+1 əjdaha
1. Ekoloji böhranın dövlətlər tərəfindən gündəmə gətirilməsi yeni bir hadisədir. Keyns siyasətinə bağlı iqtisadi dönəmdə ictimai, siyasi və iqtisadi rifahın inkişafı təməlli səbəblərlə əsaslanan qərarlar, 1970-ci illərdə yaşanmış petrol böhranları və dövlətlərə qarşı yaradılmış ictimai müxalif təzyiqlər dövlətlərin ekologiya krizinə qarşı məcburi həssaslığını doğurmuşdur.Ekoloji marksizmin nə vaxt ortaya çıxdığıyla bağlı dəqiq məlumat vermək çətindir. Çünki, Marx istər 1844 əl yazmalarında, istərsə də Kapital’ın bəzi bölüm/başlıqlarında birbaşa ekoloji kriz barəsində məqamlara toxunmasa da (bu, aydın məsələdir. Çünki 19-cu əsrdə ekoloji kriz mövzusu haqqında danışıqlar günümüzdəki qədər mövcudluq və əhəmiyyət kəsb etmirdi) torpaqların pozulması və təbiətin insan ilə münasibəti haqqında yazmışdır. Bundan başqa, akademik icmada birbaşa ekoloji marksizminə bunlar daxildir anlayışı yerinə daha çox ekoloji kriz marksizmlə əlaqələndirilmişdir. Bu mərhələ isə, 20-ci əsrin sonları və 21-ci əsrdən sonra yüksəlişə keçib.
Marksizmə görə, insan tarix boyu etmiş olduğu sosial, siyasi, iqtisadi, mədəni və bənzəri dəyişim və inkişafı təbiətin içində yaşayaraq və təbiətdən bəhrələnərək davam etdirmişdir. Marks və Engels, insanların başqa insanlarla qarşılıqlı əlaqə nəticəsində cəmiyyət anlayışı; insanla təbiətin qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində isə təbiət anlayışının formalaşdığını düşünür. Ona görə də insan, təbiətin bir hissəsi kimi bir sosial varlıq olaraq inkişafını və dəyişməsini təbiətə borcludur.
Ekologiyanı marksizmlə birləşdirən mühüm məqam təbiətin kapitalist sistem tərəfindən etmiş olduğu istismardır. Marks bu prosesi insanla təbiətin qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində baş verən metabolik deqradasiya (pozulma) anlayışını izah etməklə təsvir edir. Marksın fikrincə, bütün sərvətlərin mənbəyi və ümumi olaraq insanlığın inkişaf prosesində ən mühüm rol oynayan təbiətdir. Tarix boyu müxtəlif istehsal üsulları mütləq və təbii olaraq təbiətlə qarşılıqlı əlaqədə olmuşdur. Bu istehsal üsullarının bəziləri təbiətlə harmoniyada yaşasa da, digərləri isə antroposentrik (insanmərkəzli) yanaşmayla təbiəti bilavasitə istismar etməyi hədəfləmişdir. Kapitalist istehsal üsulu təbiəti istismar edənlər arasındadır. Marksın fikrincə, kapitalist istehsal üsulu insanları böyük mərkəzlərdə cəmləşdirir və şəhər əhalisi qarşısıalınmaz dərəcədə artır və sosial təmərküzləşmə baş verir. Bu vəziyyət həm daha çox istehsal və istehlakı zəruri edir, həm də torpaqla insan arasında metabolik pozulmalara səbəb olur. Kapitalizm təbiətdən götürdüyü təbii qaynaqların qalıqlarını təkrardan təbiətə qaytarmaq əvəzinə şəhərə yaxın ərazilərdə tullantı kimi toplayır. Bu bir tərəfdən, təkrar emal olunma prosesini gerçəkləşdirə bilməyən torpağın təbiətini korlayır, məhsuldarlığını aşağı salır, torpaqdan alınan faydanın azalmasına səbəb olur; digər tərəfdən, yığılmış tullantı qalıqlarının ətraf mühitə və insan sağlamlığına zərərli təsirlərini artırır. Nəticədə sadəcə indiki nəsillərin deyil, gələcək nəsillərin də resurslarından istifadə etməklə torpağın keyfiyyətinin aşağı düşməsini sürətləndirir və əhalinin sağlamlığına böyük ziyan vurur.
Bu kontekstdə Ekoloji Marksizm bildirir ki, kapitalist sistem təkcə işçi qüvvəsini deyil, həm də təbiəti istismar edir. Buna görə də o, təkcə işçi qüvvəsi ilə deyil, həm də təbiətin istismarı səbəbi ilə sistemin dəyişməsinin zəruriliyini vurğulayır.