7. proqramlaşdırmaya yeni başladığımda ağlımda hansı sahəyə yönələciyim barəsində bir fikir yaranmamışdı. yeni başlayanlar bilər, sanki hərşey edəcəkmişsən kimi hiss edirəm. gaming, web, desktop app və ya mobil applar. elə bilirdim ki, hər birini edə biləcəm bir basic öyrəndikdən sonra. python ən sadə dillərdən olduğu üçün seçdim onu. hələ heçnə bilmədiyim üçün tez-bazar pythonu öyrənib js-ya, c# və digər dillərə keçməyi düşünəcək qədər bot idim. daha sonra bir dildə ustalaşmaq lazım olduğu bildim, nəinki bir neçə dili yarım-yamalaq öyrənmək . bir çox faydalı kurs, source və gecə-gündüz çalışmağım sayəsində, ilk başlarda hətta microsoft office proqramları ilə fərqini başa düşmədiyim dildə artıq özüm üçün sıfırdan bloglar, web applar və daha da irəli gedib kommersiya saytları yazmağa başlıyacaqdım. hal-hazırda junior developeram.
python basicdən sonra ilk öncə data science üzrə getmək istədim ancaq daha sonra bu fikrimdən daşınıb keçdim web(back end) development-a. nələr öyrənməli olduğuma baxıb sonra yol xəritəsi çəkdim. djangodan öncə flask ilə çalışdım ancaq sadə bir framework olduğu üçün daha məqsədə uyğun olan django-ya keçdim. ilk başlarda heçnə anlamadığım ancaq bir müddət sonra aydınlanmağa başladım. model, template və view hissəsini öyrənməmişdən qabaq admin sistemini və necə işlədiyini öyrənmək lazım olduğunu bilmirdim. bu ilk böyük səhvim olduğu üçün çox geriyə düşdüm. çünki anlamamışdım bu admin panel söhbətini, onda edilməli olan dəyişiklikləri. model sistemini qavramaq, modellərdən formlara inheritance vermək deyə-deyə artıq python manage.py runserver etməyə başladım. dəhşətli buglar məni yorur ancaq stackoverflow yardımıma gəlirdi. məndən əvvəl bu səhvi milyonlarla insan edib və debug etmişdi. özgüvənimi belə-belə artırırdım. bu səhvi edən tək mal mən deyiləm deyirdim özümə. modellər, formlar,url patternlər, viewlar və templateslər. bunlar ilkin mərhələ üçün idi. daha irəli səviyyədə artıq class based views, decorators, class method , restful api kimi öyrənilməli özəlliklər var idi. django çox yorucu idi ancaq sevirdim deyə zülmünə qatlanırdım.
hələ html, css və bootstrap öyrənmək lazım idi. git və github isə artıq tərcih deyil, tələbdir. bunlarıda öyrənmək lazım idi və dayanmaq deyə bir şeyin olmadığı bir sektorda idim. həm bu sahədən 180 dərəcə fərqli universitet imtahanlarıma hazırlaşıb, həm də proqramlaşdırma öyrənmək işgəncə kimi gəlirdi. bunun üçün güclü disiplin yaratmaq lazımdır gündəlik həyatında.
ölkəmizdə hal-hazırda maliapp, safarofff, starex və digər şirkətlər django üzrə vakansiya yerləri açırlar ancaq kifayət qədər deyil. ən azından küflənmiş php-dən qat-qat azdır django vakansiyaları. gələcəkdə ümid edirəm, azərbaycanda django daha çox startup-lara tərcih ediləcək.