35. illər boyu bacarıqsız sosialist dövlətlər tərəfindən səhv tanıdılan ideologiyadır. dünyada elə bir dövlət yoxdur və olmayıb ki, tam anlamı ilə kommunizmə keçə bilsin, ancaq hərislikləri və bacarıqsızları ucbatından sosializmin çəngəlində ilişib qalıblar. kommunizm əgər düzgün tətbiq edilsə, hər cəhətdən mükəmməl bir sistemdir. sanılanın əksinə kommunizm ideologiyası dinin düşməni deyil, əksinə hər növ dini düşüncənin azad ibadəti üçün şərait yaradır. bir dini görüşü bu və ya, digər səbəbə görə digərindən üstün saymır. sovet sosialist respublikasının ilk yarandığı vaxtlarında olduğu kimi, amma hər sistem kimi onun da sonda zibilini çıxartdılar. kommunizm marksizm kimi işçinin haqqını qoruyan, burjuaziya təbəqəsinin hökmranlığını əlindən alan bir sistemdir. pulun və şəxsi mülkiyyətin yox olduğu və bunun müqabilində də dövlət deyə bir anlayışa ehtiyacın olmadığı bir ütopiyanı təmsil edir. kommunizm sistemi kapitalizm kimi pulun üstünə qurulmadığı üçün zəifi qoruyan, pulu olanın borusunun ötmədiyi bir sistem olmalı idi. dolayısı ilə belə bir sistem yurisdiksiya anlayışının da üstündən xətt çəkəcək. burjuaziyanın kapitalizmi tək çıxış yolu kimi göstərməkdə ən əsas məqsədi, mövcud statuslarını qorumaqdır. ona görə də, alt siniflərə xəyal satmaqla məşğuldurlar. din, siyasət kimi mövzularla insanları bölüb, öz yerlərini möhkəmləndirirlər. kommunizmi illər boyu düşmən kimi göstərib, bacarıqsız, totalitar, sosialist dövlətlərin öz çıxarları üçün yeritdikləri siyasəti ideologiya adı ilə camaata sırıyırlar.