519. Adolf Hitler'in əsirlər üzərində apardığı təcrübələrdən biri də insanın suda donması ilə bağlı idi. Qurbanlar lüt şəkildə soyuq suya salınır, çıxarılaraq küləkli havada saxlanılır, sonra təkrar soyuq suya salınaraq işgəncəyə məruz qalırdı. Buza dönmüş əsirlərin yalnız bir qismi isti vanna vasitəsi ilə ayıla bilirdi. Bununla da alimlər kəşf etmişdilər ki, əgər insan kəlləsinin arxa hissəsi donmursa, onun xilası mümkündür.

Hər nə qədər "Yevgenika" elmini təqdir etməsəm də, hər bir insanın "yaşamaq hüququ" kimi anadangəlmə təbii hüququnun tapdalanmasına qarşı çıxsam da, etiraf edim ki, bu təcrübə məni həyəcanlandırmış, düşünməyə vadar etmişdi. Təcrübə nəticəsində isə indi təyyarələrdəki xilasedici jiletlərin arxa hissəsində xüsusi bir yastıq var. Təyyarə qəzaya uğrayarsa, buzlu okeana, dənizə düşmüş insanlar artıq ölmürlər. Çünki həmin yastıq başın arxasının suya dəyməsini önləyir və artıq insanlar, buzlu suda donmadan, xilasedici qrupun hadisə yerinə gəlməsini gözləyə bilirlər.

Hərbi xidmətdə olarkən yer belləmək, sistem çəpəri çəkmək kimi işləri (şəhərdə böyüdüyüm, heç vaxt təsərrüfat işləriylə məşğul olmadığım üçün) həqiqi mənada bacarmırdım. Bu bacarıqsızlıq məni xilas etmişdi. Belə ki, zabitlərdən "xal almaq" üçün bu işlərə həvəslə qol qoyan əsgərlərdən fərqli olaraq, 40-42 dərəcə istidə heç kimə lazım olmayan, ancaq baş qatmaq üçün icra edilən mənasız işlərdə çalışmırdım. Onsuz da "bir zibilə yaramadığımı" anlayan zastava rəisi, mənə maksimum divar boyamağı tapşırırdı (düzdü, bunun əvəzini başqa şəkildə, psixoloji olaraq çıxırdılar).

Bəzən bizim təqdir etmədiyimiz, ikrahla yanaşdığımız hansısa fenomenlərə, hansısa insanlara, hansısa hislərə, hansısa bacarıqsızlıqlara, hansısa digər davranışlara vəs. əslində, daha dərindən baxdıqda orada müsbət, xilasedici, produktiv nələrsə görə bilərik.

Doğrusu, bu entry'ı yazmağım biraz spontan baş verdi. Başlığa nə dərəcə uyğundu bilmirəm, dedim, fürsətdən istifadə bu "umbaylama" məsələsinə də az-çox toxunum. Sözlüyə ilk daxil olan vaxtlarımda bunu çox ciddiyə alırdım, indi isə əslində pis birşey olmadığı, hətta mənim xeyrimə olduğu qənaətindəyəm.

Gec də olsa, "umbaylama"da xüsusi bir qərəzin gizlənməmiş olmasını anlayıram. Dünən yazdığım #300525 nömrəli entry böyük bir kəsim tərəfindən bəyənildiyi halda, 2 nəfər tərəfindən umbaylanıb, amma mən buna üzülmürəm, əksinə sevinirəm.

Çünki anlayıram ki, bu "umbaylama" xarakter etibariylə destruktiv yox, produktiv nəticələrə səbəb olur. O yazı umbaylanmalıdır da. Bəzən düşünürəm ki, sözlükdə sözün həqiqi mənasında əjdaha yazarlar varkən, əjdaha entry'lar yazıla-yazıla, mənim yazdığım niyə də əjdahalansın ki? Heç bir intellekt qoxumayan, informativ çalarlardan uzaq bir entry, əlbəttə, umbaylanma haqqına sahibdir (öz adıma danışıram).

Dediyim kimi bu "umbaylama" produktivliyimi artırır. Mənə sadə dildə izah edir ki, daha dərin və fəlsəfi məzmunlu entry yazmalısan, yaza bilərsən. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, bu davranışda belə mənə yararlı olan nəyinsə çıxarışını edə biləcək fəhmə sahibəm.

"Umbaylama", belə demək mümkündürsə, həm də sizə "qoz qoyulması"nın təzahürüdür. Pis rəy belə, bir rəydir. Pis rəftar belə, bir rəftardır. Vay o günə ki, nə əjdahalana, nə maraqlı səs ala, nə də ki umbaylanam. Bunu artıq qəbul edə bilmirəm. Özümü "siklənməmiş" kimi hiss edirəm.

Əlqərəz, umbaylanmaqdan çəkinməyin. Əhvalınız korlanmasın. Bu sizin xeyriniz üçündür.