günümüzdə çox insanda ortaya çıxan ortoreksiya nevroza, sağlam qidalanmağa qarşı şəxsin özündə yaratdığı obsessiyalardır. Sağlam qidalanacaq deyə, hərcür marketləri gəzir, hər məhsulun tərkibini ən incə nöqtəsinə qədər araşdırırlar.
ilk dəfə Steven Bratman tərəfindən 1997-ci ildə bu termin işlənməyə başlaşmışdır.
Mənbələrdə bu psixoloji pozğunluq, yemək pozğunluğu növü vəya obsessiv kompulsiv pozğunluğu olaraq sistemləşdirilir.
Hər iki xəstəliyə aid olmasındakı əsas səbəb , yemək pozuntusu kimi dəyərləndirildiyi zaman durmadan sağlam yemək yeməyə çalışmaq, ancaq tərkibi saf qidalar qəbul etməyə çalışmaq; obsessiv kompulsiv pozğunluq olaraq isə "sağlam qidalanmalıyam" düşüncələri ilə yaranan ancaq təbii tərkibli qidaları araşdırmaq, almaq, istifadə etməsi, sonralar isə yediyi qidalara qarşı şüphəciliyin artması, təmiz olub-olmamasına, həqiqətən sağlam olub-olmamasına qarşı yaranan şüphələrlə təkrarlayıcı yoxlamalar etməsidir.
amerikada aparılan bir araşdırmada 6.9-57.6%, xüsusi qruplarda isə 81.1% insanlarda bu problem görülübdür.
Ortoreksiya nevrozanın günümüzdə aktuallaşmasında və çox insanda görülməsində əsas səbəb, medyanın insanlara aşılamağa çalışdığı gözəllik düşüncəsidir. Arıq olmaq üçün sağlam qidalanmağı, üzün məxmər kimi olması üçün tərkibi saf qidaların tükətilməsi lazım bilinməsi, günlük həyatımızda istifadə etdiyimiz qida məhsullarının tərkiblərinin kimyəviləşdirilməsi, xərçəng və rəngli boya maddələrinə sahib qidaların tükədildiyi ilə bağlı cəmiyyət arasında bir düşüncənin formalaşmasına görə düşünülür.
Müalicə və profilaktikasında həm cognitive bihevioral terapiya həm də obsessiv kompulsiv pozuntu və yemə pozuntularında istifadə olunan psixiatrik dərmanlar effektiv təsir göstərir.
20 dəqiqə öncə baş verdi. Öncə evə qayıtma avtobusumun tam 30 dəqiqə gec gəlməyi sonra avtobusdan düşüb binaya qədər gedərkən yoldan 5 manat tapıb özümə çipsi qonaqlığı vermək üçün məhlənin başındakı al marketə getməyim və marketdən çıxdığım an uşaqlıq dostumu ağ gəlinlik içində blokdan enərkən görməyim oldu.
Hər zaman mindiyim avtobus sadəcə bir ədəd yox bir neçə ədəd olaraq dayanacaqda dayanırdı ancaq bugün yox idilər. Heç vaxt yoldan pul tapmayan mən bugün yoldan pul tapıb çipsi almağı seçdim. Bəlkədə o avtobus hərzamanki vaxtında gəlsəydi 5 manat tapıb çipsi alıb çıxdığımda uşaqlıqda canımdan da çox sevdiyim dostumu görməzdim.
Ən əsası isə o qıza yeniyetməlik zamanımda ürəkdən səni gəlinlikdə görsəm kaş dediyimi net xatırlayıram. illər keçdikcə çox insanda olduğu kimi bizimdə əlaqəmiz tamamən kəsilmişdi ancaq həyat yenə qərinə təsadüfüylə məni həm sevindirdi həm kövrəltdi.
tərbiyəsiz çöl sincabı diqqət! sözlükdə nik dəyişdirmə yalnızca 1 dəfə mümkündür. duxum çatsa indi dəyişərdim də, qazımı yaxşı aldın yenə sözlük!
Edit. Duxum çatdı aşmış kamazın şoferi nin kamazı aşsa da qazı babat işləyir.
fluoksetin təsir maddəsinə sahib olan , antidepressan dərman qrupunun atasıdır deyə bilərik prozac üçün.
1972-ci ildə yaradılan və 1986-cı ildən etibarən psixiatrik xəstəliklərin müalicəsində effektiv rol oynayan prozac, əsasən depressiv şikayətlərdə, kompulsiyalarda,təşviş pozuntularında və adhd bizim dildə isə diqqət və hiperaktivlik pozuntusu olaraq bilinən xəstəlikdə istifadə oluna bilir.
SSRi grupuna aiddir və əsas olaraq duyğu durumunuzu stabilizə etməyinizə kömək edir.
hər antidepresan dərmanı kimi prozacında əks təsirləri ola bilir. Əsasən iştahda dəyişiklik, ürək ritmində artış, yuxuda azalma, ürək bulanma və s. Dərmanın istifadəsinin 10-14-cü günündən sonra əks təsirləri də azalmağa başlayır.
Prozacın ilk qəbulu zamanı placebo yəni aldadacı təsiri ola bilər. ilk zaman zaman yaxşılaşma halında dolayı qudurub dərmanı kəsməmək lazımdır qısaca.
ilk dəfə müalicə başlayıbsa 4-6 ay dərmanın mütəmadı təsir dozasında qəbulu mütləqdir, sonraki zamanlarda şikayətlərdə azalma vəya artmaları nəzərə alıb müalicənin davamı necə olacaq planlaşdırılır. Əgər ikinci dəfə başlamısızsa o zaman dərman müalicəsi 1-2 ilə qədər uzana bilər.
Prozacın seratonin üzərindəki müsbət təsiri sinklomatik bipolyarlarda və hafif-orta adhd diaqnozu olanların yaşadığı depressiv ataklarında effektiv rol oynaya bilir.
adhd üçün təsiri mükəmməldir deyə bilərəm. Gələn depressiv ataklarımın anidən olmasa da yavaş-yavaş amma daha səliqəli şəkildə azalmasına və daha optimist, enerjili, hiperaktiv və diqqətin mərkəzləşməsinə də kömək etdiyini qeyd etmək istəyirəm.
Bəzən insanlar psixiatrik dərmanların istifadəsinə qarşı önyarğılı davrana bilir. Unutmamaq lazımdır ki, həkim nəzarəti ilə kəsilən dərmanların asılılıq yaratma ehtimalı çox azdır.
Əgər həkim bunu sizə uzun müddətli istifadə olaraq yazıbdırsa və ya müalicə müddətində dərmanı içməkdən bezirsinizsə özünüzə "necə ki şəkər xəstəsinin insulinə ehtiyacı var mənimdə seratoninə ehtiyacım var." deyin.
Sadəcə bədən deyil, ruhumuzunda xəstələnə bildiyini və bədənimiz kimi onunda kənar dəstəyə ehtiyacı olduğunu unutmamalıyıq.
2008-ci ildə Recep tayyip erdoğanın icazəsiylə açılan günümüzdə elektron hökumətin türk versiyası olan saytdır. Özəlliklə türkiyədə oxumaq vəya yaşamaq fikriniz varsa e-devletinizin olmağı hər baxımdan mütləqdir.
E-devlet almaq üçün ilk olaraq oturum icazənizin olmağı və ən əsası yabancı kimlik kartınızın olmağı mütləqdir. Bununla bərabər sizin adınıza nömrənizin olmağı da vacibdir. Sonra ptt yəni poçt xidmətinə yaxınlaşırsınız vəe-devlet şifresi istədiyinizi bildirməyiniz lazımdır. Vəsiqənizi təqdim etdikdən sonra 4tl ödəyirsiniz. Əməkdaş həmin dəqiqə telefonunuza e-devletə daxil ola biləcəyiniz şifrəni yollayır.
sayta girdiyinizdə yeni şifrə yazmağınız və onu heçkimlə paylaşmamağınız lazımdır. (bax: dələduzluq )
e-devletin sizə faydaları çoxdur, bunlar içində ən vacib olanları isə sizin bütün məlumatlarınızın orada olması və hər sənəd üçün ayrı-ayrı mərkəzə getmək yerinə tək sistemlə hərşeyi həll edə bilməyinizdir.
Günümüzdə bir çox təlim mərkəzləri bildiyiniz kimi e-devlet onaylı sertifikalar verməkdədir. Aldığınız sertifikatın türkiyə daxilində tanınması və ən əsası sizə sertifikat verən qurumunda dövlət tərəfindən tanınan bir qurum olması baxımından önəm daşıyır. Məlum məsələdir ki, pandemiya zamanı hər yerindən duran təlimçi olub sertifikatlar payladığı üçün düşünürəm ki, azərbaycanda da asan imza təsdiqli sertifikatların verilməsi lazımdır.
Təhsil aldığınız müddətdə e-devletdə sizin təhsil həyatınızla bağlı demək olar ki hərşey qeyd olunur. Əgər sistemdə görünmürsə universitetinizə gedib yabancı kimlik nömrənizi yenilətməyiniz mütləqdir.
Eyni zamanda günümüzün xaricdə təhsil şirkətlərinində bəzən türkiyədə qiyabi təhsillə oxuyacağınızla bağlı vəədlər verə bilir. Dedikləri universitetlərin e-devlet tərəfindən qiyabi olaraq tanınıb-tanınmadığını, həmçinin elə proqramın olub olmadığını da müəyyən etməyinizdə kömək edir bu sistem.
Əlavə olaraq isə digər üstünlüyü resept itirmək qorxunuzun olmamağıdır və həkim olaraqda yazdığınız dərmanın verdiyiniz sayına görə məsuliyyəti rahat daşıya bilməyinizdir. Sistemdə sizin online reseptiniz qeyd olunur və əczaçılar sizin kimlik nömrənizi alaraq adınıza olan resepti tapıb dərmanlarınızı həkimin yazdığı qədər sizə təqdim edir.
Uzun sözün qısası bəsit amma bir o qədərdə çox faydalanacağınız bir sistemdir.
Cat person olan insanların dog personla olan insanların çox hallarda dialoqu:
C.P - ayalla necə şirin itdir.
D.P - itlər sədaqətlidi, pişiklər vəfasız, forslu, özünüdüşünən,heçnəyi bəyənməyən, yekəxanadır!
Təbii ki bütün dog və cat personlara aid etmək doğru deyil ancaq bu tip insanlar da çoxdur təəssüf ki.
insanların "kafa bulmak" üçün içki içdiyi, maddə qəbul etdiyi kimi itlərdə "kafa bulmak" üçün maşınla gedərkən başlarını pəncərədən çölə çıxarırlarmış.
Gecə saatlarında gələn aclıq hissiylə karbohidratlı qidalar siyahısında olan tost istəyə bilirik.
gün içində stressli olmağınız, fast food vəya düyü, makaron, şirniyyatlar, ağ çörək və kartof qızartması kimi karbohidratlı qidalar gecə qan şəkərinin kəskin enməsinə və acmanıza səbəb ola bilir. Bu halı çox insan karbohidrat tərkibli qidalar istifadə edərkən yaşaması normaldır ancaq axşam yeməyinizdə daha yüngül və ət məhsulları varkən belə acırsızsa bunun səbəbi hipoglisemi ola bilər.
Hipoglisemi qan şəkərinin kəskin düşməsidir və ilkin olaraq terapevtə görünməkdə fayda var.
Son olaraq gecə gələn aclıq hissiylə qida tükətmək həkimlər tərəfindən məsləhət görülmür. Metabalizmanın zəifləməsi qidanın həzmini çətinləşdirir və nəticədə gələcək üçün mədə problemlərinin də yaranmasına səbəb olur. Belə bir hallarda su içib yuxuya getməyə çalışmaq daha yaxşı olar.
Hər bir insan həyatı boyunca müxtəlif insanları manipulyasiya edə bilir. insanlar böyüdükcə , təcrübələri artdıqca manipulyasiya bacarıqları formalaşdığını düşünsəkdə əslində olan fərqlidir.
Hələ ana bətnində döl halındaykən hər birimiz anamızı manipulyası etdiyimizi bilirdinizmi?
Araşdırmalara görə döllər ananın qan şəkərini artıracaq hormonlar ifraz edərək qan damarlarının genişlənməsinə və ananın daha çox yemək yeməsinə səbəb olur. Tək bununlada yetinmirik, dölkən mövcud olan hüceyrələrimiz qopur və ananın toxumalarına qarışaraq onun orqanlarının hətta beyninin içində də varlığımızı davam etdirə bilirik. Nəticədə doğulduqdan sonra da ananı özümüzə bağlayır, rahatlıqla manipulyasiya edirik. Başqa bir aspektən baxdıqda ana və uşaq arasında da güvənli psixoloji-emosional əlaqənin yaranmasına kömək edir bu hal.
(baxma: hamiləlik)
Azərbaycan film akademisi tərəfindən postmodern aktyorluq məktəbinin tədris proqramı çərçivəsində hazırlanmış serialdır.
Dünən yayımlanıbdır, bəyaq izlədim. ilk baxışda məkan, geyimlər sizdə "wow" effekti yaradır. Ancaq izlədikcə filmdən sıxılmağa başlayırsınız.
----Spoiler----
Serial, bir sinifin sterotiplərə qarşı çıxmasını əsas ələ alaraq modern bir müəllimənin onları necə yola gətirəcəyini göstərir.
Başlandığından 1dəqiqə 42-ci saniyəyə kimi deyirsiz hmm deyəsən "öğretmen" serialından sonra gələn yaxşı məktəb serialı olacaq. Ancaq sonra kasıntılı şəkildə rolunu oynayan aktyorları gördükdə artıq həvəs ölür.
Adı çılğın olsa da etdikləri sadəcə müəllimlərin suallarına məzə xarakterli cavab verməkdir. Məsələn;
Müəllim: Sabah açıq dərsdi
Şagird: Onda yorğan gətirim
------
Müəllim: Lövhəyə ev tapşırığını yaz
Şagird : "Ev tapşırığı" yazır.
------
Müəllim: Nizami gəncəvidən danış
Şagird: Danışarame amma ölünün arxasından danışmazlar
Necə də çılğındırlar, ilahi (!)
Öğretmen serialı bir kənara duy beni serialındakı o sinif daha çox çılğın anlayışına uyğun gəlirdi. Bütçələri yəqin sadəcə söz atmağa yetir, ne diye biliriz.
Afət müəllimə isə fragmandakı halıyla bölüm boyunca gördüyümüz halı arasında həqiqətən kəskin fərq var. Aktrisanın ilk işi ola bilər, ancaq 15-ə kimi saydığı şərtləri daha təbii oynaya bilərdi. Çox özünü sıxması, rola süni girməyi insanın gözünə batır.
Şagirdlər isə qisməndə olsa daha yaxşı oynayır rollarını.
Məktəb direktoru, musiqi müəllimi, çay gətirən və idman müəllimi isə izlədiyinizdə qaşlarınızı çatmağınıza m.x.b.g misalı rol oynadıqlarını görürsüz.
Uzun sözün qısası, fragmanı iddialı, səsləndirməsi bərbad, ssenarisi zəif, aktyorları isə təbii rollardan uzaq oynayan serialdır.
Bu akademiyanın başqa serialıda var, 5 çirkin qız deyə. 7-ci dəqiqəsinə kimi səbrim çata bildi. Murat soner demiş, bəzi serialları izləyəndə beyini çıxarıb kənara qoyub o şəkildə izləmək lazımdı. Yoxsa başqacür o serialdan keyif deyil, qıcıqlıq ala bilərsiz.
gaslight- bir insanın həqiqətlərinin vəya inandığı hərhansısa birşeyin başqa insanın manipulyasiyaları ilə yalnış olduğuna inandırılmasıdır. ilk dəfə bu termin 1944-cü ildə çəkilən "gaslight" filmindən alınıb. Filmdə kişi həyat yoldaşını manipulyasiya edən və onun dəli olduğuna inandırmağa çalışmasını ələ alınıbdır. Həmçinin fərqli formalarla Həyatımızda dominant mövqedə olan insanların asanlıqla istifadə etdiyi təsir metodudur. Məsələn, siz imtahandan 80 almısız, bu sizin üçün yetərli və yaxşı nəticədir, ancaq ailə fərdlərindən vəya çevrənizdə olan hərhansısa biri 80 balın yetərsiz olduğunu, daha yaxşısı ola biləcəyini ancaq bunu bacarmadığınızı, 1 bal da artıq toplasaydınız B qiyməti almış olacağınızı ancaq 1 balı belə toplaya biləcək potensiala və mərkəzləşmiş diqqətə sahib olmadığınıza inandırılmağınız kimi.
Başqa bir nümunə isə Türk mediya kanallarından A haber-i deyə bilərik.
Gatekeep hərhansısa bir etnik vəya qeyri-formal yollarla formalaşan birliklərin başqa insanların daxil ola bilməsinə mane olmaq üçün qaydalar qoyduğu davranış formasıdır. Ən bəsit nümunə, Allah sadəcə namaz qılan, ibadət edən, qapanan və işi-gücü ancaq yoldaşına hizmət etmək olan qadınları şərtli cənnətə qəbul edəcək. Başqa bir nümunə isə, hərhansısa bir kitab klubuna qatıldığınızı düşünün. "Necə yəni Sən cinayət və cəza kitabını oxumamısan heç?!"
Girlboss termini isə qadınların iş qurması, uğurlu bir lider olmağını ifadə edir. ilk dəfə 2014-cü ildə Sophia Amorusonun Girlboss kitabıyla ortaya çıxdı. Ataerkil cəmiyyətə qarşı formalaşan, mental dəyərlərin və kişi liderlərin qoyduğu qaydalara zidd gedərək, öz biliyini inkişaf etdirən, gücünü artıran cəmiyyətə yada özünə faydalı olan əzmli, özünəinamlı və bacarıqlı qadın mənasını ifadə edir.
ilk dəfə 2021-ci ildə Tumblr-da başlayan gaslight, gatekeep və girlboss çağrışımı "live, laugh, love" ifadəsinin bir başqa formadakı parodyasıdır. Tək-tək mənaları ayrı və dərin olsa da əslində bu "güclü feministlər" başlığıyla qadınların duyğularıyla məzələnmək üçün istifadə olunub ilk başlarda.
Hal-hazırda feministlərin bu çağrışımları sloqan etdikləri və bu şəkildə qadınları daha da cəsarətləndirərək iş həyatlarında çətinliklərə davamlı olmalarına kömək etdiyini qeyd edirlər. sifarişi verən: sonra dedilər ki alınmadı
Dünyada xəyal quran canlılılardan biri də tırtıllardır. Araşdırmalara görə 70% tırtılın kəpənəyə çevrilə bilməmə səbəbi sadəcə 1 hüceyrə əskikliyi "hayalci vəya imajinasyonlu hücre"lərinin olmamasına görədir. Günümüzdə uçan 70% kəpənəklərin xəyalcı genlərə sahibdir.
Bir digər adı olan cahil cəsarəti ilk dəfə 1999-cu ildə istifadə edilməyə başlanılıbdı. 2000-ci ildə iki psixoloq Justin Kruger və David Dunning bu sendromla bağlı nobel mükafatı da almışdır.
Dunning-kruger sindromu qısaca, cəhalət, cahillik, hərkəsdən ən yaxşı bilən, bilmədiyi halda bilmiş-bilmiş danışan insanların xüsusiyyətləridir. Bu insanlar durduq yerə özlərini mükəmməl siyasətçi, elm nümayəndəsi belə elan edə bilirlər.
Son olaraq Charles Bukowskinin "dünyanın əsas problemi ağıllı insanlar şüphəylə doluykən axmaqların özgüvənli olmasıdır" deyərək dunnig-kruger sindromu daşıyan insanların əsla soylarının tükənməyəcəyi mesajını da vermişdir.
Güc zəhərlənməsi, elmi adıyla hubris sindromudur. Hubris yunan mitologiyasından gələn “kibir,egoistlik” mənası daşımaqdadır.
insanlara kömək edim, faydalı olum, lider olum deyərək yola çıxıb sonra güc zəhərlənməsi yaşayanları yunan mitologiyasına görə nemesis cəzalandırır. O insanların ağır şəkildə yerə düşməsini, əzablı həyat yaşaması üçün lənətlədiyi yazılmışdır.
Güc zəhərlənməsi yaşayan insanlar empatiya qurmaq bacarığını itirən, insanları alçaldan, qayğılı, acgöz və hərşeyə qarşı doyumsuz yanaşan, narsist , antisosyal və histrionik şəxsiyyət pozuntusu olanlardır. Əsasən günümüzdə bir çox uzun müddət kresloda qalan, yada liderlik edən insanlarda bu güc zəhərlənməsi görmək mümkündür. Ən maraqlısı isə bu insanlara güc zəhərlənməsi yaşadan məhz kütlədir. Bu insanları ilahiləşdirmək, mükəmməl şəxsiyyət olaraq görmək, əvəzolunmaz dahi birisi kimi durmadan hitap etmək loru dildə desək qudurmalarına və bu sindroma “yoluxmalarına” səbəb olur.
Əsas əlamətləri:
-Qavrayışda zəifləmə, reallığı dərk etməmək. Subyektiv yanaşma
- Başqalarını əzərək daima önplanda olmağa çalışmaq.
-Özünü mələk kimi göstərə biləcəyi yerlərə getmək, dırnaq arası köməklər etmək
- Hərkəsdən güclü və dahi olduğuna inanmaq
-Patoloji dərəcədə özgüvənə sahib olmaq
-Tənqidə qarşı aqressiv yanaşırıar
-Hər formada özlərini haqlı görürlər
- Sadəcə tanrı tərəfindən tənqid oluna biləcəyini digər heç bir insanın onu tənqid edə biləcək kapasitesinin olmadığı bildirməsi
-Səhvlərini doğruymuş kimi göstərmək üçün dinlə, rituallarla, dürüstlüklə əlaqələndirməsidir. sifarişi verən: Ləbxamuş
Cinderella complex, Collete Dowling tərəfindən qələmə alınan, qadınların azadlıq hisslərindən məhrumluq duymalarından gələn həzz hisslərindən bəhs edən kitab və anlayışdır.
Sadəcə qadınların deyil, keçmiş zamandan bəri idarə olunmağa, azadlığımızın məhdudlaşıb özümdən daha güçlü gördüyümüz insanlar tərəfindən idarə olunmağa qarşı şüursuzca meyillilik çox insanlarda mövcuddur. Özəlliklə, ailədən qopa bilməyən, ailəyə həddindən çox bağlı qalan ,onların hər türlü dəstəyinə möhtac olmasa da o komfor alandan çıxmağı seçməyən oğlanlarda da bu problem görünür.
Yaxın zamanda türkiyə seçimlərində rte-a səs verən türkiyə vətəndaşların da cinderella complex-ə sahib olduğunu düşünürəm. Çünki sərt, kobud, mühazifazakar ata modelinə uyğun gələn lideri seçməklərində şüursuzca bunun da rolu var. Daima belə bir valideyn roluna məruz qalmaq gələcəkdə də daima otoriter insanlar tərəfindən azadlığı əlindən alınaraq idarə edilməyə meyilliyin yaranmasına səbəb olmaqdadır. sifarişi verən: Theeyeschico
)