1. 2014-cü ildə Ukraynanın şərqində Rusiyanın dəstəklədiyi separatçı hərəkata qarşı müharibədə gündəmə gəlmiş və hazırki 2022 tarixli müharibədə də rusiyaya qarşı uğurlu əməliyyatları ilə seçilən xüsusi təyinatlı dəstə. Əvvəlcə könüllülərdən ibarət idilər ancaq daha sonra Ukrayna ordusunun komandanlığına verildilər. bu batalyonla bağlı futbol azarkeşliyindən batalyona gedən yolları ilə bağlı məqalə var, mənbəni və aşağıda da linkdəki yazını paylaşıram - https://www.football-plus.az/25549-futbol-azarkesliyinden-qehremanlara-cevrilen-azov-batalyonu.html

- sitat -
Mariupol Rusiyanın hərbi təcavüzündən ən çox ziyan çəkən şəhərdi.

Ukrayna hökümətinin məlumatına görə, yarım milyon əhalisi olan, Azov dənizinin sahilində yerləşən Cənubi Ukraynanın liman şəhəri praktiki olaraq yer üzündən silinib. Martın əvvəlindən şəhər mühasirəyə alınıb, su, işıq və ərzaq təchizatı məhdudlaşdırılıb. Lakin mübariz Ukrayna şəhərini düşmənə qarşı “Azov” batalyonu qoruyur. Onların qəhrəmanlığı və şücaəti dünyaya səs salıb. Buna görə də müzəffər birlik haqda ətraflı məlumat verməyə qərar verdik. ilk növbədə ona görə ki, onun təməlinin qoyulmasında futbol azarkeşləri yaxından iştirak edib.

“Azov” batalyonu Ukrayna Milli Qvardiyasının Şərq Əməliyyat-Ərazi Birliyinin 3057 saylı hərbi hissəsinin tərkibində xətti xüsusi təyinatlı bölmədi. 2014-cü ilin mayında Ukrayna Daxili işlər Nazirliyinin Xüsusi Təyinatlı Polis Patrul Xidmətinin batalyonu kimi Mariupolda könüllülərdən yaradılıb. 2014-ün sentyabrında bölmə alaya, noyabrında isə Ukrayna Milli Qvardiyasına təhvil verilib.
Batalyonun keçmiş rəhbərlərindən biri Yaroslav Qonçarın sözlərinə görə, “Azov”un başlanğıcı mayın 4-də Mariupol şəhər şurasının deputatı Aleksandr Yaroşenko və Avtomaydan fəalı Yaroslav Qonçarın Ukraynanın xalq deputatı Oleqlə görüşündə qoyulub. iclasda iki qrupun - Avtomaydan fəalları və ultra-millətçilərin (qara adamlar) birləşməsi qərara alınıb. Bizim marağımızı çəkən əsas məsələ batalyonun tərkibində Kiyev “Dinamo”sunun çox sayda sıravi azarkeşinin olmasıdı. Mənbələrdə 300 ultarsın bu birləşmənin tərkibində vuruşduğu qeyd edilir.
Təbii ki, əsasını sıravi futbol azarkeşlərinin təşkil etdiyi batalyonun döyüş təcrübəsi başlanğıcda o qədər də yüksək deyildi. Lakin onlar bu problemi aradan qaldırıb, vətənin təhlükəsizliyini qorumaq üçün çox çalışdılar. Kadr hazırlığı ilkin olaraq Zaporojye vilayətinin Berdyansk şəhərində baş tutdu və birlik üzvləri bir müddət burda məskunlaşdı. Onların şöhrət qazanmasının əsas səbəbi Ukraynanın o vaxt fevralın 22-də qaçan prezidenti Viktor Yanukoviçin oğlunun Urzufda yerləşən ruspərəst separatçılardan ibarət dəstəsini məhv etmələri oldu. Daha sonra onlar sabiq dövlət başçısının oğlunun bağını alayın əsas bazası və qərargahına çevirdilər. Bu hadisədən sonra dəstəyə qoşulanların sayı daha da artdı. “Azov”çuların sosial şəbəkə hesablarına da çoxsaylı dəstək mesajları yazılırdı. Alaya dəstək məqsədilə Ukrayna şəhərlərində müntəzəm xeyriyyə konsertləri keçirilir.

Gerblə bağlı qalmaqal
Təbii ki, sıravi azarkeş qrupunun mübariz döyüşçü alayına çevrilməsi Ukrayna üçün qürurverici olsa da, qəddar qonşusu Rusiya üçün heç də ürəkaçan deyildi. Buna görə də bu ölkənin mətbuatında “Azov” batolyonunun əleyhinə yazılar peyda oldu. Rusiyalı jurnalistlərin əksəriyyəti doğma vətənini qorumaq üçün canından keçməyə hazır olan alayı qaralamağa başladı. Onlar “Azov”un gerbinin Hitler Almaniyasının “svastikası”nın yenilənmiş formatı oluğunu və batalyon üzvlərinin də neonasistlər olduğunu iddia edirdilər. Tənqidçilər qeyd edirlər ki, bu rəmz həm də nasist Almaniyası tərəfindən, xüsusən də 2-ci SS Panzer Diviziyasının “Das Reich” emblemində istifadə edilib və müasir neonasizmdə istifadə olunan Volfsangel (qurd qarmaq) obrazıdı. Rusiya mətbuatında yer alan bu fikirlərin, görünür ki, Avropada başqa dəsətəkçiləri də tapıldı. “Reuters” media agentliyinin jurnalisti Qabriela Baçinska "rəmz sarı fonda qara svastikaya bənzəyir" sözlərini qeyd etdi. Belə ifadələrin davamı kəsilmirdi. Buna görə də alayın komandiri Andrey Biletski qalmaqala səbəb olan rəmzin deyilənlərin əksinə Ukraynanın tarixi ilə bağlı və xalqın birləşməsinin rəmzi olduğunu bildirdi. Həmçinin o, gerbin mərkəzindəki hərfin qədim alman heraldikasından ilhamlandığını qeyd etdi. Biletski “biz eksklüziv olaraq onun Ukrayna məzmununu rəhbər tutmuşuq” sözlərini xüsusi vuğuladı.

Lakin bu açıqlama media üçün yetərli olmadı. 2014-ün sentyabrında Almaniyanın ZDF telekanalı Ukraynanın şərqindəki silahlı münaqişə ilə bağlı reportajında “Azov” batalyonunun bir neçə döyüşçüsünü göstərərək, onların dəbilqələrindəki “zig”lərin “svastika”nın bir növü olduğunu açıqladı. Bu məlumatı Amerikanın NBC telekanalına müsahibəsində TV2-nin norveçli müxbiri Oysten Bogen də təsdiqlədi. “Azov” batalyonunun rəmzinin variantlarından biri poster tipini əks etdirən qol nişanı idi. Dövlət tridentinin fonunda əllərində silah olan insan fiqurları, üzərində Ukrayna dilində "Qara Korpus" yazısı var.

Bütün bunlara cavab olaraq Ukraynanın həmin dövrdəki daxili işlər naziri, Bakı ermənisi Arsen Avakov 2014-cü ildə "Fokus" jurnalına verdiyi müsahibədə işarənin nasist mənsubiyyətini inkar edərək, "səhv edirsiz, bu rəmz əslində oval şəklində olan adi Latın “N” hərfid. Bir çox Avropa ölkəsində bu işarəni şəhərlərin emblemlərində görmək olar” söylədi. Və onu da vurğuladı ki,“kim deyir ki, bu uşaqlar nasist baxışları təbliğ edir, açıq şəkildə yalan danışır və axmaqlıq edir. Bu qəhrəman döyüşçülərlə saatlarla söhbət etdim. Qətiyyən nasizm və “svastika” yoxdu”. “Azov” alayının ayrı-ayrı üzvləri və qrupları mənası birmənalı şəkildə şərh oluna bilən rəmzlərlə yanaşı, 36-cı SS Qrenadiyer Diviziyasının “Dirlewanger” rəmzlərindən də fərqlənmə nişanı kimi istifadə edir. "Dirlewanger" SS Sonder alayının tərkibində olan diviziyanın bölmələrinin Varşava üsyanının yatırılmasında və Şərq Cəbhəsində digər cəza tədbirlərində bilavasitə iştirak etdiyinə görə bəzi Polşa KiV-ləri ukraynalı döyüşçülər tərəfindən bu emblemin istifadə edilməsindən narahat olduqlarını bildiriblər.

Sonda qeyd edək ki, “Azov” adi futbol azarkeşlərindən təşkil olunan bir birlik idi. Ancaq onlar bu gün vətəni düşməndən qorumaq uğrunda qorxmadan mübarizə aparan qəhrəmanlardı. Ümidimiz ədalətin qısa zamanda yerini tapması və Ukrayna xalqının gözünə rahat yuxu getməsidi. Çünki müharibənin, yuxusuz gecələrin nə demək olduğunu ən yaxşı biz bilirik.

Yeri gəlmişkən...
Söhbət Ukraynadan gedirsə, bu ölkənin tarixinə düşən, “ölüm oyunu” adlanan bir qarşılaşma da var. Bu gün Putin Rusiyasının işğal etməyə çalışdığı Kiyev 1942-ci ilin yayında alman faşistlərinin çəkmələri altında inləyirdi. Amma şəhərin futbol həyatı ölməmişdi, ayrı-ayrı komandalar turnirlərə qatılırdılar. Belə komandalardan biri “Start” adlanırdı. Əsasən Kiyev “Dinamo”sunun oyunçularından qurulsa da, heyətdə “Lokomotiv”in və Odessa “Spartak”ının da yetirmələri var idi. 1942-ci il avqustun 9-da keçirilən oyunda “Start” alman əsgər və zabitlərdən qurulan “Flakelf” komandası ilə qarşılaşıb. Oyundan əvvəl kiyevlilərin paltardəyişmə otağına daxil olan Hitler ordusunun polkovniki sərt şəkildə uduzmağı, əks halda futbolçuların əsir düşərgəsinə göndəriləcəyini bildirib. Həmin oyun “Start”ın 5:3 hesablı qələbəsi ilə bitib. Amma qalib komandanın əksər oyunçularının ömrü yarımçıq qalıb. Oyundan bir müddət sonra ukraynalı futbolçuların əksəri əsir düşərgəsinə göndərilib, bəziləri isə güllələnib. Göründüyü kimi, üstündən 80 il ötəndən sonra Putin Rusiyası da faşistlərin yolu ilə gedir, Ukrayna xalqı ilə eyni üslubda danışır – ya şərtlərimizi qəbul edib, kapitulyasiyaya imza atacaqsız, ya da sizi məhv edəcəyik! Ukrayna xalqına bu qeyri-bərabər mübarizədə uğur arzulayırıq.
- sitat -