11. sinir sistemimizin mərkəzidir. qədimdə vəzifəsinin sadəcə içindən keçən qanı soyutmaq olduğuna inanılırdı. sonradan idarə etmə, informasiyanın işlədilməsi, yaddaş və s. funksiyaları olduğu kəşf olunub. beynin funksiyasını mənə indiyə kimi ən yaxşı ingiliscə pattern matching machine ifadəsi başa salıb. mənası qəlib, düzülüş, forma müqayisə edib, bir-birinə bənzədən maşın deməkdir. məsələn yəqin ki, gecə səmada bürcləri tapmağa çalışmısınız və ya bürclərin əslində hansı ulduzları birləşdirdikdə göründüyünü görmüsünüz necəsə. fikir verin, əslində bu figurların məsələn xərçənglə və ya oxatanla uzaqdan yaxından heç bir əlaqəsi yoxdur. sadəcə insan beyni hər gördüyü informasiyada yaddaşındakı bir bilgi ilə bənzərlik axtarır, informasiyanı müqayisə edir, qəliblər tapır və s. eyni şeyi bakı metrosunda divarda həzrəti əlinin surətini görənlərin və zooparkdakı şirin nəriltisində allah sözünü eşidənlərin beyinləri də edir. beyin eyni anda birdən çox mənbədən informasiyanı alır müqayisə edir qəlibləri tapır. daha doğrusu qəliblər özü yaranır, çünki bənzər informasiyalar beyində bənzər bölgələrə siqnal ötürülməsinə gətirib çıxarır. nəticədə o bölgədəki yollar qalınlaşır və növbəti dəfə o informasiyanın əldə olunması asanlaşır.
əgər bu informasiya müəyyən davranış qəlibidirsə, bir açar siqnaldan sonra o qəlib asanlıqla işə düşür. ingiliscə buna trigger deyilir. məsələn içki içərkən siqaret çəkməyə alışmış isəniz, siqareti tərgitmək istədikdə hər içki məclisində siqaret çəkməmək üçün çox əziyyət çəkə bilərsiniz.
bənzər bir problem bakıya bu dəfəki gəlişimdə qarşıma çıxdı. həmişə arzulamışam ki, dəyişərək xarakterimə yeni özəlliklər qatım. son dönəm ünsiyyət bacarığımı, səbrimi və s. kifayət qədər inkişaf etdirib, yeni alışqanlıqlar əldə etdiyimi düşünürdüm. ancaq bakıda ailəmlə və çox köhnə dostlarla keçirdiyim vaxtda bir vaxtlar çox tez-tez etdiyim ancaq sonradan təkidlə tərgitmək istədiyim davranış nümunələrini yenidən etməyə başlamışam. sanki köhnə triggerlərin yenidən ortaya çıxması mənim əvvəlki xasiyyətimi canlandırıb. mənim özümə qatdığım yeni bacarıqlar, davranışlar falan isə sadəcə yeni triggerlər hakim ikən ortaya çıxırlar. ailəmə qarşı səbrsiz, yeniyetmə davranışım əslində heç bir məntiqə sığmır. düzdür indiki anda belə qətiyyən haqlı olduqlarını qəbul etmək istəmirəm. ancaq ətrafımdakı insanlara ailəmə göstərdiyim tolerantlığın on qatını göstərmək sadəcə mənim ailəmə olan hörmətsizliyimdir. görünür ailəmə qarşı davranışımı düzəltmək yorucu və zaman tələb edən bir iş olacaq. ki, qeyri mümkün də ola bilər.