1. demeli bu il yapon patolog yoshinori ohsumi'ye verildi. son illerde makro tibb sahelerinde mohtesem deyilebilecek bir addim olmadigina gore ve esasen mikro sahede daha cox yenilikler oyrendiyimize gore adeten fiziyologlar, biyokimyacilar, mikrobiyologlar ve patologlar daha cox layiq gorulmeye baslanib. yoshinori neye gore aldi bes bu mukafati ona baxaq.

bu adam 80ci illerden otofaji(tr)/autophagy(eng) adi verilen bir huceyre prosesi uzerinde isleyir, inceleyir, derinliklerini oyrenir. en besit formada otofagiyanin huceyrenin ozunu hezm etmesi oldugunu deye bilerik. normal fiziyolojik proses olan ve huceyrelerin omru dolduqdan sonra ozu ozunu mehv etmesi olaraq bilinen apopitozdan ayirmaq lazimdir bunu. apopitozda huceyre oz sitoplazmasindaki proteinleri mehv ederek yox edir, organellere cox toxunmur ancaq otofajide huceyre sitoplazmadaki mitoxondri ve diger organelleri de hezm ede bilir. canli huceyreleri bu prosesi ehtiyaci oldugu zaman istifade ede biler ozu ozune qida xam maddesi yaratmaq ucun, veyaxud embriyolojik dovrde fetus inkisaf etdikce lazimsiz organ hisseleri otofagiya fasitesiyle mehv edilir. tekamul cehetden baxarsaq maya gobeleklerinde bele bu prosesi musahide etmek mumkundur, hetda mayalarin esas enerji membeyi oz huceyrelerini bu yolla mehv ederek yaratdigi maddelerdir. bu programlanmis olumun/mehvin bir diger yarari ise virus, bakteriya veya xerceng huceyreleri ile infekte olmus huceyrelerin mehv edilmesi ve insana zerer vermeyini engellemekdir. yoshinori mellim 80ci illerde bu sahede calismaga baslamadan once bunlar haqqinda cox az melumatimiz vardi, yeni bu deqiqe otofaji ile bagli bildiyimiz cox seyi onun sayesinde bilirik.

neye gore mehz bu il aldi mukafati onda?. son illerde o daha cox bu prosesin calisma mexanizmasi, prosesde rolu olan mikro genlerin ve maddelerin arasdirilmasina serf edib. yuxarida behs etdiyim maya gobeleklerindeki daha primitiv varyantlarin insan kimi daha kompleks canlilarda da oldugunu subut etmisdir. bununla birge otofaji genlerindeki pozulmalarin xerceng, xroniki xestelikler ve bir cox patoloji veziyyetle yaxindan elaqeli oldugunu iddia etmis ve bir cox kesfler etmisdir bunlari arasdirarken. eynile heckesin aglina gelmeyen suallari vererek dunyada bir cox alime bu sahede ilerlemek ucun yol gostermisdir, yollarina isiq tutmusdur hansiki bir elm sahesinin inkisafi ucun duzgun suali vere bilmek cox onemlidir ve o qeder de asan deyildir.

hocami tebrik edir uzun omurler arzulayiram.