S Ö Z A L T I

sosioloji marksizm | elm

analitik marksizm ekolu ilə tanınan, sosial siniflər klassifikasiyasında yeni nəzəri paradiqmaları ilə həm sosiologiya sahəsində həm də bütöv olaraq marksizm sahəsində yeni cığırlar açan erik olin wrightın Viskonsin-Medison Universitetində verdiyi dərslərdən biri.

dərsin syllabusu 87 səhifədir -*. bu yay syllabusda paylaşdığı əsas oxumaları bitirməyi planlayıram.

syllabusdakı chapterlər bu şəkildədir:
1) giriş
2) sinfi struktur
3) sinfi təşəkkül
4) dövlət və siyasət nəzəriyyəsi
5) ideologiya və şüur
6) tarix nəzəriyyəsi
7) sosializm və xilas/azadlıq

və üstəlik əsas oxumaların yanında- əgər vaxtınız varsa- əlavə oxuma materialları da var. möhtəşəm syllabusdur.

syllabusun linkini paylaşıram. məncə göz atın və bu sahə haqqında nələrsə oxumaq istəyirsinizsə yararlanın.

link: https://drive.google.com/file/d/1Q64aPnfb1IlezJXjzcwuXMh62U8Silft/view?usp=sharinghttps://drive.google.com/file/d/1Q64aPnfb1IlezJXjzcwuXMh62U8Silft/view?usp=sharing

ufc | idman

Açılışı ultimate fighting championship olan mma təşkilatı. İnsanların niyə bu qədər az maraqlandığına təəsüflənirəm düzü, xususilə də həmcinslərim arasında. Nəticə də, dünyanın ən güclü ya da badass insanının kimi olduğu sualı maraqlıdır və bunun cavabının öyrəniləcəyi ən prestijli təşkilat ufcdir. One championship və bellator kimi təşkilatlar da var, lakin ordakı əksər divizyadakı çempionlar heç ufcnin top 10 una girə bilməz müvafiq çəki divizyasında. Təbii olaraq anlayıram bəzi insanlar şiddət və s. kimi görüntüləri sevmir, həmin insanların baxmamağı normal haldı. Ancaq ölkədə xususilə animeci kütlənin, heç ufc nin nə olduğunu eşitməməyi maraqlanmamağı qəribə gəlir. one punch man, naruto və oxşarı animelərə baxmaqdansa çox daha real olanına baxa bilərsiz. Və bu real xarakterlərdən çox daha yaxşı inspiration ala bilərsiniz. Misal verim döyüşçülərdən,
Alex pereira gec yaşda kick-box a başlıyır. Ən yüksək səviyyə olan glorydə 2 diviziyada çempion olur. 2 dəfə məğlub elədiyi israel adesanya tərəfindən hər hansı bir interviyuda, "mən əfsanə olanda, hər hansısa bir pubda arxamdan boş boş danışacaq , o heç kimdi" tərzi təhqir olunmadan sonra özünə tamam yad olan bir idmana başlıyır. Hansı ki grappling dediyimiz şey 30 dan sonra elə rahat öyrənilən bir şey deyil. Öyrənsən belə heç vaxt vasatın üstü ola bilməyəcəksən, bunun özü də böyük drawback di istenilen döyüşçü üçün. Pereira ufc debutunu edir, və hətta bambılı bambılı danışan adesanyanı knockout edir. Sonra bir yuxarı çəkidə də çempion olur və hal-hazırda planetdə ayaqüstü döyüşdə ən çox qorxulan döyüşçüdür desək düz olar. Və bu insanın bütün bu uğuru, brazilyanın kasıb favellalarından birində, yoxsullaqdan çıxaraq elədiyi də
ayrı bir heyrətamiz haldı.

Çox maraqlı personaj var yəni ufcdə, misal günlərcə qaranlıqda ac sussuz, balaca otaqda günlərcə duran jiri prochazka. Bu xarakter elə bil sırf mistik anime xarakteri sevən insanlar üçün dizayn olunub. Günlərcə meşədə tək qalıb, məşq edir, just insane dude overall. Hərtərəfli döyüşə bilir, ancaq əsasən ayaqüstü döyüşməyə üstünlük verir, və sıfır guard ilə, full hücüm. Alex pereira kimi dünyanın ən təhlükəli kickbox çusunun belə üstünə şığıyır, əli qolu qarınında, ayaqları yediyi low kick lərdən təndimiş, qızarmış(döyüşdən sonra hətta morarmış olacaq) vəziyyətdə.
Son olaraq döyüş deyim maraqlananlar baxsın.
https://youtu.be/dHKRVKnChFI?si=SPdvsxA140sdhjxV

Jiri ilə glover teixeirü nın döyüşü həqiqətən yüksək gərginlikli bir kəmər döyüşü idi, gərginlik dedim yəni daim bir actionın olduğu maraqlı bir döyüş, sıxıcı şəkildə bir roundda 10, 15 jab in atıldığı bir döyüş yox. Düşünürəm ki, bu döyüşə önyarqısız baxan insan mma fanatı ola bilər.
Səhv eləmirəmsə gloverin 8 ci dərəcə bjj qara kəməri var və bu onu idmandakı ən yüksək grappling çi deməyimizə bəs edər. Ancaq mma təkcə grappling deyil.

https://youtu.be/7CAkyfHMhhA?si=dgNlY8GcxY5sm7cn
Rober whittaker , yoel romero

Müasir dövr middleweightdə(83kg) ən yaxşılardan olan cavan Whittakerın 41 yaşlı kafdar romero ilə olan 2- ci döyüşü. Romeroya kafdar dediyimə baxmıyın the dudes is insanely ripped and explosive. Çox gec başladığı idmana səhv eləmirəmsə 35,(köhnə olimpik gürəşçidir) əfsanə olaraq ayrılmışdı ufcdən. Qeyri mümkün bir nailiyyətdi həqiqətən 35 indən sonra təzə idmana başlamaq oyana, 35 indən sonra çempion ola bilmək ya da oxşarı bir nailiyyət göstərmək qeyri mümkün bir haldı. Çünki istər istəməz qocalırsan, əgər heavyweight ya da light heavyweight deyilsənsə. Romero onsuz adi bir insan deyil, hamı kuba da bədəninə qəribə experimentlər olunduğu bilir, ancaq yenə də idmanın özündə doping təşkilatları nəzarət edir, keçə bilibsə fair competition.

https://youtu.be/h9oj6HEdZSI?si=_0lutKRzOWW03d_v
Son olaraq aşağı çəkilərdən daha texniki olan, volkanovski, islam makhachev döyüşü. Volkanovski bu döyüş zamanı məğlubiyyətsiz demək olar, çempion idi 66 kiloda, islam isə xəbibin atasının favorit tələbəsi idi və çempionluğu oliveirdan(xəbibi udacağı deyilirdi, çox yaxşı grapplingi olduğuna görə) almışdı. Çoxlarına görə xəbibdən daha yaxşı olan islam, xususilə ayaqüstü döyüşdə, əksər döyüşlərini 1 dəqiqənin altında bitirən islam üçün çıxa biləcək ən texniki və inatçı rəqiblərdən idi alexander, həmçinin bütün çəki divizyalarını əhatə edən reytinqdə də, pound for pound rankingdə də 1 ci sırada idi. Bu döyüş digərləri qədər, süper maraqlı olmaya bilər, ancaq məğlubedilməz dağıstan grappling məktəbinin qarşısına çıxan ən güclü oponentin döyüşə necə bir əhəmiyyət qazandırdığnı qavraya bilsəz, yüksək diqqətlə baxacağıvıza şübhəm yoxdur. Hərhalda texniki skill olaraq bunun üstünə çıxa biləcək başqa qarşıdurma yoxdur.

Sona da ufc üçün xüsusi tarixi əhəmiyyəti olan bir neçə maraqlı döyüş qoyacam
https://youtu.be/en4hR34Bl8w?si=Xm8rBGOoan4LTDtz
https://youtu.be/l8s2fsfIpUA?si=AFqEA-1VW_NkK6e8
https://youtu.be/JuBBIJ7adjM?si=l2RWjq2ktf83kZKQ

obyekt yönümlü proqramlaşdırma | proqramlama

(OYP) - verilənlərin obyektlər üzərindən formasını dəyişməsi üzərinə qurulmuş proqramlaşdırma methodu. yazılmış funksiyaların təkrər istifadəsinə və daha kompleks məntiqə kömək edir.

// birinci class-da yaradılan obyekt və methodun digərində çağırılıb istifadə edilməsi:
class a {
string name;
public void method_a();
}
// ikinci class-da implementasiyası
class b extends class a {
name = "jhon.doe'':
method("do something");
}

bəzi methodolojiyaları:
enkapsulyasiya (encapsulation),
varislik (inheritance),
polimorfizm (polymorphism),
abstraksiyası (abstraction),
obyektlər arasında informasiya axınının təşkili (sending messages / message sending),
təkrar istifadə oluna bilərlik ( reusability).

java - c - c++ - Python - php
bu linkdə azərbaycanca ətraflı və bəsit izahı da var

perfume genius | musiqi

əsl adı Michael Alden Hadreas olan əsasən indie pop, indie rock və art pop tərzlərində mahnılar bəstəyən amerikalı musiqiçidir. Özünə seçmiş olduğu bu ləqəb isə Perfume The Story of a Murderer filmindən irəli gəlir. 2020-ci ilin diqqət çəkən albumlarından biri Set My Heart on Fire Immediately olsa da onun no shape albumunu daha çox bəyənirəm.

Tanımaq istəyənlər üçün:
(baxma: jason)
(baxma: otherside)
(baxma: die 4 you)
(baxma: slip away)
(bax: queen)
(baxma: without you)

javascript | proqramlama

JavaScriptə aid "Telegram"da paylaşdığım kitabları sizə də lazım ola bilər deyə burada da paylaşıram.

Aşağıda kitabların PDF-lərinin linklərini bölüşmüşəm, birbaşa yükləyib istifadə edə bilərsiniz.

• "JavaScriptlə proqramlaşdırma dünyasına giriş" kitabı:
https://lnkd.in/eePBfFkC (azərbaycancadır)

• "JavaScript Data Structures and Algorithms" kitabı:
https://lnkd.in/ePWeMptx

• "Eloquent JavaScript" kitabı:
https://lnkd.in/ebSiNafH

• "JavaScript Notes for Professionals" kitabı:
https://lnkd.in/eTN5WqhY

• "Speaking JavaScript" kitabı:
https://lnkd.in/e_TabAM7

• "JavaScript Everywhere" kitabı:
https://lnkd.in/ejUbYkAE

• "JavaScript for impatient programmers" kitabı:
https://lnkd.in/evuew4MM

• "JavaScript for beginners" kitabı:
https://lnkd.in/egaTTGjV

• "Hands-on JavaScript for Python Developers" kitabı:
https://lnkd.in/edqbyVQf

• "JavaScript from Beginner to Professional " kitabı:
https://lnkd.in/eed4qg-g

• "Simple JavaScript" kitabı:
https://lnkd.in/eeBBxVwP

• "JavaScript" adlı kitab:
https://lnkd.in/ejwMeDBp

sosioloji marksizm | elm

zaqafqaziya sosialist federativ sovet respublikası ★ wiki | tarix

12 mart 1922 - 5 dekabr 1936-cı illər ərzində mövcud olan, yeni yaradılan SSRİ-ni formalaşdıran dövlətlərdən biri və Rusiya sfsr üçün bir o qədər vacib əhəmiyyətə malik 3 sovet respublikasının birləşməsindən yaranmış federasiya. Bu dövlət yaranana qədər Qafqazdakı hər 3 ölkə sovetləşsə də, yenə də aralarında keçmişdən qalan milliyətçi konfliktlər qalırdı. Misal üçün, 1918-ci il mart qırğınları, eyni ildə ermənistanın Lori bölgəsi üçün Gürcüstana elan etdiyi müharibə, 1920-ci ildə Qarabağda gedən Azərbaycan - ermənistan döyüşləri, Şimali Qafqaza sıçramış qırmızılar - ağlar vətəndaş müharibəsi və s. (bunların hamısı haqqında entry yazmağı planlaşdırıram. Lakin araşdırarkən, müxtəlif mənbələr və bunların müqayisəsi ilə obyektiv məlumatlara çatmaq vaxt aparır.) Federasiya bu millətçi üsyanların qarşısının alınması, 3 Qafqaz dövlətinin həm bir-biri ilə, həm də Rusiya sfsr ilə dağılmış iqtisadi əlaqələrinin bərpası və ümumiyyətlə Qafqazın idarə olunmasının sadələşdirilməsi üçün Vladimir leninin də dəstəklədiyi qərarla, martın 12-də hər 3 ölkənin kommunist partiyasının rəhbərliyinin iştirakı ilə Tiflisdə keçirilən konfransda yaradılmışdı. Federativ dövlətin tərkibinə Azərbaycan ssr, Naxçıvan mssr, dağlıq Qarabağ mv, Gürcüstan ssr, Abxaziya ssr, Acarıstan mssr, Cənubi Osetiya mv və Ermənistan ssr daxil idi. Paytaxtı Tiflis şəhəri olub. Ölkənin ilk kommunist partiyasının baş katibi məşhur bolşevik olan və rəvayətə görə Nəriman Nərimanovu yarpaq dolması ilə zəhərlətdirib öldürən qriqori orconokidze olmuş, son baş katibi isə stalinin yaxın dostu və dövlət işlərində ona kömək etmiş, haqqında bir çox şayiə yayılmış lavrenti beriya olmuşdur. Demək olar ki, var olduğu dönəmdə ölkəni elə gürcü bolşeviklər idarə edirdi. 1936-cı il yeni qəbul olunmuş Ssri konstitusiyasına əsasən, ittifaqın yeni formasında federasiya ləğv edildi və onun əvəzinə 3 respublika ayrı-ayrı dövlət kimi qəbul olundu. Ölkənin bayrağı klassik sovet dövləti bayrağı olsa da, gerbi həqiqətən də dizayn olaraq möhtəşəmdir.

ufc | idman

obyekt yönümlü proqramlaşdırma | proqramlama

perfume genius | musiqi

javascript | proqramlama

28 may 1997 b.dortmund - yuventus matçı | idman

tissot prx | texnologiya

skeomorfizm ★ wiki | texnologiya

Bir əşyanın xüsusiyyətlərinin imitasiya edilməsi, onunla oxşar məqsədlərə xidmət edən başqa əşyanın yaradılmasında istifadə edilməsi və ya bir əşya əsasında digərinin yaradılması ilə bağlı yaranmış dizayn anlayışıdır. Skeomorf (Skeuomorph) yunan dilində skeuos (konteyner, qab və ya alət) və morphê (forma) sözlərinin birləşməsindən əmələ gələn sözdür. İlk dəfə termin kimi 1889-cu ildə Henry Colley March tərəfindən işlədilib. Lakin skeomorfizmin ilkin nümunələri isə bundan qat-qat əvvəllərə gedib çıxır.
Ümumiyyətlə skeomorfizm fiziki və rəqəmsal(digital) olmaqla iki yerə ayrılır. Yəni, həm fiziki, həm də rəqəmsal skeomorfik dizayn nümunələri görmək mümkündür. Fiziki növünə çox öncədən qədim Yunan tikililərində əvvəllər ağac materialından tikilən binaların daha sonradan daşdan tikilməsi lakin əvvəlki kimi ağac üzərində tətbiq olunan memarlıq üslubarının daş üzərində də təkrarlanmasını misal göstərmək olar. Daha müasir nümunələrinə keçən əsrdə Woodie adlanan avtomobillər var idi ki, onların əsasən yan hissələrində ağac materialından istifadə edilirdi. Lakin daha sonra bunun başqa materialla, metalla əvəz edilməsinə baxmayaraq, görünüşə görə sanki yenə də ağac materialından istifadə olunmuşdu.
Məsələn, Chrysler markalı bu avtomobildə skeomorfizm nümunəsini görə bilərik.

Eləcə də real şam görünüşünü xatırladan bu batareya ilə işləyən şamlar.

Daha bir çox nümunə göstərmək olar.

Skeomorfik dizaynın rəqəmsal dünyada istifadəsi daha geniş yayılıb. Skeomorfik dizaynın bu növü real həyatda istifadə edilən əşyalarla demək olar ki, eyni xüsusiyyəti daşıyan, eyni məqsədlərə xidmət edən applikasiyaların, düymələrin, və s. dizaynında istifadə edilir. Məsələn, kompüterdə, mobil telefonlarda gördüyümüz piktoqramları (icons) buna misal göstərmək olar. Düymələrin 3-D effektlərlə real həyatdakı düymələri xatırlatması və s.

Ümumiyyətlə, istifadəçi interfeysi və veb dizaynında skeomorfizm 2 ölçülü (2-D) düz səthdə üç ölçülü (3-D) effekt yaratmağa çalışılması kimi başa düşülür.
Skeomorfizmin istifadəçi interfeysində istifadəsi bir neçə səbəbdən zəruri hesab olunurdu. Bunlardan biri o idi ki, insanlar kompüter, mobil telefon əşyalardan istifadə etməmişdilər və onların funksiyalarını daha tez başa düşmək üçün dizaynerlər istifadəçilərə əvvəlcədən real həyatdan tanış olan piktokqramlardan istifadə etdilər. Tanışlıq hissi adaptasiyanı və öyrənməni asanlaşdırdı. Belə ki, zibil qabı işarəsinin nəyə xidmət etdiyini tapmaq o qədər də çətin olmadı. Çünki istifadə olunan piktoqram real həyatdakı zibil qabının demək olar ki, eynisi idi. Eləcə də, telefon kamerası ilə şəkil çəkən zaman fotoaparatla şəkil çəkəndə gələn səs effektinin istifadəsi, Amazon kimi alış-veriş saytlarında istifadə olunan bazarlıq arabası nişanı da skeomorfizm nümunələrindən hesab olunur. Skeomorfik dizayndan əvvəlki qədər istifadə öz aktuallığını itirib. Bir növ əvvəlki missiyasını itirib. Çünki hal-hazırda azyaşlı uşaqlar belə smartfon və kompüterlərdən necə istifadə etmək lazım olduğunu hansı işarənin, piktoqramın nəyi bildirdiyini bilirlər. Doğulduqları dövr buna şərait yaradıb. Ona görə də son illər skeomorfik dizaynın yerini flat design alıb.
Skeomorfizm nümunələrində veb dizaynda qrafik istifadəçi interfeysi/graphical user interface(giu) anlayışı ortaya çıxandan bəri rast gəlinir. Bu o deməkdir ki, hələ ötən əsrin 80-ci illərindən, daha dəqiq desək 70-ci illərindən rast gəlinir. Əslində qrafik istifadəçi interfeysinin ilk dəfə təqdimatı Apple şirkəti ilə əlaqələndirilir. Lakin ilk dəfə giu 1970-ci illərin əvvəllərində Xerox şirkətinin Xerox Alto adlı kompüterində tətbiq edilmişdi. Burada ekranda müxtəlif primitiv piktoqramları görmək mümkün idi. Amma problem bunda idi ki, kompüterlər çox baha idi və sadəcə 2000 ədəd satılmışdı. (Onlar da daha çox tədqiqat məqsədli istifadə üçün universitetlərə). 1981-ci ildə istifadəyə verilən Xerox Start adlı kompüter daha geniş kütlə üçün nəzərdə tutulmuşdu. Amma bu kompüterin ekranında da qovluq, fayl kimi sadə piktoqramlar görmək mümkün idi.
Apple şirkətinin 1983-cü ildə təqdim edilən ilk qrafik istifadəçi interfeysli kompüteri olan Apple Lisada zibil qabı, saat, kalkulyator kimi piktoqramlardan istifadə edilmişdi. 1984-cü ilə kimi istifadə olunan piktoqramlar tamamilə sadə görünüşlü və az sayda idi. Steve Jobs skeomorfizmin əsas tərəfdarlarından biri idi və o düşünürdü ki, kompüterdən istifadə hər kəs üçün aydın olmalıdı. Bu da yalnız skeomorfik elementlərdən istifadə ilə mümkün idi. 1984-cü ildə Apple Macintosh(Mac) kompüteri istifadəyə veriləndə istifadəçi interfeysi, ilk dəfə təqdim olunan piktoqramlar o dövr üçün böyük yenilik idi. Həmin piktoqramların yaradıcısı, haqqında “woman who gave the Macintosh a smile.” deyə bəhs edilən Susan Kare idi.

Susan Kare tərəfindən hazırlanan orijinal (italik: Apple Macintosh skeomorfik piktoqramları)

iOS-un ilk versiyalarına nəzər yetirsək görərik ki, istifadəçi interfeysi elementlərinin əksəriyyəti skeomorfik dizaynda idi.
2007-ci ildə ilk iPhone modelinin yaradılması ilə skeomorfizm də daha geniş istifadə olunmağa başladı. Bəziləri hətta Apple-ın necə deyərlər, lap ağını çıxartdığını da düşünürdülər. Demək olar ki, bütün elementlər realist idi. Kölgələr, 3-D effektlər, teksturalar, realistik təqvim, kalkulyator, qeyd götürmək üçün nəzərdə tutulan tətbiq, telefon kitabçası, elektron kitab oxuyarkən səhifələmə effekti və s. kifayət qədər realistik idi.
Ümumiyyətlə, Apple şirkəti 2000-ci illərdə skeomorfik dizayn elementlərindən həddən artıq istifadə edib. Steve Jobs-un ölümündən sonra bir növ Apple yavaş-yavaş skeomorfik dizayndan da uzaqlaşdı və daha minimalistik və skeomorfizmin yaratdığı qarışıqlıqdan uzaq, sadə Flat Dizayna keçdi. 2013-cü ildə iOS 7-nin təqdimatı ilə Apple Flat Dizayna keçdiyini bir növ bəyan etmiş oldu.

iki şəkli müqayisə etsək, görərik ki, skeomorfizmə xas olan 3-D effektlər, kölgələr, daha realistik piktoqramlar yerini daha sadə və minimalistik versiyalarına verib.
Skeuomorfizmdən ilk əl çəkən, Flat dizaynın lap əvvəldən tərəfdarı olan isə Microsoft şirkəti idi. 2012-ci ildə Windows 8-in yeni istifadəçi interfeysi bunu göstərirdi.

Skeomorfizm tamamilə yoxa çıxan deyil. Forbesin elan etdiyi kimi Skeomorfizm ölməyib. Yəqin ki yaxın gələcəkdə də gözlənilmir. Sadəcə daha minimalistik yanaşma qazanıb. Son illərdə hətta yeni forması olan neumorphismlə geri döndüyünü deyənlər də var.
Əlavə məlumat üçün mənbələr:
https://blog.hubspot.com/website/skeuomorphism
https://qz.com/emails/quartz-obsession/1825310/
https://www.invisionapp.com/inside-design/skeumorphic-design

ray ban | sağlamlıq