1. 1919-cu ildən başlayaraq Rusiyada institut və universitetlər nəzdində fəhlə fakültələri yaranır ki, onların köməyi sayəsində
həmin gənclərin bilik səviyyəsi zəruri pilləyə qaldırılır. Ali məktəblərin sayı sürətlə artır. Qəbul vaxtı «qeyri-
istismarçı» siniflərin nümayəndələri – fəhlələr və əməkçi kəndlilər üstünlüyə malik olur. Bununla belə, təhsil sisteminin inkişafı ciddi çətinliklərlə üzləşir, müəllim qıtlığı faciəli vüsət alır onların əksəriyyəti inqilab illərində məhv edilmiş və ya «burjua ünsürü» kimi ölkədən qovulmuşdu. Problemi həll etmək məqsədi ilə 1921-ci ildə Qırmızı professorlar institutu təşkil olunur. Buna baxmayaraq tədrisin
keyfiyyəti aşağı düşür.
Bolşevik dövlətinin əlində məktəb güclü ideoloji silaha çevrilir. Tədris proqramları kökündən dəyişdirilir, onların siyahısından nəinki bərqərar olmuş siyasi rejimin xarakterinə birbaşa zidd olan fənlər (məsələn, ilahiyyat qanunları) və hətta inqilabi ifratçılıq dalğasında «keçmişin qalıqlarına» aid edilən fəlsəfə, tarix kimi fənlər də xaric edilir. Onların əvəzinə təhsil alan geniş gənc kütlələrdə marksist (daha doğrusu, bolşevik) dünyagörüşü
formalaşmasına xidmət edən tarixi materializm, proletar diktaturasının iqtisadi siyasəti və bu kimi fənlər daxil
edilir. Keçmişin mədəni irsinin qorunub saxlanması üzrə Sovet hökumətinin yeni sovet mədəniyyətinin təşəkkülünə yönəldilmiş təcili tədbirləri əhəmiyyətli rol oynadı, halbuki «inqilabi kütlələrin» şüurunda keçmiş dövr mədəniyyəti hakim sinfin məişəti ilə əlaqəsi ucbatından bəzən mənasız surətdə vəhşicəsinə məhv edilirdi
(məsələn, A.A.Blokun Şaxmatovo malikanəsi gözəl kitabxanası ilə birgə kəndlilər tərəfindən yandırılmışdı).