18. dinin elmin soyuqluğuna və tərəfsizliyinə toxunmadığı müddətcə yanaşı olmalarında problem olmayan iki məhvum. bilirsiz, burda din cahillikdir, kilsə orta əsrlərdə qadınları yandırırdı, müsəlmanlar axmaqdı deyib keçmək asandı, ama məsələnin kökünə enmək lazımdır. şəxsən mən ilk əmri "oxu" olan bir dinin (ərəb dilində oxu felinin yanında heç bir şey işlənmədikdə ümumi mənada işləndiyini və sadəcə bu kitabı deyil, ətrafımızdamı hər şeyi oxumağı ifadə etdiyini eşitmişdim.) elmə bu qədər zidd olduğunu da düşünmürəm. islam mədəniyyətinin ilk vaxtlarındakı elmin inkişaf səviyyəsi də göz qabağındadır. ama bu da danılmazıdr ki, hər hansı bir ideologiya elmə zərər verə bilər. insan zəif məxluqdur və inacına məğlub olub elmi yanılda bilər. ama bu hər inanca aiddir. müsəlmana da, ateistə də, kommunistə də, vegeteryana da. ki bunları bir kənara qoyub indiki şərtlərdən danışsaq, aydın məsələdir ki, indiki müsəlmanların 90 faizi elmdən çox çox uzaqdadırlar. ama bunu islamla bağlamaq da yalnışdır. çünki dediyim kimi elmdən uzaqlaşma hər inanc sahibinə aid ola bilər ( ki hər birimiz zaman zaman öz inandıqlarımıza görə gerçəklərdən uzaqlaşırıq) lakin hal hazırda bu hadisə ən çox müsəlmanların başına gəlib.