104. Sevgili olmamışdan təxminən il yarım əvvəl gecə danışarkən məktəb vaxtı bir qıza olan platonik sevgim haqqında qısa söhbətimizdən* ömrü boyu belə söhbət edən adam deyiləm e. o gecə nə olmuşdusa bir qızla birinci və axırıncı dəfə belə söhbət eləmişəm. 1-2 istisna hal xaric heç Ən yaxın dostumla da eləmirəm bu söhbətləri. sonra mənə dediyi cümlələrdir. O sözlər mənə necə yer elədisə, heç vaxt yadımdan çıxmaz, hətta bu yaxınlaracan ss-i saxlamışdım.
Gecə saat 01, ya da 02:40-neçə idi və eynilə belə yazmışdı:
- Ay da, Zobrist, mən səni heç belə bilməzdim e.
- Necə yəni belə?
- Yəni nə bilim e. Mən elə bilirdim ki, sənin ürəyin yoxdu, sən robotsan. Ordakı da* ürək hissəni nəzərdə tuturdu nəsə daş zaddır. (arxasından da vəziyyəti yumşaltmaq üçün 1-2 smaylik)

Həmin vaxt birinci kursa təzə başlamışdım, oktyabr idi. Məktəbdə necə idimsə, universitet uşaqları ilə də deyib-gülüb, qaynayıb-qarışma niyyətində idim və edirdim də. Dayandırdım. * bunun tamam başqa səbəbləri də var, sadəcə bu məsələ də çox böyük təsir elədi Tamam ciddiləşdim. Əslində, bundan aylar öncə son zəngdə, necə deyərlər, tıncıxmışdım, vəziyyəti tutmalıydım. çünki kimin sinifdə nə tip olduğundan danışılanda mən "əyləncəli, güldürən, tema qaynadan oğlan* bunu məni məktəbdən sonrakı dövrdə tanımış birinə desələr, ilk deyəcəyi şey "hassktr lan, boş yapma" olar " idim, halbuki aralarında ən açıq sözlü, haqqını tələb, fikrini aydın ifadə edən (oxuyan uşaq temalarını qoyuram qırağa da, orası bütün məktəbə bəlli idi) mən idim və vicdan, ədalət kimi keyfiyyətlərin mental təfəkkürlü, dindar beyinli, hər işə mız qoyanda yox, məndə görüləcəyini gözləyirdim. O qız da (ki, bir neçə il eyni məktəbdə oxumuşuq) yuxarıdakı sözləri deyəndə bu nəticəyə gəldim ki, insanlar məni tamam qəlibləşdiriblər və mən özümü başqa, ətraf isə məni tamam başqa görür. O qız məni əksərən zarafat edən, məzələnib, deyib-gülən görüb deyə ciddi şəkildə o qənaətə gəlibmiş ki, "bertrand ciddi duyğulardan uzaqdır, kimisə sevə, aşiq ola bilməz". And içərəm ki, digərləri də elə bilib məni. Mən də unidə ciddiləşib, az qaynayıb-qarışaraq həmin o özümdə görülməsini istədiyim şeyləri göstərdim. Çünki bir az zarafat, səmimiyyət gördülərsə, sonra nə qədər ciddi mövzularda söhbət etsən də, səni gözlədiyin qədər ciddiyə alan, fikirlərinə diqqət edən, dəyər verən olmayacaq. gərək daimi olaraq sərt olasan, nadirən güləsən, hər zaman məsafəli davranasan. Bəs onda nə baş verdi? Onda da oldum soyuq, qaynayıb-qarışmayan, neqativ, özündənrazı və eqoist adam. Hətta dostlarım demişdi ki, bir çoxlarının bu şeylərə görə (heç tanımadan) məndən zəhləsi də gedir. durduğum yerdə məndən qıcıqlanan qızlı-oğlanlı n qədər adam vardı universitetdə.

Sonra nə oldu? Heç nə. Bir nöqtədən sonra insan başa düşür ki, nə etsən də belədir, səni heç vaxt tam görməyə çalışmayacaqlar. Hətta özün göstərməyə çalışsan da, görmək istəməyəcəklər, çünki özləri çərçivədə olan insanlardır. Heç vaxt düşünməcəklər ki, insan, hər nə xarakterdə olsa da, necə profil göstərsə də, bütün duyğulara sahibdir:
- Nə qədər soyuq, ciddi olsa da, sevə, zarafat edib gülə bilər;
- nə qədər deyib-gülən, səmimi olsa da, içdən-içə nələrinsə fikrini çəkə bilər;
- utancaq dediyin qız yataqda dominant ola bilər;
- kələ kimi, "ağır abi" qaqaş da olsa, gülünc şeyə fobiyası, uşaqca hobbisi ola bilər;
- ən əsası, bir vaxtlar tema qaynadan, daim gülən, hər şeydən çoxlu-çoxlu danışan, hamıya nümunə çəkilib, "bu uşağın gələcəyi çox parlaqdır" dedikləri bertrand illər sonra bütün 1 həftəni hər günü 6-7 stəkan kofe içib 24 saat otağından çıxmayan, heç danışmayan, tamamilə içəqapanıq birinə çevrilə bilər.

bir sözlə insan, heç də tək bir pəncərədən baxılası, "o yaxşıdır", "bu pisdir", "o, loxdur, loserdir", "bu möhtəşəmdir, winnerdi", "o, duyğusuzdur", "bu, sempatikdir", "o, zarfatcıldı, ciddiyə almayın", "bu çox ciddi adamdır, temanı tutmayacaq" və s. deyərək qəlibləşdiriləsi varlıq deyil.

Nəysə Əşşi, bilirəm ki, bu sözlərimin də bir mənası olmayacaq. Əzəldən insanlar belə gəlib, belə də gedir. Ona görə Siz yenə də qəlibləşdirin. Onsuz da, özü qəlibdə olan insanlar digərlərini də qəlibləşdirməlidirlər ki, tapışa bilsinlər. Mənə qalan odur ki, özüm kimisi rastıma çıxanda ümid edirəm anlaya bilərəm ki, məndən biridir.
Siz də bu entridəki misallardakı kimi öz qəlibinizə uyğunları tapın. Hər zaman səthi olun ki, həyatı yaşaya və orda-burda özgüvəni yüksək görünüb, sanki həyatı bilir, insanları da çox yaxşı tanıyırmışcasına hərəkət edə biləsiz. Necə ki indi içi həmin qız qarışıq bütün o məktəb, uni, iş yerlərindəki tanıdıqlarım sözdə ailədən, həyatdan narazı olsalar da, gələcəyə dair xəyallarla, planlarla, sabaha ümidlə yaşadıqları, düşündüklərindən bir qram belə şübhə etmədikləri halda, sözdə 90%-indən daha perspektivli (olmuş) mən bütün gecəni tamamilə sönmüş halda, qaranlıq otaqda "nəyə görə yaşamalıyam?", "sözlüyə, dəftərlərimə, notlara yazdıqlarımın mənası nədir?" "bütün bunlar, bu qədər həngamə nəyə gərək?" "filan şey dəqiq belədir?" deyə düşünüb, baş verən hər şeyi çək-çevir edib, başdan-sona həyatımı gözümün önündən keçirəcəm.

Qeyd: son abzas paradoks kimi görünə bilər: "özün insanları qəlibləşdirməməli olduğunu deyib, sonra onları eyniləşdirirsən. Bəlkə, sən onlara fərqli tərəfdən baxasan?". Məsələ budur ki, mən hər zaman ətrafımdakılara mənə yanaşmadıqları kimi yanaşmağa çalışıb, həmişə "bəlkə də, elə deyil" deyib dəfələrlə onları tanımağa, müxtəlif mövzularda dindirməyə, yenidən kəşf eləməyə cəhd etmişəm. Dolayısilə, belə olan halda, mənim ümumiləşdirməm həmin kəslərin məni qəlibləşdirməsindən çox daha həqiqi və doğrudur.

Dekabr 2022 edit: məlum şəxs artıq evlidir. Mənə köhnə "mən"i xatırladan çox nadir insanlardan biridir deyə Xətri dəhşət əzizdir. həqiqətən xoşbəxtlik arzulayıram. * münasibət qısa çəksə də, əlaqəmiz hər zaman qalırdı, tez-tez söhbətləşirdik. Son dönəmdə Bilirdim ki, ciddi münasibəti var. Amma adam istər-istəməz evləndiyini görəndə içi burxulur. Yaşamayan anlamaz...