Mudros barışığının (1918) şərtlərinə əsasən, 1918-ci il noyabrın 17-də Bakını zəbt etmiş ingilis qoşunları komandanlığının hərbi-inzibati hakimiyyət strukturu.
Belə ki, Birinci Dünya müharibəsində (1914-18) məğlub tərəf kimi Türkiyə öz qoşunlarını Cənubi Qafqazdan, o cümlədən Azərbaycandan çıxarmağa məcbur olmuş, Cənubi Qafqaz Böyük Britaniyanın təsir dairəsinə qatılmışdı. Öz tabeliyində kifayət qədər güclü qoşun hissələri olmayan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti və yenidən toplanmış Azərbaycan Milli Şurası istiqlal prinsipindən geri çəkilməmək şərti ilə Bakıya gələcək ingilis generalı U.Tomsonla danışıqlara başlamaq məcburiyyətində qalmışdı. irandakı ingilis qoşunlarının komandanı general U.Tomsonla danışıqlar aparmaq üçün Ənzəliyə Nəsib bəy Yusifbəyli, Əhməd bəy Ağayev və Musa bəy Rəfiyevdən ibarət Azərbaycan nümayəndə heyəti göndərilmişdi. Danışıqların sonunda general U.Tomson 1918-ci il noyabrın 17-si gündüz saat 12-dən Bakı şəhərində hərbi vəziyyət elan olunacağını bəyan etmişdi. Hərbi vəziyyət müddətində U.Tomson Bakı şəhərinin hərbi qubernatoru elan edilirdi. Azərbaycan hökuməti noyabrın 18-də rəsmi məlumatında bildirirdi ki, müvəqqəti olaraq, yalnız Bakıya daxil olmuş müttəfiq qoşunları ancaq hərbi hakimiyyəti təmsil edəcəklər. Lakin ingilis hərbi komandanlığı Bakıda yerləşdiyi vaxtdan ölkənin ictimai-siyasi və iqtisadi həyatının bütün sahələrinə müdaxilə etməyə başlamışdı. Belə ki, 1918-ci il noyabrın 29-dan Xəzər donanmasının bütün ticarət gəmiləri də ingilis komandanlığının sərəncamına keçmişdi. Ticarət donanmasını idarə etmək üçün başda mayor Braun olmaqla, "ingiltərə Dəniz Nəqliyyatı" şirkəti təsis olunmuşdu. ingilislər sərəncamlarında olan Bakı ticarət limanının maliyyələşdirilməsini Azərbaycan Hökumətinin öhdəsinə buraxmışdı. Neft sənayesini də nəzarətdə saxlamağa çalışan ingilislər tezliklə "Britaniya Neft idarəsini" təsis etdilər. 1918-ci ilin dekabrından 1919-cu ilin avqustuna qədər ingilislər Bakıdan 113,5 milyon manatlıq 30 milyon puda qədər neft aparmışdılar. Onların göstərişi ilə Bakıdan daşınan bütün neft məhsullarına heç bir aksiz rüsumları qoyulmur və bütün yüklər maneəsiz buraxılırdı. General U.Tomson ingilis zabitlərini yoxlamağı Azərbaycan Cümhuriyyətinin dəmiryolu işçilərinə qadağan etmişdi.
Mülki idarəçilik sahələrinə də müdaxilə edən ingilislər pul əsginaslarının buraxılmasını öz nəzarətinə götürmüş, əhalinin ərzaqla təminatı sistemini yenidən qurmuş, neft hasilatı və dəmiryolu sahələrində mövcud əmək münaqişələrini özləri həll etmək üçün Əmək idarəsi yaratmışdılar. ingilis komandanlığının əmri ilə Azərbaycan Hərbi Nazirliyi silahlı qüvvələri ilə birlikdə Bakıdan çıxarılaraq Gəncəyə köçürülmüşdü. Bütün bunlarla yanaşı, general-qubernator U.Tomson Azərbaycandakı ictimai-siyasi reallıqlarla tanış olduqdan sonra 1918-ci il dekabrın 28-də bəyanatla çıxış etdi: "Fətəli xan Xoyskinin sədrliyi ilə koalisiyalı Azərbaycan Hökuməti yaradıldığı üçün bəyan edirəm ki, Müttəfiqləri Komandanlığı Azərbaycan ərazisində yeganə yerli qanuni hakimiyyət kimi bu hökumətə tam dəstək verəcəkdir".
(baxma: General v.tomson)
(baxma: ingilis imperializmi)
(bax: Azərbaycan xalq cümhuriyyəti)
(bax: Məhəmməd əmin rəsulzadə)
(baxma: 28may)