13. bizim bir liberal qaqaşın facebookda anti porno qadağası adı altında yazdığını eynən bura copy past edirəm

qaqaş deyir ki:

(həmçinin mənim ödədiyim vergilərlə maaş alan) deputat elmira axundova “yeniyetmələrin mənəviyyatının qorunması” arqumentinə istinad edərək (adı altında) istənilən pornoqrafik materialın yayılmasına “türkiyə stili” qadağa qoyulması təklifi ilə bağlı nəzər yetirilməli vacib və prinsipial məqamlar var.
bunu qeyd edərək başlayım ki, mən ideoloji olaraq sivil libertarianam və bu məsələyə yanaşmam da bu perspektivdədir (yəni hazırki statusla leqal-formalistik yanaşmadan daha çox ideoloji mövqe irəli sürürürəm).
ilk növbədə, pornoqrafiya ifadə azadlığı məsələsidir. bu halda bu azadlığın dairəsinə daxil olan materialın yayılmasından və fərdlərin həmin materiala çatımlılığından (əldə edə bilməsindən) söhbət gedir. liberalların təklifdə göstərilən de facto qadağaya bərabər məhdudlaşdırmanı tədqiq edərkən (ənənəvi olaraq və təbii ki,) istifadə etdikləri metod liberal ingilis filosofu con stüart millin “zərər prinsipi”nə əsaslanır (əsaslanmalıdır). zərər prinsipi onu ehtiva edir ki, fərdlərin başqalarına zərər verməyən ifadələri və hərəkətləri məhdudlaşdırıla bilməz.
(yetkin şəxslərin hazırladığı) konsensual əsaslı və volyuntar (yəni qarşılıqlı razılaşma və iradəyə söykənən) pornoqrafik material özlüyündə başqalarına ziyan vermir. belə olduqda bu tipli pornoqrafik materiala qadağa qoyulması liberal (libertarian) perspektivdə birmənalı olaraq qəbul edilə bilməz (onu bəri başdan qeyd edim ki, zərər prinsipinin mahiyyəti baxımından azərbaycanda mövcud olan əxlaq təsəvvürünə əsaslanan “başqasının əxlaqını pozur” arqumenti “zərər” anlayışının çərçivəsinə düşmür; zərər prinsipi baxımından zərər mütləq zahiri olmalıdır, aşkar formada təzahür etməlidir, konret nəticəsi “gözlə” görülməlidir).
təbii ki, dövlət bəzi hallarda pornoqrafiyaya məhdudiyyət qoya bilər. əlbəttə, hüquqdan sui-istifadə və başqalarının hüquqlarının pozulması aşkar olan hallarda. praktik olaraq, əksər hallarda pornoqrafik materiala məhdudiyyət qoyulması iki məsələdə olur: uşaq pornoqrafiyası (yetkin şəxslərin əksinə olaraq uşaqlar əqli inkişafın iradəsi müəyyən edilə bilən mərhələsində deyillər və seksual olaraq istismar edilirlər) və insan alveri ilə əlaqədar olan pornoqrafik material (yetkin şəxslərin qeyri-iradəvi olaraq məcbur edildiyi pornoqrafik material). liberal perspektivdə pornoqrafik materialın məhdudlaşdırılması yalnız və əsasən bu hallarda nəzərdə tutula bilər. hazırki təklif bu məhdudiyyət əsaslarından kənar olduğuna görə ifadə azadlığına qarşıdır.
daha sonra, pornoqrafiya özəl həyat mövzusudur. hazırlanmış pornoqrafik material internetdə yayıldığı üçün publikdir. amma ayrı-ayrı fərdlərin həmin materialı əldə etməsi (çatımlılığı) onların özəl həyat dairəsinə aiddir. təklifdə səsləndirilən məhdudiyyət həyata keçirilsə bu fərdlərin özəl həyat dairəsinə aid olan sahəyə yönələn “blanket qadağa” olacaq. çünki bəlli bir hala və fərdə münasibətdə deyil bütün hallarda tətbiq edilməsi nəzərdə tutulur. bu halda dövlət fərdlərin özəl həyatına əsaslı olmayan və öz varlığının zərurətindən irəli gəlməyən müdaxilə etmiş olacaq. liberal nəzəriyyədə dövlət, bir qayda olaraq, publik işlər üçündür (liberallar dövlətin varlığını məhz və əsasən buna görə vacib hesab edirlər). dövlətin özəl həyata müdaxiləsi vəziyyətdən asılı olmalı, fərdi xarakter daşımalıdır, müstəsnalığı ilə səciyyələnməlidir. indiki halda nəzərdə tutulan blanktet xarakterli müdaxilə bu prinsipiallıqla uzlaşmır.
nəhayət, hazırki təklifin özü və təklifin həyata keçirilməsi yetkin fərdlər (vətəndaşlar) üçün alçaldıcıdır. nəzəri olaraq e.axundova deputat maaşını fərdlərin ödədiyi vergilərlə alır (qazanır). pulunu bizim ödədiyimiz biri bizim (fərdlərin) nəyə baxmalı olub-olmamasını təyin edə bilməz. buna görə də e.axundovanın təklifi yetkin fərdlərə qarşı alçaldıcı xarakter daşıdığı üçün həm də bariz formada əxlaqsızdır. deputatların belə qeyri-ciddi və ayıb açıqlamalar verməsi yeni deyil, ölkə üçün "normal" olan trenddir. amma hər bir halda bu trendin bir halqası kimi təəsüfləndiricidir.
bunlara görə də liberal (libertarian) perspektivdə istənilən yetkin pornoqrafik materialının blanket qadağası təklifi birmənalı ciddi formada rədd edilməlidir.
p.s. bir də məsələ təkcə pornoqrafiya deyil, məsələ qeyri-zəruri dövlət müdaxiləsinin utanmaz və abırsız bir formada elan edilməsi və həyata keçirilmə niyyətinin (həmçinin ehtimalının) olmasıdır.

sitatın/iqtibasın sonu.

mənim fikrim : hansı ad altında olursa olsun, ağlı və düşüncəsi ağı qara qaranı ağ göstərəcək qədər şeytanlaşan dialektikaya qarşı əlimizdən nə gələr?