1. Düşüncə pozuntuları kəmiyyət və keyfiyyət pozuntuları olaraq bölünür.
Düşüncə pozuntularının iki variantı fərqləndirilir:
a)Düşüncənin zəif pozuntular- sayıqlama, hallüsinasiya zamanı məkan və özünə bələdliliç pozulmur.
b)Kobud düşüncə pozuntuları- bələdlilik pozulur. Iki qrupa bölünür. Kəmiyyət(obnibulyasiya, somnolensiya, sopor və koma halları) və keyfiyyət (illüziya, hallüsinasiya, (gbkz #329781) sayıqlamalar) pozuntuları.

Kəmiyyət pozuntusu dedikdə- qavramanın ləngiməsi və bununla bağlı xarici aləmlə əlaqənin çətinləşməsi. Qıcıqların çox hissəsi qavranılmır, təhlil olunmur və beləliklə normal psixi fəaliyyət pozulur- xəstə süst, yuxulu görünür.
Keyləşmə ağırlıq dərəcəsinə görə bir neçə formaya bölünür:
a)Obnibulyasiya-keyləşmənin ən yüngül forması olub, arabir düşüncənin pozularaq yenidən aydınlaşması. Ətrafı normal sezir,sualları normal cavablandırır ancaq həmin an nə dediyini, kiminlə söhbət etdiyini, harada olduğunu unudur.
b) Somnolensiya- yarıyuxulu hal. Xəstə gözüyumulu uzanmış vəziyyətdə olur.Verilən suallara düzgün cavab verir. Sualın məzmunu mürəkkəbləşdikcə cavab çətinləşir.
c)Sopor- Xəstə yuxulu adamı xatırladır.Ətraf qıcıqlara reaksiya vermir, qıcıq gücləndikcə isə xaotik hərəkətlər edir. bəbəyin işığa reaksiyası pozulmur, ağrı hissi duyulur.
d) Koma- düşüncənin kəmiyyətcə pozulmasının ən ağır dərəcəsi olub xarici aləmlə əlaqənin tam itməsi və bir sıra şərtsiz reflekslərin (bəbəyin işığa reaksiyası, ağrı hissi) sönməsi ilə xarakterizə olunur. qan təzyiqi enir, tənəffüsü seyrək və dərin olur. Xəstə öz halından çıxdıqdan sonra tam amneziya qeyd olunur.
Keyfiyyət pozuntularına aiddir:
a.Deliriy-bu zaman özünü dərketmə saxlanılır, mühiti dərketmə pozulur. xarici görkəmi kəskin psixotik halın olmasını göstərir. Gün ərzində xəstələrin vəziyyəti bir neçə dəfə dəyişir- şiddətlənməsi, əksərən axşamlar qeyd olunur. Qorxu və təşviş keçirən xəstələr onlara “hücum edən” vəhşi heyvanlardan, əcaib insanlardan qorunmaq üçün hardasa gizlənməyə cəhd göstərirlər.Bəzən isə özlərini pəncərədən tullamağa belə cəhd edirlər. Meydana çıxır- alkoqolun və ya zəhərli maddələrin təsiri altında. intoksikasiya nəticəsində meydana çıxan deliriy bir neçə saatdan bir həftəyədək davam edə bilər.Öz halından çıxdıqdan sonra xəstələr olmuş hadisələrin əksər hissəsini unudurlar. bir neçə formasına rast gəlinir:
a)Peşə delirisi-mühiti dərketmənin pozulması fonunda şəxs sanki həmişə çalışdığı iş yerində öz peşə vəzifəsini ifa edir.Məsələn, dəmirçi sol əli ilə aramla görüyü basır, sağ əli ilə maşanı o üz- bu üzə çevirir.
b)Zümzüməli deliriy-ağır keçən deliriy zamanı təsadüf edilir.Xəstə dodaqaltı sanki nəsə deyir, əllərinin, başının ritmik və cəld hərəkətləri ilə diqqəti cəlb edir.

b. Oneyroid-bu zaman özünə bələdlik tam, mühitə bələdlik isə nisbətən pozulur.
Psevdohallüsinasiyaların olur. Vaxtın düzgün dərk olunması pozulur, fantastik məzmunlu sayıqlamalar qeyd olunur. Özlərini hallüsinator obrazlar kimi kənardan qavrayırlar. Bir xəstə meşədə çayın kənarında, vəhşi heyvanların iştirakı ilə böyük bir musiqi məclisində iştirak etdiyini söyləyir və meymun gitara, şir nağara, o, isə zərb alətlərində çalır.Bununla belə özünü kənardan seyr etdiyini deyirdi. bəzən özlərini yaşlarına uyğun olmayan tərzdə təqdim edir.Məsələn, 20 yaşlı gənc özünü beli bükülmüş, saçı-saqqalı ağarmış qoca kimi qələmə verir. Öz halından çıxdıqdan sonra xəstə keçirdiyi iztirabların xeyli hissəsini yadına salır,onlar haqqında məlumat verə bilir. Rast gəlinir şizofreniyada ( oneyroid katatoniya formasında ), beyin sifilisi, ensefalitlər, meninqoensefalitlər, bəzən isə ağır intoksikasiyalar zamanı.

c.Düşüncənin alaqaranlıq halı- gözlənilmədən meydan çıxır. Özünü dərketmə tam, mühiti dərketmə isə nisbətən pozulur. Epilepsiya xəstəliyi olan bir adam işdən evə qayıdarkən yarı yolda düşüncənin alaqaranlıq pozulması halına düşür. istiqamətini dəyişərək evlərinə yox, vağzala sarı gedir.Bilet alıb qatara mi-nir.Başqaları ilə tanış olur,mehmanxanaya gedir,sonra vağzalda gecələyir.Öz halından çıxır, bir müddət harada ol¬duğunu bil¬mir. Olmuş hadisələrin hamısı unudulur-tam amneziya qeyd olunur. Eşitmə, görmə illüziyaları, hallüsinasiyalar, qorxu və təşviş hissi olduqda xəstəni dərhal tədric etmək, xəstəxanaya göndərmək lazımdır.Bir neçə klinik variantları vardır:
a)Ambulator avtomatizm- mənasız gəzintilərə meyl göstərir.Günlərlə kənddən kəndə, müxtəlif şəhərlərə səyahət edir.
b)Somnambuliya- xalq arasında ay işığında gəzmək, “lunatizm” adı ilə məlum olan bu hal uşaqlar, yeniyetmələr arasında daha çox təsadüf edir.Mərkəzi sinir sisteminin üzvi xəstəliklərində, bəzən isə tam sağlam adamlarda rast gəlinir.Gecəyarı, şirin yuxuda olan adam yatağından qalxır, həyətə çıxaraq təkbaşına şalbanın, nərdivanın üstü ilə gəzişməyə başlayır. Səhər yuxudan ayılarkən olmuş hadisə haqqında heç nə yadında qalmır.
c)Fuqa-düşüncənin alaqaranlıq pozulması vəziyyətində harayasa qaçmaqla xarakterizə olunan haldır. Qəflətən başlayır, eləcə də qurtarır. Səbəbini soruşduqda öz hərəkətini heç nə ilə izah edə bilmir,çünki olmuş hadisəni dərhal unudulur. Rast gəlinir- epilepsiya xəstəliyində, beynin üzvi xəstəliklərində, travmalarında, patoloji sərxoşluq zamanı.
ç. Amensiya – düşüncənin dərin pozuntusu olub özünü və mühiti dərketmənin tam itməsi. Meydana çıxır ağır xəstəliklərlə: beynin infeksion xəstəlikləri, doğuşdan sonrakı sepsis,intoksikasiyalar, nadir hallarda isə şizofreniya. Nitq əlaqəsiz,ətraf mühitin qavranılması qeyri-obyektiv olduğu üçün xəstənin şikayətlərini və sayıqlama fikirlərini anlamaq olmur.Bəzən gözlənilməz hərəkətlər edirlər sonra birdən sakitləşir, çöhrəsi gülüş ifadə edir və yaxud da ağlamağa başlayır.
Depersonalizasiya və derealizasiya sindromu. Depersonalizasiya özünü dərketmənin xüsusi pozuntusudur, bu zaman şəxs özünü ikiləşmiş kimi təsvir edir. Xəstələr mühitin yadlaşmasını, yəni ətrafdakı hadisələrin, obyektlərin, eyni zamanda adamların yadlaşmasını , əvvəlkinə bənzəmədiklərini söyləyirlər.