15. Sakit uşaqlar, adətən, əhatələrindəki xəstə zehniyyətli insanlara yetəri qədər məsafə qoymadıqlarında, fiziki ya da ən çox mənəvi şiddətə məruz qalıb axmaq yerinə qoyulmuş olma ehtimalı yüksək olan və bundan ən çox təsirlənən uşaqlardır. Çünki, sakit olmalarını, adətən, digərlərininkinə nisbətən zehinlərində daha dərin bu tip pis izlər qoymuş və qoyma potensialı olan insanlara qarşı psixoloji müdafiə mexanizmi kimi istifadə edirlər. Yəni, sakitliyə, az danışmağa üstünlük vermək anadangəlmə, genetik bir xüsusiyyət olmur, olsa belə, əgər o insan əhatəsindəki düzgün insanlar tərəfindən tərbiyə alıb, böyüdülübsə, ünsiyyətcil xarakteri formalaşan sağlam insana çevirilir. Yəni, hər şey ilk növbədə insanın ilk dəfə ətraf mühitində olan digər insanların ona münasibətindən başlayır və sosial sağlamlığın təməli də buradan qurulmağa başlayır. Bu təməli düzgün qurulmamış bir insanın da sosial və mənəvi cəhətdən nataraz olması, travma görməsi, əzab çəkməsi və bundan çıxış yolları üçün bunun kimi psixoloji yollara əl atması qaçılmazdır. Bunlarla üzləşmiş uşaqlıqdaki halım gözümün önünə gələndə, nə yaxşı ki, qismən də olsa, aralanmışam deyə düşünürəm.