14. nə qədər əhəmiyyətli element olduğunu bilirdim, ancaq 5 saniyə onsuz dünyanı bu cür təsəvvür eləməzdim.

əvvəla hoover dam, the pantheon dam, lap elə uzağa getməyək, bakıdakı crystal hall, flame towers kimi betondan tikilmiş bütün tikililər yerlə-yeksan olacaqdı. çünki betonun tərkibində su, hava, sement, aqreqatlar(gravel daşları) və başqa qarışıqlar var. hansı ki, elə adicə sementi götürsək, tərkibində kalsiumun, aliminiumun, dəmirin və silisiumun oksidi, yəni oksigenlə birləşməsi var. həmin metallar ki, bu metalların oksidləşməsi, betonun səthindəki oksid təbəqəsi betonun armaturla birləşməsinə şərait yaradır. armatur betonun möhkəmliyinin artması üçün lazımdır və betona polad armatur daxil etməklə betonun bir üst levelini, dəmir betonunu yaradırlar. indi özünüz təsəvvür edin maddələri bir-birinə birləşdirən həmin oksigen olmasa idi nə olardı. heç nə, ancaq toz-tozalaq. betondan geriyə ancaq toz qalacaqdı.

"birləşdirən" oksigen həm də maddələri bir-birindən ayırır. bu maddələr metallardı. metalların demək olar böyük qismi təbiətdə sərbəst şəkildə deyil, oksigen və başqa maddələrdə birləşmə şəklində tapılır. yəni, oksigen olmasa təbiətdəki metallar bir-birinə yapışacaqdı.

bizi günəşin ultrabənövşəyi şüalarından qoruyan təbəqə - ozon(o3) qatı da oksigendən ibarətdir. bu qat olmasa dərimizdə ağır günəş yanıqları əmələ gələr, bədənimizdəki bütün damarlar şiddətli bir təzyiq ilə partlayardı. çünki atmosferin təxminən 21%-i itirmək, 21% hava təzyiqinin azalması deməkdir. bu təzyiq dəyişməsi də anidən suyun 2000 metr dərinliyinə düşməyə bərabərdir.

oksigenin yanma reaksiyalarını həyata keçirən önəmli element olduğundan, oksigen olmasa heç bir yanma prosesi baş verməyəcəkdi. maşınlar, təyyarələr, habelə elektriklə təchiz olunmuş nəqliyyatın istənilən növü dayanacaqdı. təsəvvür edin, yerdəki maşınlar girir bir-birinə, üstünə də göydə uçan təyyarələr, helikopterlər hamısı birdən yerə düşür. tam bi felaket..

yer üzünə qaranlıq çökərdi oksigensiz. çünki günəş şüasının yer üzünə çatması üçün, o atmosferdəki parçacıqları sıçrayaraq keçir, beləliklə işıq yaranır. oksigen olmasa atmosfer daha az sıx olacağından həmin şüaların keçməyə hissəcikləri də azalacaq, hər tərəf qaranlıq olacaqdı.

bunlardan əlavə, yer qabığı da tamamən parçalanacaq, çökəcəkdi. çünki yer qabığının təxminən 45%-i oksigendən ibarətdir. özü də parçalanmış hissələr toz topası halını alana qədər bu parçalanma davam edəcəkdi..