12. özəl təşəbbüs sistemi, sərbəst təşəbbüs sistemi, bazar iqtisadi sistemi və liberalizm kimi adlandıra bilir.
bu sistemin əsası, kapitalın az sayıda özəl şəxslərin əllərində cəmlənməsi və bu kapitaldan yoxsun olanların (işçilərin) həyatlarını davam etdirə bilmələri üçün bu şəxslərin iş yerlərində pul qarşılığı işləmək məcburiyyətində olmalıdır. bu səbəbdən də, kapitalist cəmiyyətdə kapitalist və işçidən ibarət iki təməl sinif var. xırda istehsalçılar, dövlər işçiləri, sərbəst peşə sahibləri iki təməl sinifin ara təbəqəsini yaradırlar.
kapitalist bir sistem, qiymət mexanizması və buna bağlı olaraq kapitalistlərin qazanc əldə etmə səyləri sayəsində işliyir və ana güc kapitalistlərin qazanc əldə etmə hirsidir.
kapitalist ölkənin inkişafı, investisiya qoyan kapitalist sinifin məsuliyyətinə buraxılmışdır. bu sinif nə qədər güclü, bacarıqlıdırsa ölkə də o qədər sürətli inkişaf edər. bu sistemdə tərəqqi üçün dövlətin verdiyi təməl xidmət, kapitalist sinifi yetişdirmək və bunların güclənmələri üçün əlindən gələn köməkliyi etməkdir. çünki kapitalist gecləndikcə yeni iş sahələri açacaq və dolayı yolla işçi də bundan yararlanacaq. təməl məntiq budur.
kapitalizm qərbdə 17ci əsrin sonlarından hakim iqtisadi sistem olmağa başlayıb və bu günki vəziyyətinə təkamül edərək gəlib çatmışdır. ilk əvvəl kapitalizm, rəqabətçi bir norma ikən, sonralar kapitalın davamlı olaraq az sayıda adamın əlində toplanması nəticəsində monopolik bir norm olmuşdur. bu monopoliya mərhələsi 19cu əsrin sonlarına doğru tam olaraq formalaşmışdır və bərabərində imperiyalizmi gətirmişdir. imperiyalist mərhələdə istismarın hakim xususiyyəti, başqa ölkələrin ticarət yolu ilə istismarına əlavə sərmayə yatırımları yolu ilə də istismar etmələri idi. monopolik mərhələdə böyük şirkətlər ortaya çıxır və bunlar daxili və hətta xarici bazarı alıb öz aralarında bölüşürlər və beynəlxalq monopoliyalar yaradırlar ki bütün dünyaya hakim olsunlar. bu tip şirkətlər transmilli şirkətlər adlanır.
monopolik kapitalizm inkişaf prossesində getdikcə daha böyük ölçüdə dövlət gücündən yararlanmaq və getdikcə onunla bütünləşmək ehtiyacı duymuşdur. bununla da monopolik dövlət kapitalizminin əsası qoyulmuşdur. bu mərhələyə keçid ikinci dünya müharibəsindən sonra sürətlənmişdir.
kapitalizm sadəcə bir iqtisadi sistem deyil, eyni zamanda həyat tərzi və dünya görüşüdür.