36. xəstə bacımın olmasıdır. göz xərcəngi. doğulduğu günü indiki kimi xatırlayıram. böyüməyini unutmuşam. xəstəliyini kəşf eləməyimizi də xatırlayıram. indi deyəsən elektronikləşdirilib hamısı amma o vaxtlar uşaqlar üçün poliklinikalarda bir dəftərçə açılardı. uşaq bütün yoxlanışlardan keçməli, peyvəndlər vurulmalı və bilgilər, qeydlər bu dəftərçəyə yazılmalı idi. anam, mən və bacım üçümüz getmişdik xəstəxanaya. hər həkimdən keçirdik, amma göz həkimi biraz duruxdu. anam belə indiyə kimi bacımın gözündə problemi tutmamışdı deyəsən ya da elə məhz buna görə təkidlə göz həkiminin yanına getmişdik. dəqiq yadımda deyil. həkim bacımın gözünə baxdı, duruxdu. hansısa böyük xəstəxanaya ya da diaqnoz instituduna yönləndirmə kağızı yazdı. evə gələn yolda anam biraz şüphəli idi, qorxurdu. sonra atam gəldi, xəbəri öyrəndi. həmin gün ya da növbəti günlərin birində getdik o deyilən yerə. mən aşağıda gözlədim. bunlar üçü girdilər içəri. arada bir atam yanıma gəlib gedirdi. bir-iki saat sonra gördüm ki, atam qucağında bacım, yanında anam gəlir. dalaşıblar həkimlərlə. həkimlər xərçəng olduğunu başa düşüb, bizimkilərə soruşmadan narkoz vurmuşdular uşağa ki, gözünü götürməliyik. biz də kasıb ailə. əməliyyat barədə düşünmək, borca zada girmək üçün ən azı bir ay vaxt lazım idi. nəysə o dəhşətli gündən sonra vəziyyət nisbətən sakit oldu. əslində mən də doğulanda xəstə idim. mənimlə də eyni şey olmuşdu, həkimlər dayanmadan əməliyyat deyirdi amma yaşadım. atamgil buna güvənərək bacımı əməliyyat etməməyə qərar verdilər. heç sonradan həkimə getdiyimiz yadıma gəlmir.
bir səhnə yadımdadı. anam, mən və bacım balkondan həyətə baxırdıq. anam sakit, rahat və güclü bir qadına yaraşar bir şəkildə mənə aptekdən sarğı binti almağımı tapşırdı. bacımın gözünü örtmək üçün. mən hiss eləməmişdim amma artıq gözlə seçilirmiş. elə həmin gün üçümüzün bir yerdə oynaması yadımdadı. nəsə oldu mən bacımın üstünə qışqırdım. anam və bacım səbrlə, sevgi ilə məni yola verdilər. bu məni daha da qıcıqlandırdı, daha da səsimi atdım başıma. amma onlar yenə eyni cür reaksiya verdilər. anam sanki nə olacağını bilirdi, güclü olmağa çalışırdı. hirslənməməyə, içindəkiləri bizə hiss elətdirməməyə çalışırdı. üzündəki o qəmginliyi sözlə ifadə eləyə bilmirəm. hər şey romantizm cərəyanında yazılmış roman kimi idi. anam və bacım mütləq yaxşı qəhrəmanlar, mən isə mütləq pis qəhrəman idim. o oynayanda çıxardığım "oyundan" əvvəllər də çox eləmişdim. indi yadıma düşəndə özümə nifrət eləyirəm.
bacımın ölümünə bir ay qalmış ailəcə yığışdıq kəndə getdik ki, bəlkə uşağa yaxşı təsir eləyər. yaz idi deyəsən amma hələ yaz olduğu hiss olunmurdu, soyuq idi. mən yanlarında deyildim amma bibimin danışığından eşitmişdim ki, anamla bacımı həyətdə gəzdirəndə uşaq "yenə işıqları söndürüblər" deyibmiş. ordan anlıyıblar ki, artıq o biri gözü də fəaliyyətini dayandırıb. içim darmadağın oldu. elə bir neçə gün sonra da ağlaşma quruldu...
anam əvvəlcə həyəcanla bacımı ayıltmağa çalışdı. kövrələrək onu çağırırdı. hər çağırışından sonra daha çox həyəcanlanır, daha çox qorxuya düşürdü. sonra məni ayırdılar onlardan. başqa otaqda idim. anamın səsini eşidirdim. qucağında körpəsi ayaq üstə durub ağlıyırdı. ətrafındakılar da kişili qadınlı hamı ağlıyırdı. atam orda deyildi deyəsən. evdən çıxıb getmişdi. yəqin dözə bilməmişdi. dəhşətli gün idi. indiki kimi yadımdadı. amma ən dəhşətlisi o idi ki, mən uşaq idim. başa düşmürdüm. heç bacımın öldüyünü də anlamamışdım. bəlkə də tanıdığım insanlardan ilk öləni o idi ona görə. hələ ölümün nə olduğunu bilmirdim. amma anlamaq istiyərdim. o otağa girib "ağlama, anam!" "sən ağlama" qışqırıb, anamla bir yerdə ağlaya bilərdim. amma mən onda yan otaqda ağlaşma səsindən narahat olan götü poxlu gijdıllaq idim. yalnız növbəti gün anladım. bibim mənim paltarımı dəyişdirirdi deyəsən. soruşdum ki, bacım hardadı. kövrələrək "sən onu bir də görməyəcəksən" dedi. onda anladım. amma necə reaksiya verəcəyimi bilmirdim. dəfn mərasimində belə olmadım deyəsən. nə önəmi var ki onsuz da.
illər keçdikcə, biraz yaşa dolduqca, anamı gizlicə bacımın əşyalarına baxmasını, onları iyləməsini gördükcə söhbəti tutdum. atam, 20 ilin siqaret çəkəni o gündən sonra bir də dodağına siqaret qoymadı. günə iki paçka çəkirmiş. ondan sonra hər gün 1 kg alma alıb gəlməyə başladı. siqaretin puluna. bir müddət sonra bacıma aid hər bir şeyi evdən yox elədik. qəbrinə də getmədik. daha sonra başqa bacım doğuldu. ailəm yavaş-yavaş unutmağa başladı ya da unutmağa başladığını göstərməyə çalışdı. amma məncə bu hadisə anamda ciddi qorxu yaratdı. üstündən 10 ildən çox keçəndən sonra bu biri bacım bir gün bərk xəstələndi. əvvəlcə normal xəstəlik kimi görünürdü amma biraz kəskin idi. bir gecə bacım yuxudan duranda anam onu qucağında qonaq otağına gətirdi. evdə üçümüz idik. atam hardasa uzaq yerdə idi. artıq gəlməsi üçün zəng eləmişdik amma gəlməsi 1-2 saat çəkərdi. anam bacıma su içizdirmək üçün danışdırmağa başladı. bacım qətiyyən reaksiya vermədi. gözləri açıq idi, nəfəs alırdı amma deyilənlərə reaksiya vermirdi. sanki heç danışmırmışıq kimi. anamın səsindəki həminki qorxunu bir də hiss elədim. bacımı qucaqlıyıb mənə "(......), bir şey elə. oğlum yalvarıram bir şey elə. qonşuları çağır" mən də asosiallığımdan, utancaqlığımdan atamı gözləməyi təklif elədim. anam dediklərini yenə təkrar elədi. daha titrək, daha kövrəlmiş səslə. bəxtimdən bacım danışmağa başladı. anamı qucaqladı. yazıq qadının gözündən yaş gəlirdi artıq. nəysə ki, atlatdıq bunu. indi hər şey yaxşıdı. amma vəfat eləyən bacımın buraxdığı izi anamda yenidən gördüm.
yaxın 3-4 ilə qədər hər yatanda yaradandan bacımın ruhunu şad eləməsini istiyirdim. sonra o da yadımdan çıxdı. indi necə yadıma düşdü bilmirəm. bira.fmdə mahnıya qulaq asırdım. qızın üzü də yadımda deyil, çoxdan unutmuşam. 3-4 yaşlı qız uşağı həmişə çox gözəl olur. elə ən şirin, ən istəməli, oynatmalı vaxtında da öldü. ömrünün baharında. bir fidan idi o. elə adı da elə idi, fidan. adının mənasını da ölümünə az qalmış öyrənmişdik. bilmirəm bir körpənin göz xərçəngi ilə doğulması hansı məntiqə sığır? hanı ədalət? səbəb məqsəd nədi bunda?
son olaraq: sokayım sınavına