102. 3 panislamist islam filosofundan biri. bunlar ard-ard bir-birinin yolunu davam etdirib. başlayıb cəmaləddin əfqanidən davam edib said nursi sonuncu da bu zat-i möhtərəmdir. 3-ü də eyni sistemdən istifadə edib. yəni islamı qərbə çatdırmaq üçün qərbin üsulu ilə vaxtı zamanında islam peyğəmbərinin bizansın paytaxtı olan konstantinopola göndərdiyi sahabələrin, digər adları ilə alovda yanmayanların üsulunu birləşdirib yeni bir təbliğ üsulu yaratdılar. yəni bu insanlar dinlərini bilən, ibadətləri hərşeyin önündə gələn, amma qərblilər kimi geyinib-keçinib, onlar kimi rəftar edən kifayət qədər intellektual adamlar idilər. vəzifələri isə müəyyən vəzifə sahibi olub amma islamı tanımayan yaxud kifayət qədər tanımayan həmçinin tanıyıb ona uyğun hərəkət etməyənləri allahın dininə çəkmək idi. bu arada özləri də qalxa bildikləri qədər yuxarı vəzifələrə qalxacaqdılar. əfqani boğaz xərçəngindən istanbulda ev dustaqlığında öldü onu abdulhəmid ev dustağı etmişdi ki onun avropa siyasətinə mane olmasın, nursi urfada əcəliylə öldü cəsədi qaçırıldı və hələ də yeri bilinmir. iddiaya görə dövlət qaçırıb ki məzarı ziyarətgah olmasın. gülən 12 sentyabr çevrilişindən sonra çox təqib olundu amma sonda özal onun üçün hər şəraiti yaratdı onun təşəbbüsü ilə açılmış məktəblərin bir çox məzunu dövlət orqanlarında fəaliyyətə başladı və yüksək iş gücü ilə öz yerlərini möhkəmləndirirdilər. sonra akp höküməti ilə dostluqlarında burda bir nüans var erbakan güləni sevmirdi amma erdoğan gülənin kadrlarından istifadə etmək üçün dostlaşdılar. gülən dövlət içində kadrlaşma apardı və əvvəlki kimi layiq olanlar deyil kim gəldi təki alnı səcdəli olsun kriteriyası ilə vəzifə sahibi oldu. burda gülənin gücünü görənlər də bir tərəfdən onun camaatına girməyə çalışırdı və nəticədə külli miqdarda hərakat üzvü oldu. bunların çoxsunun sabun köpüyü olduğu ərdoğanın təhsil islahatı keçirib gülən məktəbləri də daxil olmaqla bir çox hazırlıq kursu və məktəbləri bağlayacağı açıqlaması oldu. ardından 2004-cü ilə aid bir sənəd çıxdı ortaya ki sən demə ərdoğanın dövlət siyasətinin başında güləni yox etmək var imiş. bundan sonra 17 dekabrda türkiyədə bir növ təmiz əllər əməliyyatı başladı türkiyənin poxunu püsürünü tökdü ortalığa polislər və prokurorluq. gülən mənim xəbərim yoxdur dedi. amma ərdoğan ona müharibə elan etdi müharibə hələ də davam edir. təbii ərdoğan rüşvətxor korrupsioner məmurlara heçnə eləmədi bunların biri də onun qudası idi. hətta qudası canlı yayına çıxıb nə etmişəmsə erdoğanın əmri ilə etmişəm dedi. təbii sonra inkar etdi. yəni türk xalqı rüşvətxorluğu unutdu düşdü paralel dövlət dedikləri bir hərəkatın üstünə. hər ikisi təhlükəli idi amma erdoğanın nitq qabiliyyəti böyük bir qara gürühu elə təsiri altına salmışdı ki "erdoğanın götünün kılıyız" belə dedilər. bütün bu danışdıqlarımdan sonra deyə bilərəm ki "yaşasın marksizim-leninizm"