2. 4. sturgeon qanunu * sözlük üçün də həddən artıq aktuallığı ilə seçilir

1953-cü ilin sentyabrında dünya elmi fantastika qurultayında çıxış edən yazar ted sturgeon demişdir,

"insanlar detektiv romanlarından danışanda malta şahininin (the maltese falcon) və böyük yuxunun (the big sleep) adını çəkirlər. westerndən danışanda qərbə gedən yolu (the way west) və shane'i misal göstərirlər. elmi fantastikaya gəldikdə isə onu "buck roger zir-zibili" adlandırıb, "elmi fantastikanın doxsan faizi pox-püsürdür" deyirlər. belə baxanda, düz də deyirlər. elmi fantastikanın doxsan faizi pox-püsürdür. amma hər şeyin doxsan faizi pox-püsürdür və vacib olan o geri qalan on faizdir ki, o da yazılan hər hansısa başqa bir şey qədər və ya ondan daha yaxşıdır."

sturgeon qanununu adətən daha bəzəksiz formada deyirlər: hər şeyin doxsan faizi poxdur. molekulyar biologiya təcrübələrinin doxsan faizi, poeziyanın 90 faizi, fəlsəfə kitablarının 90 faizi, ekspert yoxlamasından keçmiş riyaziyyat məqalələrinin— və sair və ilaxır—90 faizi poxdur. doğurdandamı bu belədir? bəlkə də bir az şişirdilib, amma gəlin razılaşaq ki, hər sahədə dəyərsiz işlər görülür (bəzi xudbinlər bunun daha çox 99 faiz olduğunu deyir, amma gəlin o söhbətə girməyək). bu müşahidədən götürəcəyimiz dərs odur ki, bir sahəni, janrı, fənni, sənət növünü... tənqid etmək istədikdə, poxun üstünü qışqıraraq bizim və öz vaxtınızı boşuna xərcləməyin! yaxşı olanın ardınca gedin, ya da baş qoşmayın. adətən bu məsləhət, analitik fəlsəfəni, təkamül psixologiyasını, improvizasional teatrı, televiziya sitkomlarını, fəlsəfi teologiyanı, masaj terapiyasını, nə bilim hər hansı bir şeyi məhv etməyə çalışan doqmatistlər tərəfindən qulaq ardına vurulur. gəlin əvvəlcədən şərt qoyaq ki, ətrafda min cür axmaq, iyrənc, səviyyəsiz şey var. deməli belə, öz vaxtınızı, bizimsə səbrimizi zorlamamaq üçün çalışın tapa bildiyiniz ən yaxşı şey, öz sahəsində mütəxəssislər tərəfindən sayılıq seçilən, mükafat alan şeyləri seylər üzərində diqqətinizi cəmləyəsiz. fikir verin ki, bu rapaportun qaydaları* ilə də yaxından əlaqəlidir: əgər məqsədi insanları axmaq hoqqabazlıqlara güldürmək olan komediyaçı deyilsizsə, zəhmət olmasa karikaturanı özünüzə saxlayın. təcrübəmə görə, hədəf filosoflar olanda bu xüsusilə keçərlidir. bir-iki zirək dəyişikliklə və ya darıxdırıcı nitpickinglə, qədim yunanıstanın müdriklərindən tutmuş, yaxın keçmişin intellektual qəhrəmanlarına (bertrand russell, ludwid wittgenstein, john dewey, jean-paul sartre—bir-ikisini sadalayısı olsam) qədər,hər hansı bir filosofun ən yaxşı nəzəriyyələrini, başdan-ayağa səfehlik kimi göstərmək olar. [yuck, yuck]. bunu eləməyin. bununla özünüzdən başqa heç kimi nüfuzdan salmayacaqsınız.