11. #78765

bəzi insanların danışmadan əvvəl 4-5 dəfə düşünməsininin lazım olduğunu göstərən proqram. bu və bu tip insanların yalnış düşünməməsi üçün bir şey anlatmaq istəyirəm. çünkü bu tip düşüncələr əslində o insanların özləri fərqində olmadan işlətdikləri və əslində doğrusunu bilsələr yanıldıqlarını annlayacaqları fikirlərdir. yəni özümə görə səbəb tapmayanda hamımız səhv fikirləri müdafiə etmişəm. məsələn mən vaxtı ilə anarxistlərin universitet oxuması ilə mırt tuturdum. ama sonradan səhvlərimi anladım. bu məsələ də elə bir məsələdir, yəni ideologiyası dövlətinkindən fərqli olan bir insanın gedib ondan təqaüd alması, və ya təqaüdü alması üçün bəzi hərəkətlər eləməsi.

əvvəla onu deyim ki, ideologiya fərqiniz varsa, və ya müxalif fikirli birisinizsə bu sizin dövlətdən təqaüd almayacağınız mənasına gəlmir. hətta və hətta o pulu verən sizə dövlət deyildir zatən. siz öz pulunuzu haqq etdiyiniz pulu, atalarınızın illərcə adambaşı minimum 1500 manat orta aylıq əməkhaqqı alması gərəkdiyi halda 300 manat aylıqla işləyib, ala bilmədiyi haqqını alırsınız. öz pulunuzu yəni. vəya sosialist bir oxuma etsək, siz kapitalizmdən öz surplus value'nizi yəni " artı dəyəri"nizi alırsınız. bu işin birinci pəncərəsi, yəni burda ayıb utanılası bir vəziyyət mövcud deyil.

işin ikinci və əsas pəncərəsi, siz dövlətdən "öz artı dəyərinizi" geri almaq üçün nələr edə bilərsiniz? və bunlar nə dərəcədə doğrudur? və ya birilərin sizin davanızı satdığını fikirləşməməsi halı üçün nə edə bilərsiniz? cavab; çox şey edə bilərsiniz.
ən azından onu deyim ki, siz nə etsəniz edin, bu dövlətdin milyonların haqqını yeməsindən daha iyrənc birşey olmayacaq. yəni machievelli'çi bir oxuma etsək the end justifies the means ifadəsini rahatlıqla qəbul edə bilərik. yəni hərfi tərcümə ilə "nəticə məsələni ədalətli qılır" vəya alışılmış dili ilə "məqsədə gedən hər yol mübahdır". burda hər yol yetəri qədər nisbi qavramdır, və uc nöqtələrə gedə biləcəyinizi nəzərdə tutduğumu anlamağınızı istəmirəm. ki siz onsuz da nə qədər "uc"a getsəniz də dövlətlər qədər iyrəncləşə bilmərsiniz. əgər əxlaqı bir həqiqi norm olaraq qəbul etsək(!) onda bu ifadənni "məqsədə gedən hər bir əxlaqi yol mübahtır" olaraq da işlədə bilərik və hazır ki situasiya üçün daha açıqlayıqı olar.
çox uzatmayaq, haqqları dövlət tərəfindən əzilən bir müxalif düşüncəli dövlətdən təqaüd almaq istəyən bir gənci misal götürək (buradaki müxalif ifadəsi cəbhəçi, müsavaçtı olaraq nəzərə alınmamalıdır. azərbaycanı ələ alası olsaq rəsmi müxalifət sayılan cəbhə, müsavat kimi orqanların üzvlərinin sayılarından 100 dəfə daha çox fərqli müxalif insan var azərbaycanda, hərənin öz müxaliflik anlayışı var zira). bu gənc dövlətdən öz artı dəyərini təqaüd olaraq almaq üçün nələrə göz yuma bilər? sizə əminliklə deyirəm ki,bu haqqını alması üçün facebook profilini bağlamağısına, orada daha əvvəl yazdığı fikirləri gizlətməsinə məzxərə ilə baxmaq, pis baxmaq, olduqca gülünc bir haldır. baxın, sərhəddə əsgərininin öz insanları tərəfindən ölməsinə göz yuman bir dövlətdən bəhs edirik. sizin öz haqqınızı geri almaq üçün susmağı qəbul etməyiniz, öz fikirlərinizi ətrafa bildirməməyiniz heç də gülünc hal deyil. əksinə olduqca yerində bir hərəkətdir. yeri gələndə interview'də ideologiyanıza tərs fikirlər də qura bilərsiniz, ama onsuz da məsələn azərbaycan dövlət proqramı təqaüdündə sizdən ideologiyanızı soruşmurlar. yəni ən azından hamıdan soruşmurlar. soruşduqları və gülünc vəziyətə düşdükləri hallarda var, bunları daha əvvəl sözlükdə qeyd etmişəm onsuz da.

siz, oğurluq edən dövlətdən susma haqqınızı istifadə edərək öz haqqınızı geri alırsınız. əksini etməyiniz, yəni qışın ortasında palçığın içində aylıq 150 manat üçün yağışın altında işə gedib gələn və "boğazından kəsib" sizi böyütmək üçün pul qazanmağa çalışan ananızın əziyyətinə, yeniyetmə davranışı ilə xəyanət etmiş olarsınız. bu tip düşüncələr yeniyetmələrdə olan sempatizm və həyəcandan irəli gələn düşüncələrdir. təcrübələr qazandıqca bu fikirlər doğru formada öz yerinə oturur, biz də keçmişik o yollardan. və əmin olun yeniyetməlik yaşla ölçülən bilən bir mövhum deyil ideologiya mənasında.

məni bu imtahan axşamında bu uzun entryni yazmağa vadar edən isə, bizim insanımızın bu ti səhv düşüncələri bir də fərqli pəncərədən baxıb, qavrayıb. mənimsəyə bilməsidir. eyni insanlar bir sıra digər səhvlər zincirləməsinə də yol verirlər zira, o insanlara görə sizin məsələn müsəlman olub sonradan ateist olmağınız normal sayıla bilirikən, ateist olub sonradan yenə müsəlman olağınız gülünc qaynağıdır. eyni insanlara sizin siyasi ideogoliya olaraq liberalizmi fanatiki olub sonradan deyəkki anarxsit olmağınız gülünc qaynağıdır. halbuki bir insanın öz doğrusunu qəbul etməsi başqasını maraqlandırmamasıdır. ya da əlli yaşına qədər səhv yolda olduğunu düşünüb sonra tam əksi bir yola keçən bir insan gülünc qaynağına çevrilməməlidir. sırf bu tip məsələlərə pis baxdıqları üçün bizim insanımız eynilə öz yalnışını gördükdən sonra da geri qayıtmır, doğru yolun başqası olduğunu öyrənmiş olsa belə fikir dəyişəcəyi təqdirdə ona gülünəcəyini düşünüb dəyişmir.

qısaca, siz yeri gəlsə azərbaycan şəraitlərində müxalif fikriniz ilə yapçı da ola bilərsiniz, əgər qarnını doyurmağınız gərəkən 3 uşağınız varsa. və ya baxmağınız vacib olan yaşlı ana atanız varsa. əksini düşünürsünüzsə emosional hisslərinə qapılan yeniyetməsinizdir deməkdir. ya da mərhəmət hissindən yoxsun rasyonal düşüncəli insansınızdır.

bu və bu tip mövzularda sözlükdə ciddi əksiklik var və 1-2 həftə sonra bu barədə öz fikirlərimlə mümkün qədər yazar və oxuyucuların məsələlərə fərqli prizmalardan baxması üçün öz adıma əlimdən gələn qədər entrylər yazmağa çalışacağam.