daun sindromu
| sağlamlıq14,998 | 17 | 61
əjdahalar googlla
semaşkodakı ağ xalatlı həkim
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
21-ci cüt xromosomlar 3 ədəddir. Lakin 21və 22-ci xromosomlar morfoloji cəhətdən bir-birinə oxşadığından 21 və 22-ci xromosomun 3 ədəddən ibarət olduğu bilinmir. Hər hansı cüt homoloji xromosomundan birinin
artmasına trisomiya deyirlər. Deməli, Daun xəstəliyi 21-ci (və ya 22-ci) xromosomun trisomiyası nəticəsində baş vermişdir. Genomda bir xromosomun artması müəyyən anomaliyaya səbəb olur. Daun sindromu
olan şəxsin gözləri monqoloid irqdə olduğu kimi, boyu qısa, qolları və ayaqları qısabarmaqlı, əl ayasında xüsusi cizgilər, ürəyində anomaliyalar, zehni inkişafda gerilik müşahidə olunur.
*
Şəkil 1. Daun sindromu. Xəstə 3 ədəd 21-ci xromosoma malikdir.Xromosom kompleksində 46 əvəzinə 47 xromosom olur.
Ümumiyyətlə, xromosomun artması və ya azalması meyoz prosesində xromosomların aralanmaması nəticəsində meydana gəlir. Daunun meydana gəlməsinin başqa mexanizmi, həmçinin 21-ci xromosomla 15-ci xromosom arasında gedən translokasiya ola bilər. Daun sindromu olan qadınlar bəzən nəsil də verir. Lakin 21-ci xromosoma görə trisomik qadın iki cür qamet hazırlaya bilər: 21-ci xromosom cüt və 22-ci xromosom tək. Belə qadından bərabər ehtimalda həm Daun sindromlu, həm də normal övlad dünyaya gələ bilər. Daun
sindromu çox da tək-tək baş verən hal deyil, təxminən 500-600 doğuşdan biri Daun sindromu ilə dünyaya gəlir. Qadınların yaşının artması ilə əlaqədar olaraq onlardan Daun sindromu ilə doğulan uşaqların ehtimalı
çoxalır. Trisomiya yalnız 21-ci xromosom üzrə baş vermir. 13, 14 və 15-ci xromosomlarda da trisomiya müşahidə edilir. Bu cür trisomiya zehni inkişafda geriliyə, göz defektinə, qıclıq xəstəliyinə səbəb olur. 22-ci
xromosomun trisomiyası şizofreniya xəstəliyi əmələ gətirir. Xromosomların sayca artıb-azalması yalnız autosom xromosomlarında deyil, cinsiyyət xromosomlarında da müşahidə olunur.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Baxça sonu və ibtidai sinif dönəmində 3-4 il milli rəqslərə getmişəm. Bir dəfəsində -deyəsən, novruz idi- hansısa bayram tədbirində edəcəyimiz rəqsə hazırlaşmaq üçün toplaşmışdıq. Rəqs zalının çox geniş olan "раздевалка* soyunub-geyinmə otağı "sında hamının gəlməyini gözləyirdik. Valideynlər özləri üçün söhbət edirdi, biz də paltarları dəyişib, çeşki* rəqqasların səhnədə geyindikləri ayaqqabı lərimizi geyib öz heyimizdə oturmuşduq. Birdən içəri iri qızıl sırğaları, sepi və uzun şubası olan xanım və yanında da 2 əkiz qız girdi. Danışacağım hadisənin qəhrəmanları olan Bu əkiz qızların ikisində də daun sindromu varıydı. Ataları çox varlı adam idi, rusiyada işləyirdi. Onları da hər gün sürücü aparıb-gətirirdi.
Bu qızlar həmişə mənlə oynayırdılar, dəhşət çox istəyirdilər məni. Anasının anama dediyinə görə bir suyum onların böyük qardaşına çəkirmiş. Ki onlar böyük qardaşlarını dəhşət çox sevirdilər. Digər yandan bu uşaqlar çox hərəkətli, enerjili idilər. Rəqsdə hansısa hərəkəti öyrəndiyimiz yerdə bir də gördün durduq yerə qəfil sıradan çıxıb gedib hansısa uşaqla anlıq olaraq (rəqs mənasında yox, oyun mənasında) oynamağa başlayırdılar. Yəqin belə anlıq, orada edilməməli və heç kimin də etmədiyi şeylərə görə digər uşaqlar onları o qədər də çox istəmirdilər. bəzən hətta kobudcasına itələməklə, vurmaqla və ya yıxmaqla özlərindən uzaqlaşdırırdılar. Halbuki mən (bəzən onların hərəkətlərindən narahatlıq duysam da) heç vaxt bunu eləmirdim. bunu eləmək qırağa qalsın, heç reaksiya belə vermirdim. Onsuz bilirdim ki, qapıdan baxan anaları tənbehləyəcək, müəllim də o dəqiqə qollarından tutub aparacaq sıradakı əvvəlki yerlərinə. Yəqin elə Məni bu qədər çox istəmələri və həmişə mənlə oynamaqlarının səbəbi həm də buna görəydi.
Nəsə, "раздевалка"da qalmışdıq. Anası girdi içəri, yanında da qızlar. Qızların içəri bir göz gəzdirib, məni görən kimi o dəqiqə "zobyiiis* r hərfini deyə bilmirdilər " deyə adımı möhkəmdən qışqırıb gülə-gülə yanıma gəlməkləri bir oldu. Elə bilirdim yenə hər zamanki kimi mehribancasına nəsə oynayacağıq, qolumu, yanağımı dartışdıracaqlar. Amma elə olmadı. Bacılardan biri gəlib yenə məni qucaqladı, amma o birisinin isə çatan kimi sifətimə möhkəmdən bir şapalağ ilişdirməyi bir oldu. Axşam mama söhbəti danışanda gülə-gülə yenə deyirdi ki "ay allah, bertrand, gözlərin bir dolmaq dolmuşdu. Yazıq-yazıq diyanıb baxırdın elə. Bir anda rəngin necə ağardısa ürəyim düşmüşdü birdən xəstəlik-zad tutarsan".
Dolar da day. Bu qızlar kök, yekəpər idilər, özü də zalımın qızının əli bir ağır idi ki gəl görəsən. Həm də ki yadıma gəlir, həqiqətən, çox pis təsir eləmişdi. Kimə eləməz ki? Mən deyiləm, sənsən. Təsəvvür elə, 2 qız var, bunların da ən favorit dostu sənsən, gəlib hər dəfə səni əzizləyib sənlə oynayırlar, amma bir gün durduq yerdə qəfil bir şapalağ yeyirsən. Necə olarsan? Elə həmin gün məşq sonu təzədən heç nə olmamış kimi yanıma gəlib oynamaq istəmişdilər. Anam görmüşdü narahatam, onları qoymamışdı yanıma. Dediyinə görə, heç o hadisədən sonra bir daha onlarla yaxın ola bilməmişəmmiş.
O vaxtı o şapalağı* bəli, bəli, şillə yox, şapalaq. Qapaz da demək olar. Çünki bildiyin "gavura vurur gibi" ilişdirmişdi sifətimə :d , türklər demiş, kişisel algılamışdım. Hətta uzun illər də belə düşünürdüm. Həmişə öz-özümə fikirləşirdim ki, "axı mən heç nə eləməmişdim, niyə məni vurdular?" Hər dəfə də hansısa down sindromu ilə bağlı yazı, kommentlər görəndə ancaq və ancaq "sevgi dolu/ nifrətdən uzaq/ yaşam enerjili/ uşaq saflığı" və s kimi müsbət şeyləri görürdüm. Bilirdim e elədirlər, amma bunlar mənim faktiki real həyat təcrübəmlə tam üst-üstə düşmürdü. Daha doğrusu, yalnız bunları görmək məndə özümü günahlandırmağı tətikləyirdi, daha da artırırdı və durmadan o anı, nəyi səhv etdiyimi düşünürdüm. Çünki "yer üzündəki mələk" deyilən biri məni vurubsa, mütləqdir ki, mən nəsə pis bir hərəkət eləmişdim.
Yalnız illər sonra təsadüfən elə bu hadisə ağlıma gələndə açıb bir az araşdırdıqdan sonra gördüm ki, həqiqətən də, mənim heç bir təqsirim yox idi. Mediada, sosial şəbəkələrdə, hətta elə sözlükdəki entrilərdə də görə bilərsiniz ki, bu sindroma sahib insanların yalnızca müsbət tərəfi göstərilir. Halbuki bu insanların bir sıra mənfi davranışları da var. Misalçün: mənim keysimdə olduğu kimi vurmaq. Həmçinin kompulsiv hərəkətlər etmək, dişləmək, zərər vermək, aqressiya, dağıtmaq və ya zorlayıcı davranışlar və s bu kimi hallar da bura aiddir. Lakin bunu nəzərə almaq lazımdır ki, bu insanlar bu hərəkətləri bilərəkdən eləmir. onların mənfi davranışları məqsədli, şüurlu şəkildə olmur, impulsiv xarakter daşıyır, yəni anlıq olaraq içlərindən o keçir və edirlər.
Bu Entrini də yazmaqda məqsədim o idi ki, bu mənfi hallar haqqında məlumatlı olasız, bir növ ehtiyatınızı saxlayasız. Ehtiyat eləmək qalsın qırağa, bir gün başınıza gəlsə, mənim illərlə elədiyim kimi durub özünüzü günahlandırmayın ki, nəyi harada səhv elədiz. Sadəcə bilin ki, onların xarakteristikasında sadalanan o qədər müsbət şeylərlə bərabər bunlar da var və onlara sadəcə xoş davrandığınız halda başınıza gəlmiş mənfi halın səbəbkarı siz deyilsiniz. Nə də ki belə hal olanda məndən beşbetər şoka girməyin, təəccüblənməyin.
üzv ol