1. bu sifarişi verən: you touch my tralala

post-həqiqət dövrünün yeni fenomeni. adı yeni olsa da, qiyafəsi altında ta qədimdən sektalar və hal-hazırda böyük media korporasiyaları tərəfindən istifadə olunan texnika. echo chamber individin yalnız öz və ya öz əqidəsinə və dünyagörüşünə oxşar fikirlərin və bu səbəbdən alternativ fikirləri nəzərə almadığı mühitə deyilir. bu kontekstdə daha bir məfhumu, epistemic bubble-ı nəzərdən keçirmək lazımdır. hər iki mexanizm confirmation bias, öz əzəli fikir və dəyərlərini dəstəkləyən məlumatı axtarmaq, tərcih etmək və istinad etmək, tendesiyası üzərində qurulur. lakin echo chamber daha hiyləgər bir texnikadır, əgər epistemic bubble-da alternativ fikirlər ümumiyyətlə mövcud deyilsə, echo chamber-da isə əks nöqteyi-nəzər fəal şəkildə istifadə edilir və etimadsızlıq hədəfi kimi çıxış edir. beləliklə. echo chamber-da özünü aşkar edən kəs digər fikirlərdən agah olur lakin confirmation bias və indoktrinasiya (məsələn, sekta və ya media) ona özünkündənn fərqlənən nəzərləri rədd etməyə sövq edir.
echo chamber-ləri müasir dövrə qədər mövcud olan sektalarda müşahidə etmək olar. amişlər də, hasidilər də dünyanın dörd bir yanında baş verənlərdən xəbərdardılar, fəqət icmanı tərk etmək, məsihi satmaq qorxusu və digər zorakılıq üzərində əsaslanmayan texnikalar echo chamber-i aktual edir. internetin ixtirası və qlobalizasiyanın sürətinin echo chamber-lərə güc gələ biləcəyi zənn edilsə də. tam əksinə, sosial şəbəkələrdə, internet medialarda və digər internet resurslarında fəal istifadə edilən profaylinq yağışdan sonra göbələklər kimi echo chamber-lərin peyda olmasına gətirib çıxarır. artıq internetdə hər kəz özünə uyğun məlumat axınına düşəcək mühit yarada bilər, bununla belə potensial "rəqiblər" fəal şəkildə izlənilir, amma fərqlənən fikirləri yalnız rədd edilmə və etibarsızlaşdırma üçün istifadə edilir. azadlığın buna gətirdiyi fikri yarandıqdan sonra senzuranın echo chamber-ə panasea olduğunu düşünmək olar. bu yanlış yanaşmadır və nəticə etibarilə "repressiyalara" məruz qalacaq icmanın daha da radikallaşmasına və uçurumun daha da dərinləşmisinə gətirib çıxaracaq.
bu minvalla hal-hazırda vaqe edən hadisələrə baxmaq maraq doğurur. axı hər bir informasiya müharibəsinin fədaiisi fəal şəkildə "düşmən" mediasını və ümumi ictimai mühitini təqib edir. bəs alternativ nöqteyi-nəzər nə üçün istifadə edir? əlbəttə ki yalanların "ifşa" olunması üçün. buna görə echo chamber-ə sadəcə minnətdar olmaq mümkündür.