişdilərsə 'indiki dövrdə də bu davranış az dəyikliyə uğramış şəkildə çıxır qarşımıza.* bu cümləni al qoy yaqubun tarix kitabına sırıtmaz amk

yəniki ha neolit dövründəki ilkəl insanlar ha bizim indiki laçınlılar, ağdamlılar, naxçıvanlılar, yerazlar. qohumluq əlaqəsini iliklərində yaşayan yurdum insanları yəni. pisdir mi? bəlkə də deyil ama mövzumuz başqadır. bu labüdlük nə torpağın nə insanın günahıdır.

qısası bu birbaşa şəhərləşmə ilə bağlı olan hadisədir. yəni şəhərin beton yığınlarının arasında sistemə xidmət etməkdən siz də məni bağışlayın götündən xəbəri olmayacaq dərəcəyə gələn insan təbii ki qaçılmaz olaraq kirvədən bixəbər qalır. günlər aylara calandıqca məsafə ilişkisinə dönən yeznə qayın əlaqəsi elə bu ilişkiylə eyni aqibəti yaşayır. bacanaqlar ayrı düşür istəmsiz.

gəlin sovet dönəmindəki atanı polisə satmağın ən vacib vətəndaşlıq vəzifəsi olduğunu öyüdləyən filmləri bir də bu gözlə izləyək və anlamağa çalışaq. bu cür sistemlər duyqusal bağ qəbul etmir. hamını eyni dərəcədə sevmək üçün ən yaxınlara məsafə qoymaq. bütün məsələ budur.

və istəməyək də olsa bunu ən yaxşı urban mühitdə işin orospusu olmuş insanlar bacarır. pəki var mı azərbaycanda belələri? var. çox məhşur rusdilli bakılılar.

heçkim inciməsin. azman bir yeraz olaraq yazıram bunları. biz gəlmələrik səbəb. biz və yumşaq ürəklərimiz. yaxına otkazın nə olduğunu bilməyənlər. əmioğlu yerinə türmə yatanlar. aman xalaqızı evdə qalmasın dərdində olan.. bizlər.

dövlət dairələrindəki rüşvətin birbaş səbəbi biz və bizdəki bu potensialı görmüş azərbaycan dövləti ceoları'dır.

rüşvətin və el dilindəki adıyla tapış'ın dünyada çoxsaylı ortaya çıxış şəkli və çoxsaylı səbəbləri var. ama bizdə səbəb hardasa tamamı rayon əhalisindən əmələ gələn icraedici orqandır. naxçıvanlılar, qubadlılar, yerazlar.

gəlki, işin ekstra əyləncəli tərəfi bizim masum bakılıların da bizim nəyimiz əksik deyu lady öndərliyində daha dəhşətəngiz bir klan yaratmış olması gerçəyidirki bu gerçəklə barışmaq özü də çox çətin ama şərəfli hadisədir.

topyekun bir korrezyanın içində aşınan cəmiyyətimiz bir daha iflah olar mı bilinməz ama əsas səbəbi təyin etmə adına bu düşüncədə davam etmək və səbəbin yekəsinin özümüz və bəzi ifrat mental dəyərlərimiz olduğunu anlamaq daha xeyirli olar zənnimcə. və ilkin dövrlərdəki şəhər dövlətlərdə olduğu kimi idarədə şəhərliləri əsas vəzifələrə çəkmək önəmli bir addım ola bilər.

not: entry sumqayıt kazbeki sponsorluğunda tamamlanmışdır. bitdiyinə şükür.