8. möhtəsəm novellaları olan görkəmli fransız yazıçısı!
əziz mopassan, zəngin həyat və yaradıcıllığın haqqında yazardım, amma novellalarını daha çox sevirəm, üzrlü say
ilk olaraq mopassana dünyəvi şöhrət gətirən və hələ də öz aktuallığını qoruyub saxlayan gombul/пышка əsəri:
hadisələr fransa-prussiya müharibəsi dövründə cərəyan edir və bir faytonun içində. prussiyalılar fransa torpağını tapdalamış, ölkə ağır vəziyyətdədir. fransanın varlı vətəndaşları öz pullarını xarici banklara köçürüb ölkədən qaçmağa çalışırlar. onlar axırıncı faytona doluşub gizlin yollarla fransadan qaçırlar. yolda gombul ləqəbi ilə məşhur olan "küçə qızı" da onlara qoşulur. karetadakılar heç nəyi anlamır, xüsusilə qadınlar təccüb edir ki, biz öz namusumuzu qorumaq üçün qaçırıq, bəs bu qız nəyini itirəcək?!
əvvəl qızı görməməzlikdən gəlirlər lakin bir qədər keçdikdən sonra acırlar, yeməyə heç nələri olmur və gombul onlara öz bağlamasında olan yeməyə dəvət edir. özünü dartan əsilzadələr iştahla bu küçə qızının bağlamasındakı yeməyi yeyirlər.
yolda prussiya zabiti onları saxlayır və gombulu görən kimi onun necə bir qız olduğunu anlayır və onunla görüşmək istəyir. gombul rədd edir. fransanın qaçaq xanım kübarları isə ona yaltaqlanırlar, hətta onun təklifini qəbul etməyə hazırdılar.
ancaq pul ilə öz bədənini kişiyə satan bu əxlaqsız qız prussiya zabitinə nifrət edir. çünki zabit onun torpağını tapdalayır. elə əsərin ideyası, məğzi də bundadır: bir qızın vətən eşqi kübar cəmiyyətin saxta vətənpərvərliyindən qat-qat üstündür.
2 - vərəsəlik bir məmur arvadı vərəsəliyi əldə etmək istəyir və öz ərindən uşağı olmadığı üçün başqa kişi ilə gizli əlaqəyə girməsi təsvir edilir( üzr istəyirəm, uşaqlarımın atası) nəysə, kora var-dövlətə görə öz ərinə xəyanət edir amma maraqlısı budur ki, ərinə xəyanət edən qadınları zindana salmağı tələb edir
3 - zinət bu novellada da pulun hakimiyyətindən danışılır. yoxsul məmur lantenin arvadı ölür və lanten arvadının ona olan məhəbbətindən zərrə qədər şübhə etmirdi. lakin arvadı nədənsə üstündə çoxlu zinət gəzdirərdi və ərini aldadaraq deyərdi ki, bunlar əsil daş-qaş deyil sünidir. ancaq arvad öləndən sonra başa düşür ki, bu zinət əslində qiymətli daş-qaşlardan düzəldilib. demək, arvadı onu aldadıb. arvadı bu qiymətli zinətləri əldə etmək üçün ərinə xəyanət etmiş və hansısa varlının aşnası olmuşdur. lanten arvadının xəyanətindən pərt olsa da dinmir, nə də olsa ona 200 min frank dəyərində bəzək əşyaları qalıb və hər şeyi unudur.
4 - eybəcərlər anası bu novellada isə mopassan 2 hamilə qadını təsvir edir. bunlardan biri yoxsul kəndli qadınıdır. o, uşaqlarını hələ ana bətində ikən şikəst edir, belini sarıyıb eybəcərləşdirir ki, sonradan bu kvazimodaya oxşayan uşaqları sirkə sata bilsin. ikinci ana isə gözəl, zərif zadəgan qadındır, bu varlı qadının uşaqları da ona görə eybəcərdirlər ki, anaları hamiləlik zamanı öz gözəlliyini itirməmək üçün uzun zaman belini altdan sarıyır. birinci qadın bunu pul, ikinci qadın isə bunu eqoizmindən, gözəllik naminə edir. hər iki ana müqəssirdir. lakin hansı daha çox canidir???