38. Uzun olacağ sigaret çəkərək oxuyun peçat gedir.
Kapitalizmə ən sərt yumruğu vuran insan, filosof,iqtisadiyyatçı,siyasətçi,yazar,sosiolog. Filosoflar bu dünyaya ancağ rəy bildirdilər ancağ önəmli olan onu dəyişməkdi. var olan nədir sualına var olan tək şey mübarizədir deyən şəxs. Kimilərinə görə əsəbi və insanlarla sərt danışan biri kimilərinə görə isə humanist biri idi. Marksa ən çox təsir edən filosof Hegel olub. 1818-ci ildə Almanyanın Trier şəhərində anadan olub. Atası tanınmış və hörmətli hügugçu idi. Atası Russonun əsərlərini əzbərə bilirdi. Elə marksın da belə savadlı və hörmətli biri olmağını istədi. Marks məktəb vaxtından müəllimələri tərəfindən təriflənən bir tələbə olub. Müəllimlərindən liberal görüşü mənimsəyən sadəcə bir insanı sevmirdi. 17 yaşında marks bonn şəhərində hüquq fakültəsini qazanır. Bonnun atmosferinə düşür və hər gün içir çəkir babat pul xərcliyir. Bu dönəmlərdə şeir də yazırdı. Sonra atası yenə önəmli rol oynayır həyatında və onu berlin üniversitetinə keçirir. Bu arada da həyatının eşqi Jennylə nişanlanır. Marksın hegelin yaradıcılığı ilə tanış olduğu illər başlayır. Və bu arada gənc hegelci olmuşdur (Hegelcilər yaşlı və gənc olarağ ikiyə ayrılır).
Uzatmadan Komunist Manifestosuna keçək. Ən məhşur əsərlərindən biridir və bu əsər yazılannan bir gün sonra sanki planlanmış kimi inqlab da olub parisdə. 1871 də paris hakimiyyəti iki aylığ ələ də keçirilib. Paris komünü tərəfindən. Marks sırasıyla brüksel, paris, köln digər şəhərin adın unutmuşam ən sonda ömrünün sonuna gədər galacağı kapitalizmin ürəyi olan ingiltərənin london şəhərinə köçür. 8 övladı olub biri xidmətçilərindən olub və çox babat bir şəkildə jennydən gizlədilib hətta qardaş dediyi uşağ olan Engels onu övladlığa götürüb. Engelsnən 39 illik dostuğu olub və çox zaman marksın vəziyyətin pis olanda ona köməyliy eliyib.
Məhşur əsərləri 1844 əl yazmaları, alman ideologiyası,komunist manifesto ( bütün ölkələrin işçiləri birləşin cümləsinin keçdiyi əsər) bu arada manifesto tələsiy yazılan bir əsər olub kapital (sonunu engels tamamlayıb, ki əslində 4 cilddən ibarət olub) grundrisse.
Bu arada marksın yadlaşma (yabancılaşma) termini çox məhşur terminlərindən biridir. insanın öz əməyi ilə yarattığı əşyaya yadlaşması, insanın işinə, özünə və çevrəsinə yadlaşması. Buna örnək olarağ çox saat işləyən və evə gəlib arada sırada televizora baxıb (heç nəyə düzgün reaksiya verməyən) sonra yatan insanları demək olar. Bunun günahkarı kapitalist iqtisadi sistemdir.
Marksizm dünyaya çox böyük təsir edən bir fəlsəfi sistemdir.
Son olarağ neo-marksistlər var. Bunların bəziləri (frankfurt məktəbinin yaradıcıları,baudrillard kimi) kapitalist sistemə marks kimi iqtisadi deyil də, mədəniyyət və istehsal tərəfindən baxırlar.( Marksın tarixi materyalizmində vacib görülən alt və üst sistem. marksa görə hər şeyin təməlində iqtisadiyyat yatır amma neo-marksistlərin bəziləri deyir ki yox ay brat mədəniyyət ya da istehlak yatır).
Son cümlələri marksın sevdiyim cümlələri ilə tamamlamağ istiyirəm. "insanlar doğuşdan yaxşı və rasyonal varlığlardır. insanların səfalət və kefsiz olmağlarının başlıca səbəbi cəhalətdir.Güc sahiblərinin də işinə gələn bu cəhalətin səbəbləri böyük ölçüdə maddidir. Dolaylı olarağ insanlığın qurtulması üçün iki şey lazımdır: təhsil və maddi şeylərin dəyişdirilməsi..
Oxuduğunuz üçün təşəkkür edirəm. Vaxt tapdıqca başga filosoflardan yazmağa çalışacam.
Edit: yazmağı unutdum. Marks shakespearin bütün əsərlərinə (səhv eləmirəmsə eliyə də bilərəm 37 əsəri var) aşina idi və bəxi əsərlərində göndərmə belə eliyib. Bu sevgisini qızlarına da ötürüb. Marksın övladlarından 5i çox yaşamayıb hətta biri doğularkən ölüb.