147. bir zamanlar bizim türk, onlarınsa başqa cür adlandırıldığına şahidlik edən bir qiymətli tarixi əsər tapdım söhbət 1917ci ildə o zamankı türkiyə ordusundakı savadsız əsgərlərin, xalqın yüzillər ərzində formalaşmış tarix bilincindən gedir , əvvəlləri türkçü millətçi bir adam olan yazar, sonra rusiyada təhsil alarkən kommunist əqidəsini qəbul edir və aşağıda, başlıqla ironik olaraq zidd düşəcək bir biçimdə iqtibas verdiyim suyu arayan adam adlı əsərini yazır

--spoiler--

fakat asıl şaşkınlığım ikinci derste oldu. daha ilk sual cevaplarda anlaşıldı ki, bu askerler yalnız hangi dinden olduklarını değil, hangi milletten olduklarını da bilmiyorlardı.

- biz hangi milletteniz

deyince her kafadan bir ses çıktı:

- biz türk değil miyiz?

deyince de hemen

- estağfurullah!...

diye karşılık verdiler. türklüğü kabul etmiyorlardı. halbuki biz türk'tük. bu ordu türk ordusuydu. türklük için savaşıyorduk. asırlarca süren maceralardan sonra son sığınağımız ancak bu türklük olabilirdi.

fakat ne çare ki bu “biz türk değil miyiz?” diye sorunca “estağfurullah” diye cevap verenlerin görünüşe göre türk demek kızılbaş demekti. kızılbaşlığın ise ne olduğu bilinmiyordu. ama, onu her halde kötü bir şey sanıyorlardı. yahut belki de aslında kendileri kızılbaş oldukları halde böyle görünüyorlardı.

anadolu’da vaktiyle binlerce, on binlerce insan kızılbaş oldukları için öldürülmüşlerdi. gerçi bu öldürülenler hakiki saf türk aşiretler halkı, oğuz türkleri'ydiler. demek ki korku hala yaşıyordu.


--spoiler--

p.s bu qiymətli əsəri başqa bir qiymətli türk ziyalısı ilber ortaylının kitab tövsiyələri arasında gördüm və araşdırınca maraqlı gəlməyə başladı