böhran dövriyyəsi
əjdahalar googllaAzərbaycanda hal-hazırda inflyasiya yox tam əksi yəni deflasiya baş verir.
Əvvəlcə inflasiya necə hesablanır onu deyim. inflasiya ""hovuz"" şəklində hesablanır yəni tutaq kı, bir ölkədə 4 məhsul var və bu məhsulun 1i 100% artıb və qalanları sabit qalıb onda belə çıxır ki, bu ölkədə 100% inflasiya var amma hər bir məhsul hovuzun 25% təşkil edir, yəni hökümət ""hovuzun"" ayarları oynayaraq yəni atrım olmayan məhsulları hovuzda həcmini artıraraq bunu ört-bastır edir (bunu hal-hazırda türkiyə və rusiya edir)
Qonşu ölkələrimizdə hal-hazırda inanılmaz inflasiya baş verir və bu onlarda stagflasiya (həm iqtisadiyyatın ölümü həm də inflasiyanın artışı) vəziyyətindədirlər. Bu ölkələr yalnızca kəmər sıxma proyektlərində bu stagflasiyadan çıxa bilərlər yəni britaniya modelindən
Amma azərbaycanda həm iqtisadiyyatın zəifləməsi (2% kiçilmə) və 0.5% deflasiya var. Buna iki reaksiya var : 1.cisi nolsun bizə yaraqcaqda bu, qiymətlər azalacaq 2.cisi nolsun, guya buna inanan var
və hər ikisinə cavabım var
1.cisinə : böhran dövrüyəssi belə bir şeydir. işçilik azalır, alış qüvvəsi azalır, qiymətlər azalır və şirkət gəlirləri azalır və şirkət işdən adamlar çıxarır və vəhşi sikl durmadan davam edir. Bu yəni o deməkdir ki sənin bu gün 50qək aldığın şeyi sabah 25qəp olacaq amma sən onu ala bilməyəcəksən. Bunun qarşısını 2nci dünya müharibəsində Amerika hamını fabriklərə ataraq həll etmişdi, bu vəhşi sikldan Amerika 19 ilə çıxa bilmişdi (1930-1949)
2.cisinə buna inanan olmasada belə xarici investorlar bu ölkədən çəkillərlər, qısaca bu xarici valyutadan asılı olduğumuz vaxtda xariciləri bir növü qaçırarıq və sonda ikinci 2015 dekabrı
Bunu həll etmək dünyanın ən çəti işidie çünki hiperinflasiya belə olduğunda heç olmasa valyutaya 1-2 sıfır əlavə edib mərkəzi banka "bəsdi, pul çap etdiyin" deyərək sakinləşdirə bilərsiniz, amma bu vəziyyətdə yalnızca fabrik açmaqdan başqa bir şey əldən gəlmir
tanım : fiskal yox iqtisadi sikiliş
üzv ol