liberalizm vs realizm
əjdahalar googlladünənin ən bəyənilənləri
nəsə. liberalların beynəlxalq münasibətlərə də münasibəti insanlara olan münasibəti kimidir. onlar iddia edirlər ki, dövlət öz içində necədirsə beynəlxalq münasibətlərdə də o cür davranır. buna misal kimi guya iranı göstərirlər ki, iran öz daxilində güc ilə, zorakılıq ilə idarə olunur. ona görə də beynəlxalq arenada da o cür davranır. bundan əlavə onlar iddia edirlər ki, beynəlxalq münasibətlər ölkədaxili hüquq kimi bir hüquq sistemi ilə tənzimlənməlidir. 1918-ci ildə abş prezidenti vudro wilsonun irəli sürdüyü 14 maddə buna ilk cəhddir. bu maddələrdə deyilirdi ki, guya dövlətlər bir-birinin işinə qarışmamalıdır, zırt-pırt.
realistlərin isə fikir atası makiavellidir. makiavelli insanın təbiətinə çox da pozitiv baxmırdı. necə deyərlər insanı cındır varlıq kimi qəbul edirdi. onun fikrincə insan həyatının özü başdan ayağa güc münasibətindən başqa bir şey deyildi. elə dövlət də beynəlxalq münasibətlərdə bu cür davranır. ancaq öz mənafeyini düşünür. liberallardan fərqli olaraq realistlərin fikrincə beynəlxalq arenada heç bir qanun zad yoxdur. beynəlxalq münasibətlər tam anarxiyaya əsaslanır. güclü olan öz iradəsini qəbul etdirir. çünki, qanunun olması üçün qanunu tətbiq edə biləcək dövlətlərüstü bir qurum lazımdır. o da ki yoxdur. buna görə də beynəlxalq münasibətlər heç bir qanunla tənzimlənmir, beynəlxalq hüquq deyilən şey boş və mənasızıdır. məsələn, kissinger deyir ki, hüququn mənim tərəfimdə olmağındansa, yaxşı silahlarımın olmasına üstünlük verərdim. yəni ki, hüquq zad girən kol yoxdu. sənin abş kimi dövlətə qarşı hüququn olsa nolacaq, olmasa nolacaq. onsuz da onun dediyi olur. çünki güc ondan tərəfdir.
üzv ol