Sözaltı Sözlük - Azərbaycandilli Fikir Ensiklopediyası

+3 əjdaha

1. bu sifarişi verən: su icerken vuran ilan
hər bir kəsin emosiyası onun özünə, ətraf aləmə bəslədiyi və məxsusi səciyyə daşıyan şəxsi münasibətidir. insanın emosiyaları nə qədər rəngarəngdirsə, bir o qədər də mürəkkəbdir.

təkamül prosesində emosiyalar canlı varlığın, orqanizmin vəziyyətini və xarici təsirlərin bioloji əhəmiyyətini müəyyənləşdirmək tələbatı ilə bağlıdır. bu nöqteyi-nəzərdən emosiyalar öz mənşəyinə görə növün təcrübəsini əks etdirir: həmin təcrübəyə istinad edərək hər bir fərd zəruri hərəkətləri yerinə yetirir.

emosiyalar fərdi təcrübə üçün də çox böyük əhəmiyyətə malikdir. emosiyaların inkişafının ali səviyyəsi insanın davamlı hisləridir.

emosiya daha sadə hissi haldır. əsasən, üzvi tələbatların, yəni yeməyə, suya, havaya və s. olan ehtiyacların ödənilməsi ilə əlaqədardır. bu cəhətdən emosia heyvanlarda da vardır. təbii ki, insanın üzvi tələbatının ödənilib-ödənilməməsi ilə əlaqədar olan sadə emosiyalar belə heyvanlarda nəzərə çarpan emosiyalardan mahiyyət etibarı ilə fərqlənir.

+1 əjdaha

2. Emosiya qavramı müxtəlif yollardan ələ alına bilər. Əlbəttə, mən koqnitiv psixologiyanın tərifini buraya yazmaq yerinə, ondan ilhamlanaraq öz birinci şəxs təcrübəmi ifadə edəcəm və fenomenolojik yanaşma ilə emosiyanı ifadə edəcəm. Bu səbəbdən tamamilə subyektiv və nüanssız olacaq.

Emosiya subyekti hərəkətə gətirməyə yönəlmiş bir qüvvə, daha dəqiq desək, bir "drive" olaraq interpretasiya oluna bilər. Emosiya düşüncə və ya alğıdan tətiklənir, təyinatı üzrə fizioloji proseslərə təsir edir, bədənə siqnal ötürür, diqqət çəkir, çünki bir reaksiya gözləyir. Düşüncə və ya alğını input, reaksiyanı output kimi götürə bilərik. Məsələn, otaq yoldaşımın məndən icazəsiz əşyalarımı istifadə etdiyini alğılayıramsa, təcrübə etdiyim emosiya qəzəb olur. Burada emosiyanın mənə çatdırmaq istədiyi mesaj sərhədlərimin pozulduğu və onları bərpa etməyimin gərəkli olduğudur ki, əşyalarımı itirməyim, yəni resurslarımı qoruya bilim ki, yaşam keyfiyyətim düşməsin. Qəzəbi ifadə etmək və şəxsi sərhədlərin bərpasına nail olmağa çalışmaqsa, reaksiyadır.

Buradan "emosiyalarla yox məntiqlə hərəkət etmək lazımdır" ritorikası ilə eqo orqazmı yaşayan fərdlərinsə emosiyanı nə qədər yanlış qavradıqları nəticəsini çıxara bilərik. idrak/məntiq və emosiya arasında ziddiyyət yox, əməkdaşlıq əlaqəsi var. Emosiya siqnal, mesaj ötürərək reaksiyanın vacibliyinə diqqət çəkir, idrak yolu ilə də münasib reaksiyanı veririk. Emosiya tətiklənməsə, məntiqi işə salıb hərəkət etmərik, çünki ortada bir siqnal və ya drive olmaz.

Emosiyaları dinləmək, verdiyi siqnalı anlamaq önəmlidir. Emosiyaları yox saymaq self-amputation kimidir. emosiyalar iqnor edildikcə daha da güclənir. Əlavə olaraq, emosiyaya reaksiya bildirmək ağla ilk gələn şeyi etmək deyil, əlbəttə. Bəzi emosiyalara reaksiya olaraq onun varlığını qəbul etmək, bir şey etməməyin ən uyğun variant olduğuna qərar vermək kafidir. Anxiety misal üçün, kontekstdən asılı olaraq, əlbəttə.